انواع بازارها و معاملات بورس کالای ایران +۲۰ نکته مهم

ستاره | سرویس علوم – بازار بورس کالا یکی از روش‌های معامله در بازار سرمایه ایران، مثل بازار بورس (شرکت‌هایی با شفافیت مالی بالا)، بازار فرابورس (شرکت‌هایی با شفافیت و شمار سهامدار و رتبه پایین‌تر از شرکت‌های بازار اول بورس) و بازار بورس انرژی (برای خرید و فروش نفت و گازوئیل و برق و مشتقات انرژی)  است. همان‌طور که از نامش پیداست، اینجا، سهام، خرید و فروش نمی‌شود. بلکه «کالا» در حوزه‌های مختلف در صنایع گوناگون مورد داد و ستد قرار می‌گیرد.

 

 

بورس کالا، فرصتی است برای خرید کالا در تناژ، قیمت، مبدا و مقصد و استاندارد مشخص. این نوع بورس در بستر دیجیتالی و رصد مطمئن خریدار و فروشنده با ابزارهای نظارتی و کنترلی تضمین شده است.

 

تصویر ایندکس سایت کالای  بورس ایران

 

بورس کالا چیست؟

بورس کالا، یکی از انواع مارکت در بازار سرمایه ایران است. در این بورس، کالاهایی در زمینه های کشاورزی، پتروشیمی، تجهیزاتی و دارویی و … مورد داد و ستد قرار می‌گیرد. هر فردی با داشتن کد بورس کالا، می‌تواند از طریق کارگزاری‌های دارای مجوز از بورس کالا که در انتهای این گفتار  معرفی شده است، وارد سامانه معاملاتی آنلاین شده و نسبت به ثبت سفارش خرید یا فروش کالا در حوزه‌های مختلف بر اساس قیمت و وزن و تاریخ مشخص، اقدام کند.

ویژگی‌ها

در بورس کالا، ۴ ویژگی مهم داریم که در کمتر بازار خرده فروشی یا عمده فروشی شاهد هستیم:

• در بازار بورس کالای ایران، نوسانات کاذب قیمت و فروشنده یا خریدار مصنوعی نداریم.
• امکان مدیریت ریسک و محافظت از نوسانات آتی قیمت فراهم است.
• نظام قیمت گذاری شفاف بر اساس تعادل میزان عرضه و تقاضا وجود دارد.
• سیستم اجرایی و نظارت بر حسن انجام تعهدات طرفین معامله وجود دارد.

 

انواع قراردادها در بورس کالای ایران

بورس کالای ایران، دارای ابزارهای مالی (leverage)‌ مختلف است. این طور نیست که فقط قراردادهای نقدی کالایی در آن داد و ستد شود و بد نیست که درباره آن‌ها بدانید تا بعدا، مطالعات تکمیلی روی آن انجام دهید. 

• قرارداد نقدی: یکی از روش‌های معامله در بورس کالاست. خرید و فروش کالا به صورت نقدی و بر اساس دستورالعمل تسویه و پایاپای انجام می‌گردد.
• قرارداد سلف: به قراردادی گفته می‌شود که کالا با قیمت معین در زمان معین در آینده‌ای معین به فروش می‌رسد. نوسانات قیمتی، تاثیری در این معامله نداشته و قیمت کالای مورد معامله شده نیز بر اساس دستورالعمل تسویه و پایاپای پرداخت خواهد شد.
• قرارداد نسیه: منظور، قراردادی است که در آن، خرید کالا مشروط به پرداخت بهای کالا در تاریخ سررسید است.
• قرارداد آتی: قراردادی است که فروشنده، بر اساس آن متعهد خواهد شد که در سر رسید معین، مقدار معینی از کالای معین را به قیمتی که الان تعیین می‌کند، به خریدار بفروشد و طرف مقابل هم متعهد می‌شود که آن کالا را با همان مشخصات، از فروشنده، خریداری کند. برای تضمین، شرط ضمن عقد جاری می‌شود و مبلغی به عنوان تضمین، نزد اتاق پایاپای، ودیعه گذاشته می‌شود یا ضمانت‌نامه بانکی متناسب با تغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل می‌کند.
  تابلو بر خط قرارداد آتی را اینجا مشاهده کنید.

 

 

• قرارداد سلف استاندارد: منظور، قراردادی است که عرضه کننده، مقدار مشخصی از دارایی پایه را بر اساس مشخصات قرارداد سلف استاندارد که در بالا توضیح دادیم، در ازای بهای نقد به فروش می‌رساند تا در دوره تحویل به خریدار ارائه کند.
• قرارداد اختیار معامله: منظور قراردادی است که در آن، یک سمت معامله، اختیار یا حق خرید یا فروش کالا را از طرف دیگر داشته باشد. قرارداد اختیار خرید کلی یا اختیار قرارداد فروش، ۲ نوع روش ِ موجود است. تابلوی بر خط قرارداد اختیار معامله در این لینک در دسترس است.

 

 

• گواهی سپرده طلا: با تحویل سکه طلا به انبار، قبضی دریافت می‌کنید که با تحویل آن به کارگزاری‌ها، گواهی سپرده طلا به شما داده می شود تا نگرانی بابت نگهداری سکه طلا در خانه و محل کار نداشته باشید. این گواهی‌ها، قابل معامله در بورس کالاست. 

 

• صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی: برای اطلاعات تکمیلی به این نشانی بروید.

 

مزیت‌های بورس کالا

• امکان پوشش و توزیع ریسک وجود دارد.
• کیفیت و کمیت کالا و مبلغ معامله مشخص و تضمین شده است. 
• کشف قیمت در بورس کالا از طریق آکشن (auction) صورت گرفته و شفاف است.
• مبدا کالا مشخص است.
• سرعت انجام معامله بسیار زیاد بوده و تشریفات قانونی برگزاری مناقصه و مزایده را ندارد.
• ۱۰ درصد از مالیات بر درآمد حاصل از فروش کالاهایی که در بورس کالا پذیرفته شده و به فروش می‌رسد، بخشیده می‌شود. همچنین ۱۰ درصد از مالیات بر درآمد شرکت‌هایی که سهام آن‌ها برای معامله در بورس‌های داخلی یا خارجی پذیرفته می‌شود.

 

اتفاقات مهم بورس کالا در بهار ۹۸

• ثبت معامله ۱۹ هزار تن محصول فولادی در بورس کالا در خرداد ماه
• عرضه ۲۷ هزار تن ماده شیمیایی در تالار فرآورده‌های نفتی بورس کالا
• عرصه ۵۳ هزار تن انواع محصول در بورس  کالای ایران
• پذیرش ۵ هزار تن کالای شمش آلومینیوم

 

انواع بازارهای بازار بورس کالای ایران

• بازار فیزیکی: یکی از بازارهای بورس کالاست که در آن عرضه پرمیوم، عرضه صادراتی و خرید و فروش فیزیکی کالا صورت می‌گیرد و برای رصد خرید و فروش‌ها تابلوی بر خط نیز دارد.
• بازار مشتقه: از دیگر بازارهای بورس کالای ایران است که در آن، قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله، مورد داد و ستد قرار می گیرد.
• بازار مالی: سومین بازار بورس کالای ایران است و در آن، اوراق سلف استاندارد و گواهی سپرده کالایی و صندوق‌های سرمایه گذاری کالایی، خرید و فروش می‌شود. 
• بازار فرعی: مثل بازار بورس که اصلی و فرعی دارد، بازار فرعی هم بخشی از بازار بورس کالای ایران است و کارمزدهای متفاوتی با بازار اصلی دارد. آمار معاملات در بازار فرعی بورس کالای ایران را اینجا تماشا کنید که عکس معاملات آن در اردیبهشت نود و هشت در زیر قابل مشاهده است.

 

 

اگر به بخش «اطلاعیه عرضه بازار فیزیکی» در بورس کالای ایران مراجعه کنید، جزییات کاملی از کالاهای آماده معامله را مشاهده خواهید کرد. در عکس پایین، جزییات بخش‌های اصلی قسمت اطلاعیه بازار فیزیکی در بورس کالا را مشاهده می‌کنید.

 

 

همان‌طور که می‌بینیم، نوع کارگزار، تاریخ عرضه، نام کالا، نماد، تولید کننده، عرضه کننده، حجم کالای قابل عرضه، حداقل عرضه، قیمت پایه، حداقل قیمت پایه و مکان تحویل و نوع ارز، مشخص شده است.

گروه های اصلی که در بازار بورس کالای ایران معامله می‌شود عبارتند از:

• گروه صنعتی
• گروه کشاورزی
• گروه پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی
• گروه معدنی
• گروه فرآورده‌های نفتی
• گروه امول غیرمنقول

 

 

در بورس کالا، مشخصات تولید کنندگانی که در این بازار فعالیت دارند را در داخل و خارج از کشور، مشاهده می‌کنید که در قاب قرمز رنگ ارائه شده است. تولید کنندگانی از روسیه، کره جنوبی، امارات، چین، قزاقستان، سنگاپور، تایوان، هند و …  در این بازار فعالند و شما می‌توانید در جستجوی اطلاعاتی خود، اطلاعات آن‌ها را به دست آورید.

 

 

با مشخص کردن بازه جستجو، اطلاعات عرضه کالا در بازار بورس کالای را در زمان های مختلف می‌توان بدست آورد. در عکس بالا، کالاهای عرضه شده در بورس کالا در دوم و سوم اردیبهشت ۹۸ نمایش داده شده است. همان‌طور که ملاحظه می‌شود، انواع پلی پروپیلین نساجی توسط کارگزاری صبا جهاد که توسط شرکت پلی پروپیلن جم تولید شده است، با حجم و قیمت عرضه مشخص و مکان تحویل مشخص، به فروش رسیده است.

 

خرید و فروش سهام شرکت بورس کالا

در بورس، هر بازار، یک نهاد نظارتی و مدیریتی دارد. مثلا در بازار بورس ایران، شرکت بورس اوراق بهادار یا در بازار انرژی، شرکت بورس انرژی، نهاد قانونی مدیریت و نظارت بر بازار است. شرکت بورس کالای ایران نیز نهادی است برای مدیریت و نظارت بر همه آن‌چیزی که در بورس کالا می‌گذرد. 

شرکت بورس کالای ایران، وظیفه تشکیل، سازماندهی و اداره بورس به صورت متشکل، سازمان یافته و خود انتظام را بر عهده دارد. این اقدامات به منظور انجام معاملات تمامی «کالاهای پذیرفته شده» و «اوراق بهادار مبتنی بر کالای پذیرفته شده» توسط اشخاص ایرانی و خارجی حقیقی یا حقوقی صورت می‌گیرد.

شرکت بورس کالای ایران در تهران، خیابان طالقانی قرار دارد. برای آشنایی با فعالیت‌های این بازار به سایت آن مراجعه کنید.

 

 

شما می‌توانید مثل بورس انرژی، مثل بورس و مثل فرابورس، نسبت به خرید و فروش سهام شرکت بورس کالای ایران در نماد «کالا» اقدام کنید. همان‌طور که در عکس بالا مشاهده می کنید، شرکت بورس کالای ایران دارای ۱.۲  میلیارد قطعه سهم بوده و در ۳ خرداد ماه ۹۸، قیمت هر سهم آن به ۱۷۳۰ تومان رسیده است. قیمت این سهم در اردیبهشت سال ۹۷، حدود ۵۹۱ تومان بود.

 

بیشتر بدانید: کارمزد معاملات در بورس، فرابورس، بورس ‌کالا، بورس انرژی و آتی

 

کارگزاری های رتبه الف و ب در بورس کالا ایران

• مفید
• باهنر
• مبین سرمایه
• بانک کشاورزی
• آگاه
• فارابی
• حافظ
• اقتصاد بیدار
• سهم آشنا
• توسعه سرمایه دنیا
• سینا
• بانک پاسارگاد
• پیشگامان بهپرور
• بانک ملی ایران
• بانک صنعت و معدن
• خبرگان سهام
• توازن بازار
• رضوی
• نهایت نگر
• کالای خاورمیانه
• سرمایه و دانش
• سی ولکس
• بانک مسکن
• بانک رفاه کارگران
• مدبر آسیا
• پارسیان
• بانک صادرات
• پارس ایده بنیان
• صبا جهاد
• تامین سرمایه نوین
• بانک سامان
• آتی ساز بازار
• بانک کارآفرین
• آراد ایرانیان
• ستاره جنوب
• تدبیرگران فردا
• نماد شاهدان
• آبان
• گنجینه سپهر پارت(کشاورزی کالا سپهر)
• راهنمای سرمایه‌گذاران
• بانک توسعه صادرات
• امین آوید
• آفتاب‌درخشان‌خاورمیانه
• تدبیرگر سرمایه
• فولاد مبنا
• پگاه یاوران نوین
• بانک تجارت
• نواندیشان بازار سرمایه
• اردیبهشت ایرانیان
• بهمن
• ایساتیس پویا
• بانک آینده
• توسعه فردا
• توسعه کشاورزی
• ارگ هومن
• بانک سپه
• سپهر باستان

 

کارگزاری های رتبه ج و د

• شهر 
• بانک اقتصاد نوین
• بانک ملت
• آپادانا
• مهرآفرین
• بورس بیمه ایران
• پارس نمودگر
• آریا نوین
• توسعه اندیشه دانا
• بازار سهام
• آینده نگر خوارزمی
• آرمان
• تدبیر
• نقش جهان
• مشاوران سهام
• سیمابگون
• بورس ابراز
• اطمینان سهم
• سهام پژوهان شایان
• برهان سهند
• بانک دی
• بورسیران
• آرمون بورس

 

همراه گرامی

روش خرید و فروش در بازار بورس کالای ایران را نمی‌توان در یک گفتار توضیح داد و شما بایستی با توجه به بازارهای اصلی و فرعی بورس کالا و لینک‌هایی که در این گفتار ارائه شده است، در روز معاملاتی و در ساعات معاملاتی، از طریق سیستم معاملاتی کارگزاری مورد نظر خود، وارد سیستم شده و معاملات را رصد کنید.
اطلاعات خرید و فروش سهام در بازار بورس و فرابورس ایران را در روزهای غیر تعطیل از ساعت ۹ تا ۱۲:۳۰ رصد کنید.

پیشنهاد می‌کنم درباره حداقل سرمایه برای ورود به بازار بورس ایران نیز در ستاره اطلاعات کسب کنید. نظرات و پرسش‌های خود را با ما و سایر خوانندگان این مطلب به اشتراک بگذارید.