نویسنده: زینب آقاجانی
بروزرسانی: ۱ آذر ۱۴۰۰
ستاره | سرویس پزشکی – خارش بدن مشکل آزار دهنده‌ای است که ممکن است آن را در قسمت‌های مختلف بدن از جمله کف پا‌ها تجربه کنید. خوشبختانه این مشکل در اکثر مواقع به خودی خود بهبود می‌یابد و هیچ دلیل نگران کننده‌ای برای آن وجود ندارد، اما در برخی موارد نادر خارش کف پا در اثر بیماری‌های جدی ایجاد می‌شود و برای درمان باید به پزشک مراجعه کنید. اگر شما هم دچار خارش کف پا شده اید، برای یافتن علت خارش کف پا و روش درمان این عارضه با ما همراه باشید.
علل اصلی خارش کف پا
در اکثر مواقع علت خارش کف پا خشکی پوست است، اما برخی بیماری‌های پوستی و شرایط پزشکی هم باعث خارش کف پا می‌شوند. برخی از علل خارش کف پا عبارتند از:
۱. خشکی پوست
رایج‌ترین علت خارش کف پا خشکی پوست است. خشکی پوست در اثر حمام رفتن بیش از حد، عدم استفاده از مرطوب کننده مناسب، ژنتیک، قرار گرفتن بیش از حد در مقابل نور خورشید، برخی شرایط پزشکی و مصرف برخی دارو‌ها ایجاد می‌شود. این عارضه باعث خارش، پوسته پوسته شدن پوست و ترک خوردگی پوست می‌شود.
درمان خشکی پوست: استفاده روزانه از یک مرطوب کننده و نوشیدن مایعات نقش موثری در پیشگیری از خشکی پوست دارد.
۲. نیش حشرات
درمان: مصرف آنتی هیستامین‌های موضعی خارش پوست ناشی از گزش حشرات را تسکین می‌دهد. همچنین قرار دادن کمپرس سرد یا یخ روی محل گزش به نقش موثری در درمان نیش پشه و کاهش تورم، قرمزی و خارش پوست دارد.
۳. درماتیت تماسی آلرژیک
در برخی مواقع علت خارش کف پا درماتیت تماسی آلرژیک است. این بیماری در اثر تماس پوست با مواد تحریک کننده مانند مواد شیمیایی موجود در شوینده ها، مواد آرایشی و گیاهان ایجاد می‌شود، حتی رنگ موجود در جوراب‌های تیره می‌تواند منجر به ایجاد درماتیت تماسی آلرژیک در پا‌ها شده و باعث خارش کف پا شود. این بیماری فقط روی سطح پوست اثر می‌گذارد و به هیچ وجه واگیردار نیست.
درمان درماتیت تماسی آلرژیک: این عارضه تنها در صورتی درمان می‌شود که پوست در تماس با ماده حساسیت زا نباشد. همچنین استفاده از کرم‌های ضدخارش علائم این عارضه را تسکین می‌دهد.
۴. اگزما
درمان اگزما: برای پیشگیری از پیشرفت این عارضه از خاراندن پوست اجتناب کنید و با استفاده از کرم، لوسیون و مرطوب کننده آن را مرطوب نگه دارید. برای تسکین خارش ناشی اگزما دارو‌های استروئیدی موضعی یا خوراکی تجویز می شود.
۵. پسوریازیس
پسوریازیس که به نام بیماری صدفک هم شناخته می‌شود، یک بیماری خود ایمنی است که باعث رشد سریع سلول‌های پوست و شکل گیری فلس‌های نقره‌ای یا سفید رنگ روی سطح پوست می‌شود. ایجاد ضایعات برجسته و قرمز رنگ، خشکی پوست، خارش و سوزش پوست تنها برخی از علائم پسوریازیس هستند. این بیماری در اکثر مواقع در آرنج و زانو اتفاق می‌افتد، اما گاهی اوقات پا‌ها و مفاصل انگشتان هم درگیر می‌کند.
درمان پسوریازیس: در صورتیکه علت خارش کف پا ابتلا به پسوریازیس باشد، استفاده از کرم‌ها و پماد‌های موضعی مانند کورتیکواستروئید‌های موضعی، اسیدسالسیلیک، رتینوئید‌های موضعی علائم بیماری را تسکین می‌دهد. اما در صورتیکه فرد به این روش درمانی پاسخ ندهد، پزشک دارو‌های تزریقی و خوراکی را تجویز می‌کند، این دارو‌ها بر سیستم ایمنی تاثیر گذاشته و علائم بیماری را تسکین می‌دهند.
۶. پای ورزشکار
علت خارش کف پا می‌تواند یک بیماری پوستی به نام پای ورزشکار باشد. این بیماری در اثر عفونت قارچی ایجاد شده و بر کف پا و پوست بین انگشتان پا تاثیر می‌گذارد. قارچ‌هایی که منجر به این مشکل پوستی می‌شوند، در مکان‌هایی مانند ورزشگاه، رختکن، استخر، آرایشگاه و لباس آلوده جمع شده و در محیط گرم و مرطوب به سرعت رشد می‌کنند. این بیماری با علائمی مانند خارش و سوزش کف پا، پوسته پوسته شدن پوست، بثورات پوستی، خونریزی و ایجاد تاول همراه است. علائم این بیماری بعد از درآوردن جوراب تشدید می‌شوند.
درمان پای ورزشکار: پوشیدن کفش چرم و جوراب‌های نخی رطوبت پا را از بین می‌برد و مانع رشد قارچ‌ها می‌شود، در نتیجه از پیشرفت این بیماری پیشگیری می‌کند. همچنین کرم، اسپری و دارو‌های ضدقارچ به درمان این عارضه کمک می‌کند. البته مصرف این دارو‌ها در دوران بارداری بدون مشورت با پزشک توصیه نمی‌شود.
۷. گال
گال یک بیماری پوستی مسری است و در اثر حشره گال ایجاد می‌شود. این حشره توانایی پرواز کردن ندارد و روی پوست می‌خزد. خارش، ایجاد تاول و برآمدگی شایع‌ترین نشانه ابتلا به گال است. خارش ناشی از این بیماری بدون وقفه ادامه دارد و در شب‌ها شدت آن بیشتر می شود. گال بیشتر روی دست و نقاطی از بدن که در تماس با جواهرات هستند ایجاد می‌شود، اما این بیماری در کودکان می‌تواند کف دست و پا هم درگیر کند و منجر به ایجاد خارش دراین نواحی شود.
درمان گال: در صورتیکه علت خارش کف پا بیماری گال باشد، برای از بین بردن کنه‌های گال کرم یا لوسیون تجویز می‌شود، این کرم‌ها باید به مدت ۸ تا ۱۴ ساعت روی پوست باقی بمانند، سپس شسته شوند. همچنین در برخی مواقع برای درمان این عارضه قرص تجویز می‌شود. علاوه بر این مصرف قرص آنتی هیستامین و پماد هیدروکورتیزون خارش ناشی از این عارضه را در شب کاهش می‌دهد. البته مصرف این دارو‌ها بدون تجویز پزشک توصیه نمی‌شود.
۸. بیماری کلیه
در صورتیکه عملکرد کلیه‌ها دچار اختلال شود، مواد زائد در خون جمع شده و منجر به خارش در اندام‌های تحتانی بدن به ویژه پا‌ها می‌شود.
درمان بیماری کلیه: تجویز دارو‌های خاص، پیروی از یک رژیم غذایی مخصوص و دیالیز از روش‌های رایج برای درمان بیماری‌های کلیوی هستند.
۹. مشکلات تیروئید
غده تیروئید که در جلوی گردن قرار دارد و از طریق ترشح هورمون‌های T۴ و T۳ سوخت و ساز بدن را کنترل می‌کند. در صورتیکه ترشح این هورمون‌ها کاهش یابد، فرد دچار کم کاری تیروئید می‌شود. خشکی و خارش پوست از شایع‌ترین علائم کم کاری تیروئید به شمار می‌آیند، بنابراین در برخی مواقع علت خارش کف پا کم کاری تیروئید است.
درمان: استفاده از مرطوب کننده‌ها و کرم‌های بدون نسخه پا یا سرم‌های پا باعث افزایش رطوبت پوست شود و خارش پوست را به صورت موقت تسکین دهد. اما درمان اصلی شامل استفاده از قرص‌های حاوی هورمون تیروئید مانند قرص لووتیروکسین است. علائم کم کاری تیروئید یک الی ۲ هفته بعد از شروع درمان بهبود می‌یابند، اما درمان کامل ممکن است چندین هفته طول بکشد.
۱۰. دیابت
دیابت در اثر بالا بودن قندخون ایجاد شده و با علائمی مانند تکرر ادرار، خستگی، تشنگی، تاری دید و زخم‌هایی که دیر بهبود می‌یابند همراه است. اما در برخی مواقع این بیماری منجر به خارش پوست هم می‌شود. بالا بودن قند خون و گردش خون ضعیف در افراد دیابتی باعث خارش بدن به ویژه در قسمت پایینی پا می‌شود؛ بنابراین در صورتیکه خارش با سایر علائم دیابت همراه باشد، ممکن است علت خارش کف پا بیماری دیابت باشد.
درمان: استفاده از یک مرطوب کننده مناسب پوست را مرطوب نگه می‌دارد و خارش پوست را تسکین می‌دهد. همچنین شروع درمان دیابت نقش موثری در تسکین علائم آن به ویژه خارش پوست دارد.
۱۱. بارداری
خارش بدن و کف دست و پا یکی از مشکلات شایع در دوران بارداری است. علت خارش کف پا در دوران باردادری تغییرات هورمونی به ویژه افزایش هورمون استروژن است. همچنین در این دوران بدن دچار کم آبی شده و زنان باردار دچار خشکی پوست می‌شوند. معمولا خارش بدن بعد از زایمان بهبود می‌یابد.
درمان: خارش کف پا در دروان بارداری را می‌توان با روش‌های طبیعی درمان کرد. قرار دادن کمپرس سرد و مرطوب خارش را تسکین می‌دهد. همچنین بهتر است زنان باردار از حمام کردن با آب گرم اجتناب کنند و بعد ازهر بار حمام کردن از مرطوب کننده استفاده کنند. در صورتیکه خارش پوست با روش‌های طبیعی تسکین نیابد، پزشک برای تسکین خارش پوست آنتی هیستامین‌های موضعی و دارو‌های خوراکی را تجویز می‌کند.
علت خارش کف پا در شب
تمام عللی که برای خارش کف پا در قسمت قبل آورده شده اند، می‌توانند باعث خارش در شب هم بشوند، اما معمولا این عارضه در شب شدیدتر می‌شود. برخی از علل شدیدتر بودن این عارضه در شب عبارتند از:
- تمرکز ذهن: ممکن است در طول روز در کف پاهایتان هیچ احساس خارشی نداشته باشید، اما با شروع شب دچار خارش شوید، معمولا فعالیت‌های روزانه باعث می‌شود که ذهنتان منحرف شود و متوجه خارش پوست نباشید، اما در طی شب از این حواس پرتی‌ها خبری نیست و متوجه خارش شدید می‌شوید.
- مکانیسم طبیعی بدن: مکانیسم طبیعی بدن در طول روز روی عملکرد پوست تاثیر گذاشته و نقش موثری در تنظیم دما، تعادل مایعات و حفاظت از پوست در برابر موانع دارد. در طول شب این مکانیسم دچار تغییرات می‌شود. این تغییرات باعث می‌شود تا در شب دمای بدن و جریان خونی که به سمت پوست حرکت می‌کند افزایش یابد، همچنین پوست در طول شب آب بیشتری از دست می‌دهد و دچار خشکی می‌شود. این افزایش دما و خشکی پوست در شب می‌تواند منجر به خارش کف پا شود.
- تغییرات هورمونی: ترشح هورمون کورتیکواستروئید در شب کاهش می‌یابد، این هورمون نقش موثری در کاهش التهاب دارد. همچنین بدن در شب سیتوکئین بیشتری آزاد می‌کند. سیتوکئین‌ها پروتئین‌های کوچکی هستند که وظیفه انتقال پیام بین سلول‌ها را دارند. این پروتئین‌ها نقش مهمی در سیتم ایمنی بدن دارند، اما افزایش آن‌ها باعث ایجاد التهاب و خارش پوست می‌شود.
سخن آخر
خارش کف پا مشکل آزار دهنده‌ای است که در اکثر مواقع در اثر خشکی پوست ایجاد می‌شود و با استفاده از یک مرطوب کننده بدون الکل قابل درمان است. به‌طور کلی برای رفع خارش پوست توصیه می‌شود که ابتدا از درمان‌های خانگی استفاده کنید، برای این منظور مطلب درمان خانگی خارش (درمان خارش بدن در طب سنتی) را از دست ندهید. اما اگر این مشکل بیش از یک هفته طول کشید و با علائم دیگری مانند کاهش وزن، تب و بثورات پوستی همراه باشد، برای پیگیری بیشتر به پزشک مراجعه کنید. به نظر شما علت خارش کف پا چیست؟ آیا از دلایل دیگر خارش کف پا اطلاع دارید؟ لطفا نظرات و پیشنهادات خود را با ما و سایر همراهان ستاره در میان بگذارید.
