همه چیز در مورد هزارپا، مشخصات ظاهری، زمان پیدایش و روش از بین بردن آن

زندگی در شب، حرکت آهسته و بی صدا و ظاهری عجیب همگی از مشخصات بارز در مورد این بندپایان هستند. هزارپا را با نام علمی Diplopoda می‌شناسند. این موجود را احتمالا بارها در حالت توپ مانند دیده‌اید، این در واقع واکنشی دفاعی از جانب این بندپا در برابر آسیب‌های خارجی است. بقایای گیاهان در حال پوسیدگی، قارچ‌ها، شیره درختان و در برخی موارد گوشت، رژیم غذایی مورد علاقه این بندپای کمی ترسناک هستند که با توجه به گونه‌های مختلف، متفاوت خواهد بود.

 

 

زمان پیدایش هزارپاها

این موجودات از کهن‌ترین ساکنان زمین شناخته می‌شوند که در دوره سیلورین (دوره‌ای ۲۸ میلیون ساله که از ۴۳۸ تا ۴۱۰ میلیون سال قبل وجود داشته است) و برای اولین بار این بندپایان به وجود آمده‌اند. این موجودات قدیمی در تمام سطح زمین به جز جنوبگان زندگی می‌کنند. برخی نمونه‌های منقرض شده از این جانور طولی معادل ۲ متر داشته‌اند و در مقیاس با حشرات و جانوران امروزی، بسیار غول پیکر به نظر می‌‌‌رسیده‌اند.

تعداد زیاد پاهای این جانور باعث شده تا افراد زیادی از آن‌ها وحست داشته باشند. هزارپاها در پارک‌ها، خانه‌ها یا باغ‌ها یافت می‌شوند. در ادامه این مطلب ویژگی‌های مهم این بندپا و نکات مهمی در مورد آن را بررسی خواهیم کرد، پس ما را همراهی کنید.

 

 

مشخصات ظاهری هزارپا

با بررسی دقیق یک هزارپا متوجه خواهید شد که این بندپا به جز قسمت سر خود در تمامی قسمت‌ها دیگر بدن، دو پا دارد. این موضوع باعث شده تا در گونه‌های مختلف این جانور، تعداد پاها بسیار زیاد به نظر برسند و اصطلاحاً به آن‌ها هزارپا گفته شود. تنها در برخی از گونه‌های موجود، این تعداد پا وجود دارد که یکی از آن‌ها Eumilipes Persephone نام دارد و نزدیک به  ۱۳۰۰ پا دارد.

این موجودات دارای بدنی استوانه‌ای، پهن و دراز هستند که از بند‌ها و قسمت‌ها متعددی تشکیل شده است. تعداد بندهای موجود در بدن هر یک از این موجودات با توجه به گونه آن متفاوت است. بزرگ‌ترین اندازه ثبت شده برای این بندپا در میان نمونه‌های زنده، گونه آفریقایی است که طول آن می‌تواند  بین ۲۷ تا ۳۸ سانتی متر باشد.

کوچک‌ترین اندازه  ثبت شده برای این موجود نیز، ۲ میلی‌متر است. به طور کلی این موجودات در شکل ظاهری و ویژگی‌هایی که دارند، بسیار متفاوت هستند. تعداد بندهای بدن آن‌ها از ۱۱ تا ۳۰۰ عدد متغیر است.

رنگ این بندپای ترسنام عموما به رنگ قهوه، قهوه‌ای تیره، مشکی و در برخی موارد رنگ‌های روشن مانند زرد یا نارنجی روشن دیده می‌شوند. رنگ روشن بدن این جانور برای اعلام هشدار به دیگر جانوران است. این بندپاها دارای شاخک‌های خمیده‌ هستند و ساختار چشم آن‌ها به نسبت دیگر موجودات، ساده است.

 

 

گونه های مختلف هزارپا

با توجه به این که این موجودات شب‌زی هستند، بسیاری از اسرار زندگی و حتی تعدادی از گونه‌های آن‌ها، ناشناخته باقی مانده‌اند. با این وجود ۱۲۰۰۰ گونه از این بندپایان تا به حال به ثبت رسیده‌اند. انتظار می‌رود بین ۱۵ تا ۱۸ هزار گونه از این موجودات کوچک بر روی زمین در حال زندگی باشند، اما همچنان ناشناخته باقی مانده‌اند.

۱۲۰۰۰ هزار گونه شناخته شده از این بندپا را می‌توان در ۲ زیر رده و ۱۶ راسته از هم تفکیک کرد که بر اساس ویژگی‌های ظاهری و دیگر مشخصات آن‌ها، تقسیم بندی می‌شوند. هزارپاها یا گوشت‌خوار هستند یا گیاه‌خوار که از نظر ظاهری با هم تفاوت‌هایی دارند. گونه‌های گوشت‌خوار تعداد پاها و بندهای کم‌تری به نسبت گونه گیاه‌خوار دارند.

 

هزارپا یا صدپا؟

از نظر ظاهری تفاوت چندانی با هم ندارند و گاها قابل تشخیص نیستند. همین موضوع نیز باعث شده تا بسیاری این دو گونه کاملا متفاوت را با هم یکسان بدانند. هر دو آن‌‌ها بدن‌هایی کشیده و پهن، بند بند و پاهای زیادی دارند. صدپاها دارای شاخک‌‌هایی بلند و صاف هستند در حالی که هزارپا شاخکی خمیده و کوتاه دارد. هزارپا فاقد هر گونه اندام برای گاز گزفتن یا نیش زدن هستند، اما صدپا در قسمت دهان خود دارای چنگک‌هایی است که برای گاز گرفتن یا تزریق زهر از آن‌ها استفاده می‌کند.

تفاوت اصلی در میان این دو گونه را می‌توان تفاوت رژیم غذایی آن‌ها دانست. صدپاها عموماً شکارچی و گوشت‌خوار هستند و از طریق نیش زدن جانوران و حشرات کوچک را شکار می‌کند. هزارپاها اما پوده‌خوار هستند و از بقایای گیاهان در حال پوسیدگی، تغذیه می‌کنند. (در زیست‌شناسی به موجودات زنده‌ای که از لجن، فضله، ریزه، مواد اضافی و پوسیده، لاشه و نخاله تغذیه می‌کنند پوده‌خوار گفته می‌شود.)

 

نکات مهم در مورد نیش هزارپا و راه های درمان آن

هزارپا بر خلاف صدپاها گاز نمی‌گیرند و فاقد اندامی برای نیش زدن هستند. برخی گونه‌های این بندپا دارای ترشحاتی هستند که تا حدودی سمی به شمار می‌روند، اما برای انسان خطر آفرین نخواهند بود. این ترشحات در صورت برخورد و تماس با پوست انسان در برخی موارد می‌تواند سبب ایجاد خارش، درد، ورم، تاول، سوزش یا اگزما شوند.

ترشحات بدن این جانور در صورت تماس با چشم می‌توانند آثار جدی‌تری مانند التهاب قرنیه را به وجود بیاورند. در بیش‌تر موارد آثار به جای مانده از ترشحات این بندپا در طی ۴۸ ساعت از بین خواهد رفت. افرادی که حساسیت پوست یا آلرژی دارند در صورت تماس با ترشحات هزارپا، بهتر است در کوتاه‌ترین زمان به دکتر مراجعه کنند تا روند درمان با سرعت بیشتری انجام شود.

 

 

هزارپا در خانه، مفید یا مضر؟

هزارپا در واقع از دسته آفت‌های گیاهی شناخته می‌شود و دلیل اصلی این موضوع، رژیم غذایی این جانور است که شامل گیاهان و ریشه آن‌ها می‌شود. گونه‌ای دیگر از این بندپا که صدپا نام دارد می‌تواند در خانه و در کنار انسان‌ها با مسالمت زندگی کند و مزیت‌های بسیاری را به همراه داشته باشد.

صدپا گونه گوشت‌خوار هزارپایان است که می‌تواند خانه شما را از گزند بسیاری از موجودات موزی و آزار دهنده در امان نگاه دارد. بهتر است در صورت مشاهده این جانور با رعایت نکات ایمنی، آن‌ها را درون شیشه انداخته و در محیط بیرون از خانه رها کنید. البته در کمتر مواردی دیده شده که این جانور انسان را نیش بزند و اگر مشکلی با آن ندارید‌، می‌توانید آن‌ها را به حال خود بگذارید.

این موجودات حشرات بزرگ، سوسک‌ها یا زنبورها را نیش می‌زنند و از گسترش آن‌ها در خانه و اطراف آن جلوگیری می‌کنند. مزایایی که هزارپا برای انسان به دنبال خواهد داشت بیش از مضرات آن است و به این وسیله می‌توانید یک حشره‌کش طبیعی و رایگان داشته باشید.

 

 

چگونه هزارپا را از بین ببریم؟

این موجودات که بیش‌تر شب‌زی هستند در محیط‌هایی مرطوب با دمای متعادل زندگی می‌کنند. این موجودات را می‌توانید زیر سنگ‌های بزرگ، کف حمام و دستشویی یا درون کوپه‌های چوب مشاهده کنید. برای از بین بردن آن‌ها بهترین کار از بین بردن جاهای مرطوب و ورودی این مکان‌ها است.

در روش دیگر می‌توانید خاک گیاهان خود را سمپاشی دوره‌ای کنید تا مانع از زندگی این موجودات در خاک گلدان شوید. جدیدترین روش هم استفاده از امواج التراسونیک است که برای انسان کاملاً بی ضرر است و تنها موجودات موذی را دور می‌کند. سمومی هم برای این منظور در بازار عرضه می‌شوند که در نهایت استفاده از آن‌ها را به عنوان آخرین گزینه، پیشنهاد می‌کنیم.

 

نشانه های وجود هزارپا در خانه

بسیاری از موجودات موذی مانند موش‌ها، اثراتی از خود به جای می‌گذارند یا در حین رفت و آمد صداهایی ایجاد می‌کنند. این علائم نشانه وجود این موجودات خواهد بود، اما هزارپا یک بندپای شب‌زی است که کم‌تر می‌توانید آن‌ را در حالت فعالیت ببینید. با توجه به این موضوع تنها در صورت مشاهده یکی از آن‌ها می‌توانید متوجه وجود هزارپا شوید.

 

سخن آخر در رابطه با هزارپا

در این مطلب سعی داشتیم تا اطلاعات کاملی در مورد مشخصات ظاهری و ویژگی‌های دیگر این جانور را بررسی کنیم. با مطالعه این مقاله آگاهی بیش‌تری نسبت هزارپا به دست خواهید آورد که ممکن است سبب کم‌تر شدن ترس شما از این جانور شود.