آموزش جامع و کامل پرورش شترمرغ با تمام نکات کلیدی

این روزها روند شناسایی شغل‌های پردرآمد و پولساز بسیار شدت گرفته و بسیاری به دنبال روشی هستند تا با سرمایه نه چندان زیاد بتوانند به منبع درآمدی قابل اعتماد دست پیدا کنند. پرورش شترمرغ یکی راه‌هایی است که می‌توان آن را پولساز دانست.

شترمرغ را بیشتر مردم به عنوان بزرگ‌ترین عضو از خانواده پرندگان می‌شناسند. زادگاه اصلی این پرنده را می‌توان آفریقای جنوبی دانست. نام این پرنده ترکیبی از دو حیوان دیگر است، اما شباهت چندانی به هیچ یک از آن‌ها ندارد. پرورش شترمرغ امروزه به عنوان یکی از سرمایه‌گذاری‌های خوب دسته بندی می‌شود، چرا که  این پرنده از جهات مختلف برای پرورش دهنده خود سود و سرمایه به دنبال خواهد داشت.

 

 

مشخصات فیزیکی شترمرغ

شترمرغ‌ها دارای گونه‌های مختلفی هستند که بطور کلی در سه دسته شترمرغ گردن سیاه، گردن قرمز و گردن آبی دسته بندی می‌شوند. متوسط قد این جانور بین ۲.۱ تا ۲.۸ متر برای جفت نر و ۱.۷ تا ۲ متر برای جفت ماده این پرنده است.

وزن این پرنده بین ۶۳ تا ۱۴۵ کیلوگرم متغیر است و جنسیت و سن پرنده در آن بسیار اثرگذار خواهد بود. در مواقعی که این پرنده احساس خطر کند، توانایی دویدن با سرعت ۷۰ کیلومتر بر ساعت را خواهد داشت. این سرعت برای یک پرنده، بسیار بالا به نظر می‌رسد.

سن بلوغ برای جفت نر این پرنده بین  ۱۸ تا  ۲۴ ماه و برای ماده بین ۲۱ تا ۲۴ ماه خواهد بود. در شرایط آب و هوایی ایران معمولاً این پرنده در سال بین ۳۰ تا ۹۰ تخم می‌گذارد. تعداد تخم‌ها بسیار به شرایط نگهداری و نژاد این پرنده مربوط است.

 

 

شترمرغ پرنده ای سودآور و مقاوم

شاید تا به حال به این موضوع که پرورش شترمرغ تا چه حد می‌تواند درآمد‌زا باشد دقت نکرده باشید. برای درک بهتر از یک مثال کمک می‌گیریم:

اگر کار خود را با ۱۰۰ جوجه یک ماهه شروع کنید، برای راه‌اندازی محل پرورش و تجهیزات حدود ۵۲۰ میلیون تومان سرمایه نیاز خواهید داشت (این عدد حدودی و بدون در نظر گرفتن هزینه تامین زمین عنوان شده است). با این میزان سرمایه در سال درآمدی حدوداً ۳۸۰ میلیونی خواهید داشت که حداقل ۱۰۰ میلیون آن سود خالص برای شما است.

از طرفی در سال‌های اولیه نیاز به تامین هزینه برای ساخت جایگاه و زمین پرورش شترمرغ خواهید داشت، اما در سال‌های بعد به دلیل حذف این هزینه‌ها، شاهد سوددهی بسیار بیشتری خواهید بود.

 

اصول مهم برای پرورش شترمرغ

اصولی که باید در پرورش این پرنده رعایت کنید را می‌توان در سه دسته کلی تقسیم بندی کرد. اولین اصل تهیه جفت‌های مولدی است که تخم گذاری می‌کنند. در ادامه باید روند جوجه کشی طبیعی یا مصنوعی انجام گیرد و جوجه‌های متولد شده را تا زمان باروری و کشتار پرورش دهید.

اصل دوم در پرورش شترمرغ را می‌توان تهیه تجهیزات کارآمد در جوجه کشی صنعتی دانست. با این وجود که این سیستم مدرن و البته گران قیمت است، اما در صورت استفاده در شرایط مناسب می‌تواند سرمایه‌گذاری خوبی باشد.

بهترین موقعیت برای انجام این کار در شرایطی است که در نزدیکی شما پرورشگاه‌هایی وجود داشته باشند که فاقد این تجهیزات هستند. از این طریق می‌توان با جوجه کشی صنعتی برای خود درآمد‌زایی داشته باشید.

آخرین اصل که هزینه و دردسر کمتری برای شما به دنبال دارد، تهیه جوجه‌هایی با سن مشخص است. این روش برای کسانی که قصد دارند تازه وارد این کار شوند بسیار مناسب خواهد بود. جوجه‌های تهیه شده را تا زمانی که بارور شوند یا برای کشتار مناسب باشند، پرورش و نگهداری کنید و از طریق به درآمد خوبی خواهید رسید.

 

 

روش های پرورش شترمرغ

حتماً تا کنون شنیده‌اید که پرورش شترمرغ شغلی پردرآمد و سود‌آور است، اما باید دقت داشته باشید که این تنها یک جمله کلی است که نیاز به بررسی دقیق‌تر دارد. پرورش دام و طیور به طور کلی سود آوری خوبی دارد، اما باید بدانید که در طول این مسیر ممکن است متحمل ضررهایی نیز باشید.

راه حل پیشگیری از چنین اتفاق‌هایی که ممکن است کسب و کار شما را به خطر بیندازند در اختیار داشتن اطلاعات کافی و کارآمد در مورد پرورش این پرنده خواهد بود. نکات بسیار مهمی وجود دارند که اگر در انجام آن‌ها کوتاهی صورت بگیرد، ممکن است به سادگی سبب تلف شدن یکی از شترمرغ‌های شما شود. نگران نباشید! اگر با پیش‌زمینه کافی در مورد نگهداری و پرورش این پرنده وارد عمل شوید، کار آسانی در پیش دارید و تنها کافی‌ است طبق اصول عمل کنید.

به طور کلی در تمام نقاط جهان پرورش شترمرغ به کمک یکی از روش‌های زیر انجام می‌شود:

• سیستم باز یا غیر متمرکز
• سیستم نیمه متمرکز یا نیمه بسته
• سیستم بسته یا متمرکز

این که برای شروع کار باید از کدام یک از روش‌های عنوان شده استفاده کنید، کاملاً بستگی به شرایط آب و هوایی و فضایی که در اختیار شماست، دارد. در بعضی شرایط خاص نیز این امکان وجود دارد که هر سه روش با هم ترکیب شوند که بازدهی کار را بالاتر خواهد برد.

در پرورش شترمرغ و برای جوجه کشی می‌توانید از ۲ روش طبیعی و مصنوعی یا با استفاده از دستگاه‌های جوجه کشی استفاده کنید. در ادامه با ما باشید تا اطلاعات تکمیلی در مورد هر یک از روش‌های پرورش شترمرغ را مورد بررسی قرار دهیم.

 

۱. پرورش شترمرغ در سیستم باز یا غیر متمرکز

در این روش پرورش شترمرغ برای شروع به کار نیاز به زمینی با مساحت زیاد نیاز خواهید داشت. سیستم باز بر این پایه برنامه ریزی می‌شود که کم‌ترین میزان تغییر روند زندگی را برای پرنده ایجاد کند. در واقع در این روش پرندگان شبیه به محیط طبیعی زندگی‌شان نگهداری و پرورش داده می‌شوند.

مساحت زمینی که برای این شیوه پرورش شترمرغ نیاز خواهید داشت، چیزی حدود ۴۰ هکتار است. زمین بزرگ‌تر به پرندگان اجازه فعالیت آزادنه می‌دهد و معمولاً در این روش تعداد زیادی پرنده نر و ماده در کنار هم نگهداری می‌شوند. نکته قابل توجه در مورد سیستم غیر متمرکز این است که یک پرنده ماده عموماً رهبری دسته را به دست می‌آورد.         

 

 

۲. پرورش شترمرغ در سیستم نیمه متمرکز یا نیمه بسته

مهم‌ترین تفاوت در روش‌های پرورش این پرنده پرسود را می‌توان وسعت زمین نگهداری آن‌ها دانست. در سیستم نیمه متمرکز یا نیمه بسته به زمینی با وسعت بین ۲۰ تا ۶۰ هکتار نیاز است. زمینی که برای این منظور در نظر می‌گیرید در ابتدا به پن‌هایی با وسعت ۸ تا ۲۰ هکتار تقسیم می‌شود.

در هر یک از پن‌های ایجاد شده یک گروه از جفت نر و ماده این پرنده قرار می‌گیرند. این گروه‌ها عموماً شامل ۱۵ شترمرغ نر و ۲۵ شترمرغ ماده هستند. با توجه به باز بودن فضای نگهداری، این پرنده می‌تواند بخشی از غذای خود را از طریق چرا در این محیط به دست بیاورد.

در این روش عموماً ۴۰ تا ۶۰ درصد غذای مورد نیاز این پرنده به صورت دستی و توسط پرورش دهندگان در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد. عموماً این میزان در نزدیکی حصارها قرار داده می‌شود تا تردد بیش از اندازه موجب استرس گروه نشود.

 

۳. پرورش شترمرغ در سیستم بسته یا متمرکز

پرورش شترمرغ عموماً نیازمند در اختیار داشتن زمینی با مساحت زیاد و همچنین وجود شرایط آب و هوایی خاص است. برای شکسته شدن این انحصار روش سومی ایجاد شد که بسته یا متمرکز نام دارد. دو دلیل اصلی باعث شده‌اند که این سیستم در سراسر ایران قابل اجرا باشد:

• توسعه پرورش شترمرغ در سراسر کشور
• محدود بودن مراتع و زمین‌های مناسب برای پرورش

در این سیستم می‌توان از یک تا بیست هکتار زمین برای این کار استفاده کرد. مساحت زمین مورد نیاز به تعداد جفت‌های مولد که شامل یک شترمرغ نر و یک ماده است، بستگی دارد.

مزیت مهمی که این روش نسبت به دو روش دیگر دارد، میزان سرمایه مورد نیاز برای شروع به کار است. در سیستم بسته می‌توانید با سرمایه‌گذاری بسیار کمتر از روش‌های دیگر به سوددهی دست پیدا کنید.

 

 

مزایا و معایب پرورش شترمرغ

به طور کلی پرورش دام و طیور علاوه بر سوددهی خوبی که دارد، ممکن است با خسارت‌ها و ضررهایی نیز همراه باشد. حتی با وجود در اختیار داشتن اطلاعات کافی از این پرنده و روش‌های نگهداری آن، ممکن است در شرایطی خاص با مشکلاتی مواجه شوید. در ادامه این مطلب به بررسی مزایا و معایب پرورش شترمرغ در روش‌های مختلف خواهیم پرداخت که در شرایط ضروری برای شما بسیار کارآمد خواهند بود.

مزایا و معایب پرورش شترمرغ در سیستم باز یا غیر متمرکز

✔ مزایا

• در صورت استفاده از روش جوجه کشی طبیعی، هزینه‌ها بسیار کاهش خواهند یافت.
• سرمایه گذاری در این روش عمدتاً مربوط به خرید زمین خواهد بود.
• به دلیل آزاد بودن پرندگان در این سیستم، هزینه نگهداری پرندگان مولد پایین‌تر است.

❌ معایب

• به دلیل وسیع بودن زمین پرورش، جمع کردن و شناسایی پرندگان کار دشواری است.
• آزاد بودن گروه در این روش سبب شده تا نتوانید بر فرآیند جفت گیری نظارتی داشته باشید.
• در شرایطی که از جوجه کشی طبیعی استفاده شود میزان مرگ و میر جوجه‌ها به نسبت بالا خواهد بود.
• امکان شکار جوجه‌ها توسط حیوانات دیگر وجود دارد.
• تخم‌ها ممکن است در اثر ماندن طولانی مدت روی زمین و شناسایی نشدن رو به خرابی بروند.

 

مزایا و معایب پرورش شترمرغ در سیستم نیمه باز یا نیمه متمرکز

✔ مزایا

• به دلیل مشخص بودن جای لانه‌ها، جمع‌آوری تخم‌ها کار آسانی خواهد بود.
• هزینه تغذیه به دلیل وجود چراگاه طبیعی بسیار کاهش می‌یابد.
• برای حصار کشی و حفاظت سرمایه چندان زیادی نیاز نخواهد بود.

❌ معایب

• در این روش ممکن است پرندگان ضعیف‌تر تغذیه نامناسبی داشته باشند.
• گرفتن پرندگان به دلیل وسعت زمین در این روش کار سختی است.
• تشخیص این موضوع که کدام نر با کدام ماده جفت‌گیری کرده است، دشوار خواهد بود.
• امکان جفت گیری یک نر قوی با چند شترمرغ ماده وجود دارد که در نهایت سبب کاهش تعداد تخم‌های نطفه‌دار می‌شود.

 

مزایا و معایب پرورش شترمرغ در سیستم بسته یا متمرکز

✔ مزایا

• کنترل و شناسایی پرندگان در این روش آسان است.
• امکان زیر نظر داشتن میزان خوراک و تخم‌های هر پرنده وجود دارد.
• به طور کامل می‌توان بر روند جفت‌گیری درون گروه‌ها نظارت داشت.
• امکان شناسایی پرندگانی که تخم بیش‌تری می‌گذارند نیز وجود دارد.

❌ معایب

• در این سیستم سرمایه زیادی برای حصار کشی و ایجاد سالن‌ها نیاز خواهید داشت
• هزینه تهیه غذای صنعتی که در این روش استفاده می‌شود، بالا خواهد بود.
• تشخیص نابارور بودن پرندگان نر در این روش دشوارتر از دیگر سیستم‌ها خواهد بود.

 

 

امکانات و شرایط مورد نیاز برای پرورش شترمرغ

سود‌دهی و درآمد در پرورش این پرنده پولساز نیازمند دقت به مواردی است که باید برای نگهداری آن‌ها، مورد توجه قرار دهید. اصولی مانند زمین مورد نیاز، شرایط دمایی، بهداشت، آب و در نهایت تغذیه، مواردی هستند که باید به درستی در پرورش شترمرغ به آن‌ها نظارت شود.

۱. فضای لازم و شرایط دمایی مورد نیاز

با توجه به جثه بزرگ و همچنین تعداد موجود در هر گروه از شترمرغ‌ها، برای پرورش و نگهداری به زمینی با وسعت زیاد نیاز خواهید داشت. از طرفی در مراحل سنی مختلف این پرنده، نیاز به زمین‌های مجزایی دارید و امکان نگهداری از آن‌ها تنها در یک محل امکان پذیر نخواهد بود.

این پرنده نسبت به شرایط دمای و آب و هوایی مقاومت بسیار بالایی دارد. همان‌طور که می‌دانید این پرنده بومی آفریقای جنوبی است که هوایی گرمسیری دارد، اما پرورش آن در نقاط مختلف دنیا امکان پذیر است. با توجه به تحقیقات انجام شده می‌توان بازه دمایی ۱۵- درجه تا ۵۰+ درجه را برای پرورش شترمرغ مناسب دانست.

 

۲. تغذیه مناسب برای پرورش شترمرغ

بزرگ‌ترین هزینه برای پرورش شترمرغ را می‌توان سرمایه مورد نیاز برای تامین غذای آن‌ها دانست. این هزینه حدوداً ۶۰ تا ۷۰ درصد هزینه کلی را شامل می‌شود که برای تهیه و انبار کردن مواد غذایی مورد استفاده است.

هر شترمرغ بالغ در طول روز نیاز به ۲ کیلو و ۹۰۰ گرم غذا دارد و با توجه به تعداد زیاد این پرنده در هنگام پرورش، سرمایه زیادی برای این کار نیاز خواهد بود. در روشی مانند سیستم بسته این هزینه‌ها به مراتب نسبت به دو روش دیگر بیشتر خواهد بود.

 

۳. شرایط بهداشتی مورد نیاز

مهم‌ترین مسئله بهداشتی که ممکن است در حین پرورش این پرنده ایجاد شود، مشکل آلوده شدن آب در دسترس آن‌ها خواهد بود. شترمرغ از دسته پرندگانی است که در حین خورد غذا نیاز به آب زیادی دارد و همین موضوع باعث می‌شود تا به سرعت، آب در دسترس‌شان رو به آلودگی برود.

تمیز و سالم بودن آب مصرفی شترمرغ تاثیر زیادی روی سلامت فیزیکی این پرنده دارد و باید بسیار به این موضوع دقت داشته باشید.

 

۴. آب مورد نیاز برای پرورش شترمرغ

این پرنده در تمام طول شبانه روز نیاز شدید به آب دارد و باید به اندازه کافی آب تمیز و سالم در اختیارشان قرار گیرد. علاوه بر این که باید آب به طور دائم در دسترس شترمرغ قرار گیرد، لازم است به دمای آن نیز توجه داشته باشید. در فصل‌های سرد سال این پرنده باید آبی با دمای ۲۰ درجه در اختیار داشته باشد و این موضع هزینه‌های بیش‌تری برای خرید آبگرمکن‌های صنعتی برای شما به وجود خواهد آورد.

 

 

محصولات پرورش شترمرغ

پتانسیل بالای سرمایه گذاری برای پرورش شترمرغ باعث شده تا افراد زیادی به این کار علاقه‌مند شوند. این پرنده نسبت به شرایط آب و هوایی مختلف سازگار است و امکان پرورش آن در تمام کشور وجود دارد. از طرفی محصولات مختلفی در این فرآیند به دست می‌آیند که فروش آن‌ها سود خوبی به همراه دارد. در ادامه این محصولات را معرفی خواهیم کرد.

۱. گوشت شترمرغ

فروش گوشت این پرنده در سال‌های اخیر بسیار رشد داشته و دلیل اصلی آن هم سالم بودن آن است. گوشت شترمرغ به مراتب چربی، کالری و کلسترول کم‌تری نسبت به انواع دیگر دارد و می‌توان جایگزین مناسبی برای آن‌ها باشد.

۲. پوست و پر شترمرغ

تولید چرم‌های با کیفیت و بادوام از پوست این پرنده بسیار رواج دارد و در بوتیک‌ها، محصولاتی که از چرم شترمرغ هستند، قیمت بالایی دارند. چرم حاصل از پوست شترمرغ با وجود ضخامت زیاد و دوام، بسیار نرم و زیبا است. پر‌های این پرنده نیز در تولید لوازم دکوراتیو بسیار کارآمد هستند.

۳. تخم شترمرغ

هر تخم شترمرغ حدوداً تا ۲ کیلوگرم وزن دارد و حاوی مواد مغذی بسیار زیادی است که ارزش غذایی آن را بالا می‌برد. با توجه به این که هر شترمرغ در شرایط مناسب می‌تواند در سال ۶۰ تخم بگذارد، این محصول برای شما سودآوری بسیار خوبی خواهد داشت.

۴. روغن شترمرغ

روغن به دست آمده از این پرنده در صنایع بهداشتی و تولید لوازم آرایشی بسیار کارآمد است. این روغن به دلیل مواد مغذیی که دارد، به عنوان یک ماده دارویی نیز به کار می‌رود. در صنایع بهداشتی از روغن شترمرغ برای آبرسانی و تامین رطوبت پوست استفاده می‌شود.

 

 

برای پرورش شترمرغ به چه مجوزهایی نیاز است؟

از سمت مراجعی مانند معاونت امور دام و طیور یا سازمان دامپزشکی کشور مجوزهایی برای راه‌اندازی یک پرورشگاه مشخص شده است که در ادامه می‌توانید آن‌ها مشاهده کنید:

• احداث چاه تلفات برای پرندگانی که می‌مرند.
• مجوز حمل و نقل پرندگان
• مجوز مالکیت پرندگان
• مجوزی که با بازرسی‌های دامپزشکی داده می‌شوند.
• رعایت امنیت زیستی و ضد عفونی کردن تمام افراد و وسایلی که قصد ورود به منطقه پرورش شترمرغ را دارند.

 

آینده مورد انتظار برای پرورش شترمرغ

با توجه به این که از طریق پرورش این پرنده محصولات مختلفی به دست می‌آید و سوددهی خوبی هم دارد، می‌توان انتظار داشت تعداد پرورشگاه‌ها در سال‌های آینده رشد چشم گیری داشته باشند. گوشت این پرنده بسیار سالم‌تر از انواع دیگر است و این موضوع باعث شده تا مصرف آن روز به روز افزایش یابد.

میزان تولید فعلی با توجه به تقاضا و نیاز بازار، کم‌تر است و همین موضوع نشان دهنده این است که بازار پرورش شترمرغ و فروش محصولاتش در آینده چشم انداز روشنی خواهد داشت.

 

 

سخن آخر

اگر قصد سرمایه گذاری برای راه‌اندازی یک شغل پردرآمد دارید، می‌توانید پرورش شترمرغ را به عنوان اولویت خود قرار دهید. این پرنده بسیار مقاوم است و پرورش آن به مراتب آسان‌تر و کم خطرتر خواهد بود. این پرنده پس از یک ماهگی، روزانه تا یک سانتی‌متر رشد می‌کند و در ۱۰ ماهگی امکان کشتار و فروش محصولاتش وجود دارد.