معرفی کتاب حرف هایی با دخترم درباره اقتصاد اثر یانیس واروفاکیس

اگر از علم اقتصاد سردر نمی‌آورید، اما به دنبال منبعی هستید تا به صورت ساده و ابتدایی مفاهیم اقتصادی را برای شما توضیح دهد، و یا دوست دارید بدانید چرا در جهان تا این حد تفاوت سطح مالی وجود دارد و ثروت به صورت ناعادلانه‌ای میان مردم تقسیم شده‌است، کتاب حرف هایی با دخترم درباره اقتصاد، همانند کتاب دید اقتصادی گزینه مناسبی برای مطالعه است.

در ادامه به معرفی، بررسی و تحلیل این کتاب می‌پردازیم.

 

 

 

 

معرفی اجمالی کتاب

اقتصاد یکی از موضوعاتی است که اکثر ما چون با یک بار مطالعه متون اقتصادی درک زیادی از آن‌ها پیدا نمی‌کنیم، نسبت به آن واهمه داریم. به طور کلی این رشته بر پایه مدل‌ها استوار است و اقتصاددانان اغلب هنگام توضیح این مدل‌ها از اصطلاحات فنی استفاده می‌کنند که درک آن را برای یک فرد غیرمتخصص بسیار سخت می‌کند. اما اقتصاد رشته‌ای است که برای همه چیزهای اطرافمان پاسخی دارد، به همین دلیل ما باید به اندازه خودمان از آن سردربیاوریم. کتاب حرف هایی با دخترم درباره اقتصاد، با متن آسان و قابل فهم شما را در زمینه اقتصاد آگاه می‌کند.

یانیس واروفاکیس، وزیر سابق اقتصاد یونان، در کتاب حرف هایی با دخترم درباره اقتصاد، به وسیله مثال‌هایی قابل لمس و زبانی ساده، طی نامه‌هایی به دخترش، درباره اقتصاد، عملکرد آن، اینکه از کجا و چگونه به وجود آمده است و اینکه چرا منافع مالی برای همه یکسان نیست؟ سخن می‌گوید. او در این کتاب بحث بانک‌داران و سیاست‌مداران جهانی را به میان می‌کشد تا بتواند ریشه تاریخی نابرابری ثروت در کشورها و مردم را بیان کند. 

او دلایل نوشتن این کتاب را اینطور بیان می‌کند؛ دلیل اول اطلاع رسانی این موضوع به مخاطبین و همه مردم جامعه که اقتصاددان‌های حاضر در حکومت‌ها آنقدر‌ها که لازم است متخصص نیستند و همیشه تصمیمات اصولی و مطابق با منافع اکثریت مردم اتخاذ نمی‌کنند، به همین خاطر ما نباید به راحتی راضی به نظرات و تصمیمات بی‌خردانه آن‌ها شویم، چرا که کل زندگی‌مان فدای منافع شخصی و گروهی آن‌ها می‌شود.

دلیل دوم واروفاکیس، دخترش است. دختر او کیلومترها از او دورتر و در استرالیا زندگی می‌کند، به همین خاطر واروفاکیس برای آشنا کردن دخترش با اقتصاد و توضیح اصول اقتصادی حاکم بر جهان مدرن، تلاش کرده است تا کتابی به زبان غیر تخصصی و روان بنویسد.

کتاب با یک سوال اساسی آغاز می‌شود: چرا این همه نابرابری در جهان وجود دارد؟ واروفاکیس با بازگشت به عصر کشاورزی به آن پاسخ می‌دهد. او تمایز کلیدی بین «بازار» (محلی برای مبادله یا داد و ستد) و «اقتصاد» (تنها زمانی ممکن است که چیزی با استفاده از نیروی کار تولید شود) قائل می‌شود. برای هزاران سال، انسان‌ها به‌عنوان شکارچی، با آنچه طبیعت فراهم می‌کرد زندگی می‌کردند، در آن زمان بازارهایی برای مبادله کالایی وجود داشت، اما هیچ اقتصادی نداشت. حدود ۱۲۰۰۰ سال پیش، نیروی کار انسان شروع به تولید غذا کرد. و با کشاورزی، برای اولین بار ظرفیت تولید مازاد (آنچه برای ذخیره بعد از مصرف باقی می‌ماند) را به دست آورد. درواقع ظرفیت مازاد بود که اقتصاد را به وجود آورد.

بعد از به وجود آمدن ماراد، دولت کشیش‌ها را مسئول کرد تا به مردم اطمینان بدهد تقسیم نابربر مازاد مشیت الهی و طبیعی بوده‌است. بنابراین، تاریخ بشر تا حد زیادی داستان رقابت حاکمان برسر کنترل مازاد بوده‌است.

واروفاکیس نشان می‌دهد که سرمایه‌داری کارآمدترین روشی است که تا به حال برای تولید مازاد اختراع شده است، او کتاب را با فراخوانی روشن برای دموکراتیک کردن تصمیم گیری در حوزه اقتصادی، به پایان می‌رساند. حوزه‌ای که اکنون به دست تعداد محدودی از سرمایه‌داران بدون هیچ نظارتی کنترل می‌شود. به طور کلی کتاب حرف هایی با دخترم درباره اقتصاد، سرگرم کننده و با ارزش است، چراکه به شما درک روشنی از اینکه چه کسی با پول شما چه کاری می‌کند، می‌دهد.

 

 

درباره یانیس واروفاکیس نویسنده کتاب

یانیس واروفاكیس در ۱۹۶۱ در یونان چشم به جهان گشود. او پیش از انتصابش به عنوان وزیر اقتصاد یونان، در دانشگاه‌های انگلستان، استرالیا و امریكا استاد اقتصاد بود، و پس از آن در ۲۰۱۵ به‌‌عنوان وزیر اقتصاد دولت چپ‌گرای یونان منصوب شد.

خاطرات او از تجربه‌ی حضورش در دولت، در كتابی به‌عنوان بزرگسالان در اتاق، نبرد من با دستگاهِ حاكم اروپا، در صدر پرفروش‌ترین كتاب‌های سال ۲۰۱۷ قرار گرفت. كتاب‌ ریاضت اقتصادی وی نیز در بهترین‌های سال ۲۰۱۶ قرار داشت. واروفاكیس در حال حاضر به عنوان استاد اقتصاد در دانشگاه آتن فعالیت دارد او همچنین برای مخاطبان گسترده‌ای در سرتاسر جهان در زمینه دموکراسی اقتصادی سخنرانی می‌کند.

او کتاب حرف هایی با دخترم درباره اقتصاد، را در سال ۲۰۱۳ به درخواست انتشاراتی در یونان در طول ۹ روز و به ساده‌ترین زبان ممکن نوشته‌است و در ۲۰۱۸ به دست خوانندگان در کل جهان رسید. نحوه نگارش و ویراستاری این کتاب با استفاده از ضرب‌المثل‌ها، قصه‌ها و مثال‌های دنیای واقعی‌ است چرا که درواقع این کتاب وسیله‌ای برای رسیدن حرف‌های او به عنوان یک اقتصاددان به دختر نوجوانش به عنوان یک مخاطب غیر حرفه‌ای است. به همین دلیل کتاب به سرعت به زبان‌های مختلف ترجمه شد و مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.

 

ترجمه فارسی کتاب حرف هایی با دخترم درباره اقتصاد

کتاب حرف هایی با دخترم درباره اقتصاد، کتابی تخصصی با نثر غیر تخصصی درباره اقتصاد است. این کتاب در سرتاسر جهان با استقبال ناشران و مترجمان روبه‌رو شد. در ایران و به زبان فارسی، این کتاب با ترجمه و ویراستاری فرهاد اکبرزاده و انتشارات نشر بان به چاپ رسید و منتشر شد.

فرهاد اکبرزاده مترجم و ویراستار پرکار و پرتلاش این سال‌هاست که عمده ترجمه‌هایش در حوزه زیبایی‌شناسی است. از جمله ترجمه‌های منتشر شده و به نام او می‌توان به “استتیک و ناخرسندی‌هایش”، “ناخودآگاه زیباشناختی” و “آینده تصویر” اثر ژاک رانسیر، “هنر و مالتیتود: ۹ نامه درباره هنر، به همراه دگردیسی، هنر و کار غیر مادی” اثر آنتونیو نگری، “فوکو و ادبیات داستانی: کتاب تجربه” اثر تیموتی الیری و “جورجو آگامبن” اثر آلکس موری، اشاره کرد.

 

سرفصل‌های کتاب حرف هایی با دخترم درباره اقتصاد

یانیس واروفاکیس تلاش کرده است این کتاب را کوتاه، جامع و جذاب از آب دربیاورد. کتاب حرف هایی با دخترم درباره اقتصاد، در مجموع هشت فصل دارد و در ادامه به مروری بر سرفصل‌های آن می‌پردازیم؛ 

• فصل اول: چرا این قدر نابرابری؟
• فصل دوم: تولد جامعۀ بازار
• فصل سوم: وصلت بدهی و سود
• فصل چهارم: جادوی سیاه بانکداری
• فصل پنجم: دو بازار ادیپی
• فصل ششم: ماشین‌های تسخیرشده
• فصل هفتم:‌فانتزی خطرناک پول غیرسیاسی
• فصل هشتم: ویروس‌های احمق؟

 

 

قسمت‌هایی از متن کتاب

کتاب حرف هایی با دخترم درباره اقتصاد، باعث می‌شود تا ما به عنوان مردم عادی با اقتصاد در دنیا و نظام حکومت‌ها آشنا شویم و بتوانیم با آگاهی بیشتری فعالیت‌های اقتصادی داشته باشیم، در ادامه به مروری بر قسمت‌هایی از کتاب می‌پردازیم؛

• اگر روزی برسد که فرایند تولید واقعا به شکل کامل به دست ربات‌ها اداره شود، و ما انسان‌ها دیگر نیازی به کار کردن روی طراحی یا تولید ربات‌هایی که ربات‌های دیگر را می‌سازند نداشته باشیم، آن وقت همۀ قیمت‌ها و همۀ درآمدها به تدریج کاهش می‌یابند تا این که در نهایت هر محصولی مثل هوایی شود که تنفس می‌کنیم؛ به قدری فراوان که هیچ‌کس نباید برای آن چیزی بپردازد، هرقدر هم که ارزشمند باشد.
• عصر تو مظهر برخورد‌های خطیر دو پیشنهاد متضاد خواهد بود: «دموکراتیک کردن همه چیز» در مقابل «کالایی کردن همه چیز». پیشنهاد مطلوب افراد و نهادهای قدرتمند و بانفوذ «کالایی کردن همه چیز» است. آن‌ها می‌خواهند تو را متقاعد کنند که راه‌حل مشکلات جهان ما سرعت دادن و عمق بخشیدن به کالایی شدن کار انسان، زمین، ماشین‌ها و محیط‌ زیست است. «دموکراتیک کردن همه چیز» توصیه‌ای است که من در سرتاسر این کتاب به سوی آن گام برداشته‌ام.
• در انتخابات هرچه یک حزب یا یک پیشنهاد رأی بیشتری کسب کند، می‌تواند تأثیر بیشتری بر نتیجۀ سیاسی بگذارد. چیزی شبیه به این در بازار هم هست. هر بار که تو بستنی می‌خری، پیامی که برای تولید‌کنندۀ آن ارسال می‌شود این است که تو آن را به قدر کافی مطلوب می‌بینی که برای آن پول بدهی. طوری که انگار به آن بستنی رأی داده‌ای. اگر کسی خرید نکند شرکت تولید آن بستنی را متوقف می‌کند. اگر کودکان زیادی با پوندها و پنی‌هاشان به آن رأی بدهند، آن وقت شرکت مقدار بیشتری تولید می‌کند.
• هر سلطه‌ای نیاز به ایدئولوژی مسلط برای مشروع کردن آن دارد، روایتی که به ارزش‌های اخلاقی بنیادین متوسل می‌شود تا خود را توجیح کند، در حالی که دیگرانی را که آن را مورد تردید قرار می‌دهند به مجازات تهدید می‌کند. مذهب سازمان‌یافته قرن‌هاست که چنین روایت‌هایی را فراهم کرده و پیچیده‌ترین خرافات را، برای تضمین قدرت حکام، مشروع ساختن قدرت‌ خودکامه‌شان و خشونت و غارتی که ممکن می‌سازد، در قالب نظم طبیعی امور که از آسمان تفویض شده، می‌پرورد.

 

کلام آخر

کتاب حرف هایی با دخترم درباره اقتصاد، یک کتاب آگاهی بخش است و برای کسانی که هیچ‌گونه آشنایی با نظام اقتصادی ندارند می‌تواند راه‌گشا باشد. به وسیله این کتاب می‌شود با شرایط آشنا شد و نسبت به نحوه عملکرد کسب و کارها آگاهی لازم را کسب کرد تا درصورت تغییر شرایط بتوان تصمیم مناسب اتخاذ کرد. بعضی از چالش‌های مطرح‌شده در این کتاب باعث می‌شود عمیقا فکر کنیم و با حقیقت جهان آشنا شویم.