برندگان جایزه نوبل ادبیات ۲۰۱۹ و ۲۰۱۸؛ پیتر هانتکه و اولگا توکارچوک

هانتکه (Peter handke) یک شخصیت جنجالی است! شخصیتی که مخاطبینش را به دو گروه طرفداران و بیزاران از او تقسیم می‌کند! شاید اولین جنجال او را بتوان اظهار نظر جالبش در یکی از جلسات حلقه‌ای ادبی معروف به “گروه ۴۷” دانست که در سال ۱۹۹۶ رخ داد. او در این جلسه، پس از سخنرانی برخی از نویسندگان نامدار آلمانی و آلمانی‌زبان، آن‌ها را «ناتوان در توصیف» خواند و انتقادات تندی کرد!
همچنین او در جنگ‌های یوگسلاو از حامیان صرب‌ها بود و در سال ۲۰۰۶ در مراسم خاکسپاری اسلوبودان میلوشویچ (رییس جمهور سابق صربستان و یوگسلاوی فدرال که به جرایم جنگی و نسل کشی متهم بود) نیز سخنرانی کرد.
هانتکه در سال ۲۰۱۴ خواهان برچیده شدن جایزه نوبل ادبیات شده و گفته بود: «نوبل برای برندۀ آن، قدیس بازی دروغین همراه با لحظه‌ای توجه و شش صفحه [گزارش] در روزنامه به ارمغان می‌آورد!»
آثار این نویسنده خشمگین، آوانگارد و جنجالی است. اولین نمایشنامه‌ای که از او در فرانکفورت اجرا شد «اهانت به تماشاگر» نام داشت. در این نمایش، تماشاچیان مورد اهانت قرار گرفته و موجوداتی بلااستفاده خطاب می‌شدند.
از پیتر هانتکه آثار زیادی به زبان فارسی ترجمه شده. همچنین فیلم‌هایی در سینما از آثار او ساخته شده است. فیلم «ترس دروازه بان از پنالتی» محصول سال ۱۹۷۲ و فیلم «بهشت بر فراز برلین» محصول ۱۹۸۷ دو فیلم معروف به کارگردانی ویم وندرس – دوست قدیمی هانتکه – هستند که بر اساس آثار هانتکه ساخته شده اند.
آکادمی سوئد در بیانیه‌ای در مورد پیتر هاندکه و انتخاب او گفت: این نمایشنامه نویس و نویسنده ۷۶ ساله اتریشی به دلیل «آثاری تاثیرگذار که با نبوغ زبانی، به کاوش در حواشی و ریزه‌کاری‌های تجربه انسانی دست زده» شناخته شده است.

 

 

توکارچوک (Olga Nawoja Tokarczuk) نویسنده،  شاعر،  فیلم‌نامه‌نویس و روان‌شناس ۵۷ ساله لهستانی است که امسال (با یک سال تاخیر) به عنوان برنده جایزه نوبل ادبی سال ۲۰۱۸ معرفی شد.
این نویسنده مشهور جهانی که تا به حال آثارش به ۲۶ زبان دنیا ترجمه شده و جوایز بسیاری از جمله  جایزه جهانی مَن‌بوکِر سال ۲۰۱۸ و جایزه جشنواره بین‌المللی ادبیات ویله‌نیتسا سال ۲۰۱۳ را از آن خود کرده، در ایران کمتر شناخته شده است.
توکارچوک برای لحن اسطوره‌ای نوشته‌هایش شناخته شده و رویکردی ضد ناسیونالیستی در فعالیت‌ها و نوشته‌هایش دارد. ۱۶ عنوان کتاب در کارنامه نویسندگی او به چشم می‌خورد که تعدادی از آن‌ها جوایز ادبی متعددی را کسب کرده اند.

این نویسنده ابتدا در سال ۱۹۹۶ با انتشار کتاب «از یاد رفته‌ها و سایر اوقات» مطرح شد. دو سال بعد رمان دیگری از او با نام «خانه روز خانه شب» مورد تمجید بسیاری قرار گرفت. اما اثری که شهرت او را به خارج از مرز‌ها کشاند؛ رمان «پروازها» منتشر شده در سال ۲۰۰۷ است. این اثر که همان اوایل جایزه نایک لهستان را کسب کرده بود، سال‌ها بعد در ۲۰۱۸ جایزه بین المللی بوکر را از آن خود کرد.
و اما شاهکار اولگا توکارچوک را بسیاری رمان «کتاب‌های یعقوب» یا «سفر‌های یعقوب» می‌دانند که در ۲۰۱۴ نوشته شده است.  این کتاب درباره یک رهبر یهودی لهستانی در قرن هجدهم است که ادعای پیامبری داشت. سفر‌های یعقوب جایزه یان میچالسکی سوییس و جایزه رمان خارجی شهر نانت را برده است.
کمیته نوبل دلیل انتخاب توکارچوک را «تخیل روایی همراه با شوری جامع که نشان‌دهنده عبور از مرز‌ها به عنوان نوعی از زندگی است» دانسته است. از نظر داوران جایزه نوبل ادبیات، او هیچگاه به «واقعیت» همچون پدیده‌ای ثابت و تغییرناپذیر نگاه نکرده است و در آثار او اصولا پدیده‌های متضاد مثل طبیعت و فرهنگ، مقابل هم قرار می‌گیرند.