نویسنده: زهرا متقی
بروزرسانی: ۱۰ آذر ۱۴۰۰
ستاره | سرویس مذهبی – احکام سلام در اسلام چیست؟ شاید این سوال شما نیز باشد. سلام کردن یکی از اصلی‌ترین آداب اجتماعی توصیه شده در اخلاق اسلام محسوب می‌شود. مقصود کلی از این فعل، درخواست و دعای سلامتی برای مخاطب و ایجاد امنیت و پیوندی بر پایه دوستی در افراد است. اگرچه سلام کردن جزو افعال مستحب به حساب می‌آید، اما جواب دادن به سلام دیگران از جمله واجبات است. در این نوشته ضمن تبیین معنا و اهمیت سلام کردن، احکام آن را بررسی کند، پس با ما همراه باشید.
معنای سلام
سلام در لغت به معنای درخواست سلامتی و عافیت است. این کلمه که معادل واژه درود در فارسی محسوب می‌شود به معنای عهد و پیوندی میان دو فرد به جهت تضمین امنیت و سلامتی یکدیگر است. همچنین این لغت در قرآن کریم گاهی با لفظ تحیت و در معنای صلح و آشتی، تعظیم و تکریم نیز به کار رفته است.
احکام سلام در اسلام
سلام کردن از جمله آدابی نیست که مختص قوم و ملل اسلامی باشد، بلکه از دیرباز در میان ملل دیگر نیز این سنت به عنوان یکی از آداب مهم فرهنگی مورد توجه بوده است. به عنوان مثال می‌توان به داستان حضرت ابراهیم (ع) در سوره “ذاریات” و همچنین به فرهنگ‌های ایرانی پیش از اسلام اشاره کرد.
اما در خصوص جایگاه سلام در دین اسلام، ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که سلام یکی از اسما خداوند متعال است. این لفظ به عنوان نام خداوند یک معنای سلبی و دو معنای ایجابی دارد. معنای سلبی آن مبرا دانستن خداوند از هرگونه کاستی و نقص انسانی است. معناهای ایجابی آن نیز شامل سلامتی‌بخش و سلام‌دهنده می‌شود.
همچنین لفظ سلام و تحیت در ۴۲ آیه از آیات قرآن کریم وجود دارد. سلام در قرآن به عنوان تحیت بهشتیان معرفی شده و بسیار بر آن تاکید شده است. همچنین روایات بسیار متعددی از ائمه اطهار در اهمیت سلام کردن، اهمیت اول سلام کردن، مراتب آن و به طورکلی آداب سلام وجود دارد.
اهمیت سلام کردن
در اهمیت این عمل از میان صدها حدیث و روایت تنها به دو نکته اکتفا می‌کنیم:
پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: «پاسخ کسی را که بدون سلام لب به سخن می‌گشاید، ندهید.» این حدیث به خودی خود جایگاه سلام را در اخلاق اسلامی مشخص می‌کند.
همچنین در روایات آمده است که با وجود اینکه سلام کردن فی ذاته عملی مستحب است، جواب دادن به سلام از واجبات بوده و حتی به هنگام نماز خواندن حکم واجب فوری دارد.
حکم جواب سلام در هنگام نماز
از منظر فقه و بر اساس دیدگاه مراجع تقلید، اگر در حین نماز خواندن کسی به انسان سلام کند، بر انسان واجب است که در همان زمان و بدون تاخیر به همان شیوه‌ای که سلام کرده جواب او را بدهد. البته لازم به ذکر است که در نگاه برخی از مراجع تقلید اگر کس دیگری در جمع، پاسخ سلام‌کننده را بدهد، نیازی به پاسخ دادن در هنگام نماز نیست.
علل سلام کردن
از میان علل و پیامدهای نیکی که در روایات برای سلام کردن توصیه شده است، به بیان مهمترین آن‌ها اکتفا می‌کنیم. این دلایل عبارتند از:
- دعا برای سلامتی و عافیت یکدیگر
- ایجاد و تقویت روابط عاطفی و دوستانه
- برطرف کردن سو نیت و بدگمانی
- ایجاد حس امنیت در مخاطب
- آمرزش گناهان و تضمین بهشت
- از بین رفتن خصایص بد اخلاقی مانند تکبر و حسادت
- کامل شدن ایمان
ثواب سلام کردن
امام حسین (ع) می‌فرمایند: «سلام کردن هفتاد حسنه دارد که ۶۹ حسنه از آن برای سلام کننده و یکی برای پاسخ دهنده نوشته می‌شود.»
همچنین از امام صادق (ع) در “معانی الاخبار” نقل شده است: «هرکس بر ده تن از مسلمانان بگذرد و به آنان سلام کند، ثواب آزاد کردن یک برده در نامه اعمالش نوشته خواهد شد.»
در روایت دیگری نیز امام صادق (ع) می‌فرمایند: «ثواب کسی که اَلسَّلامُ عَلَيْكُمْ بگوید ۱۰ حسنه و ثواب کسی که سَلامٌ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَركاتُهُ بگوید ۳۰ حسنه است.»
سخن پایانی
سلام کردن یکی از اصلی‌ترین آداب اخلاق اسلامی است. اهمیت و برکات این عمل مستحبی در قرآن، بسیاری از روایات و مستندات دینی مورد توجه قرار گرفته است. از پیامدهای این عمل می‌توان به ایجاد روابط دوستانه و امنیت، آمرزش گناهان و ثواب اخروی اشاره کرد. اهمیت این عمل چنان زیاد است که حتی در میان نماز نیز باید جواب سلام باید داده شود. همانطور که می‌دانید نماز یکی از مهمترین اعمال عبادی واجب در دین اسلام است، اما حتی در هنگام نماز خواندن نیز باید به سلام پاسخ دهید. به علاوه سلام حسن ختامی برای نماز محسوب می‌شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این رابطه توصیه می‌کنیم مطلب سلام نماز را چگونه بخوانیم؟ (با معنی) را مطالعه فرمایید. شما دلیل یا پیامد دیگری برای سلام کردن می‌شناسید؟ آیا در سلام کردن پیش قدم می‌شوید؟ فراموش نکنید نظرات و پیشنهادات خود را با ما و سایر همراهان ستاره به اشتراک بگذارید.
