معرفی خوشه های خشم اثر معروف جان استاین بک

ستاره | سرویس فرهنگ و هنر – آیا قصد دارید کتاب خوشه های خشم را بخوانید؟ چه انتظاراتی از یک کتاب خواندنی دارید که این کتاب آنها را برآورده می‌کند؟ در مطلب پیش رو و در ادامه سیر معرفی کتاب رمان خوشه های خشم بررسی می‌شود تا به شما در راستای مطالعه این رمان کمک کند.

[quick_offer id=”55925″]

 

به عنوان پیش زمینه بگوییم که خوشه های خشم نماینده ادبیات کلاسیک امریکایی در سبک رئالیسم است. برنده جایزه پولیتزر بوده و در لیست برترین رمان‌های انگلیسی گاردین، فهرست صد کتاب قرن لوموند و فهرست صد رمان برتر انگلیسی‌زبان از سال ۱۹۲۳ تا سال ۲۰۰۵ مجله تایم نام این کتاب به‌چشم می‌خورد. در ادامه ابتدا خلاصه داستان و جزئیات کتاب را می‌خوانید، سپس با نویسنده‌اش آشنا می‌شوید و در انتها ترجمه‌های فارسی آن به شما معرفی خواهد شد.

 

خلاصه رمان خوشه های خشم

 

 

علاوه بر توم، بقیه اعضای خانواده جاد پدر و مادر، پدربزرگ و مادربزرگ، عمو، دو پسر جوان، دختر جوان باردار خانواده و شوهرش، پسر و دختر نوجوان خانواده و کشیش سابق هستند که شخصیت‌هایشان در طول رمان به مخاطب شناسانده می‌شود.

پدربزرگ با ترک سرزمین آبا و اجدادی‌اش که سالیان دراز با عشق در آن کار و زندگی کرده، می‌میرد. بعضی افراد خانواده از ادامه دادن منصرف می‌شوند: «نوآ» برادر بزرگ توم که خانواده را ترک می‌کند تا کنار رودخانه‌ای برای خودش زندگی کند و «آل» برادر کوچک توم که ازدواج کرده و از خانواده جدا می‌شود. مادر توم شخصیت کلیدی رمان، زنی خودساخته و قوی است که همیشه به دیگران روحیه می‌دهد و جملات امیدوارانه از زبان او گفته می‌شود.

سفر با امید و آرزو آغاز می‌شود، اما به مرور رنج‌ها و تلخی‌ها آغاز می‌شوند تا در انتهای داستان به ناامیدی کامل منجر می‌شوند. رنج‌هایی مثل مخالفت پلیس، آتش زدن کمپ و اردوگاه، کشته شدن یک پلیس به دست توم، سیل و بی‌کار شدن آن‌ها از کار در مزرعه پنبه و…

این داستان فقط متعلق به خانواده جاد نیست بلکه داستان همه کارگران است. ملاکان بزرگ برای اینکه قیمت محصولاتشان پایین نیاید؛ ذرت و قهوه را در کوره می‌ریزند، بار سیب‌زمینی را به رودخانه خالی می‌کنند، روی پرتقال‌ها نفت می‌پاشند و درخت‌های انگور را می‌خشکانند و این در حالی رخ می‌دهد که مردم طبقه ضعیف در گرسنگی دست و پا می‌زنند. کارگران گرسنه‌اند و کارفرمایان، چون از اعتصاب آن‌ها می‌ترسند، با آن‌ها با خشونت رفتار کرده و پلیس نیز اردوگاه‌های آن‌ها را به آتش می‌کشد تا مبادا شورش کنند.

شخصیت‌ها و قهرمانان داستان تا آنجا که می‌توانند در برابر مشکلات با صبوری رفتار می‌کنند، اما تحمل این همه بی‌عدالتی تا همیشه ممکن نیست، خشم آن‌ها مثل خوشه هایی است در قلبشان کاشته شده. در عاقبت می‌فهمند که راه چاره در دوری از خودخواهی و تک‌روی، افزایش آگاهی و اتحاد کارگران و ستمدیدگان و در یک کلام همبستگی اجتماعی است.

 

 

مروری بر کتاب خوشه های خشم

استاین‌بک ۵ ماه یعنی از ژوئن تا اکتبر سال ۱۹۳۸ را صرف نوشتن خوشه های خشم (The grapes of wrath) کرد. کتاب در سال ۱۹۳۹ برای اولین بار چاپ شد و در سال ۱۹۴۰ به چاپ یازدهم رسید.
نویسنده برای نگارش رمانش نیاز به اطلاعات واقعی از زندگی کارگران داشت، پس به «کمپ آروین» رفت. کمپی که نزدیک بیکرزفیلد و متعلق به دولت فدرال بود و در رمان «کمپ ویدپچ» نام دارد.

نام رمان از شعر «نبرد جمهوری» سروده «جولیا وارد هو» از طرفداران براندازی اصول بردگی، گرفته شده که در شماره فوریه ۱۸۶۲ ماهنامه ادبی آتلانتیک آمریکا منتشر شده بود:

چشمان من شکوه آمدن خدا را دیده‌اند
او تاکستانی را که
خوشه های خشم در آن انبار شده‌اند
پایمال می‌کند
جولیا این شعر را در اردوگاه سربازان ارتش شمال سروده بود که برای شرکت در جنگ به جنوب می‌رفتند.

خوشه های خشم در روزها و ماه‌های اول انتشار همچون مرهمی بر زخم کارگران بود و طبقه کارگر و افراد مهاجر از این کتاب استقبالی بی‌نظیر کردند، با این حال اتحادیه زمین‌داران ایالات‌متحده این کتاب وقیح را سوزاند؛ آن‌ها «ارائه تصویر خلاف واقع از کشاورزان و توصیف آن‌ها به عنوان گروه وحشی گرسنه، حمله به بنیاد‌های مذهبی همچون کلیسا، پرده‌دری و وقاحت در توصیف صحنه‌های زننده» را سبب سوزاندن آن عنوان کردند. این تهمت‌ها بیشتر برای گمراه کردن طبقه عامه و جلوگیری از خواندن آن گفته شد. استاین‌بک اعتقادات مذهبی داشت و در شخصیت‌پردازی و بن‌مایه کتاب از انجیل بهره برده است.

در امریکا این رمان را در راستای تبلیغ کمونیسم معرفی کردند و جالب آنکه در کشور شوروی سابق استالین چاپ و مطالعه آن را تحریم کرد و دلیلش این بود که مطابق آموزه‌های کمونیستی خانواده‌ای بینوا در امریکا نباید کامیون داشته باشند.

یکی از نکات دیگر درباره خوشه های خشم، معرروف شدن جاده ۶۶ توسط این کتاب است. وقایع داستان در جاده دو خطه ۲۴۴۸ مایلی شیکاگو به لس‌آنجلس رخ می‌دهد. استاین‌بک آن را «جاده مادر» نامید و سبب نمادین شدن آن جاده شد.‌

نثر کتاب شوخ‌طبعانه است. نویسنده شوخ‌طبعی غمخوارانه را با واقعیات اجتماع ترکیب کرده است تا از تلخی بی‌نهایت داستان بکاهد.

تصویرسازی نویسنده برای خواننده‌ای که امریکای آن زمان و بخصوص طبیعت وحشی‌اش را ندیده است، مثل یک کتاب راهنماست که او را به سفری دور و دراز در بُعد مکان و زمان می‌برد.
می‌گویند استاین‌بک بسیار خجالتی بود و معروفیتی که خوشه های خشم برای او به ارمغان آورد، زندگی‌اش را تغییر داد و حتی منجر به جدایی همسر اولش از او شد. گرچه در همان بازه زمانی نوشتن رمان هم زندگی‌اش آشفته بود.

 

 

معرفی نویسنده کتاب

جان ارنست استاین‌بک جونیور (John Ernst Steinbeck Jr) نویسنده امریکایی قرن ۲۰ است. نام خانوادگی نویسنده کتاب در منابع فارسی به صورت اشتاین‌بک، اشتین‌بک، استن‌بک، سْتاین‌بک و استاین‌بک آورده شده است.

او در ۲۷ فوریه ۱۹۰۲ در خانواده‌ای معمولی در شهر سالیانس ایالت کالیفرنیا به دنیا آمد. مادرش معلم و پدرش صندوقدار بخشداری بود. در سال ۱۹۱۹ برای تحصیل در رشته زیست‌شناسی به دانشگاه استنفورد رفت، اما در سال ۱۹۲۵ بدون گرفتن مدرک دانشگاه را ترک کرد.

استاین‌بک سپس به نیویورک رفت و دو سال خبرنگاری کرد، اما آنقدر‌ها موفق نبود، پس دوباره به کالیفرنیا برگشت. مشاغل متعدد و متنوع را امتحان کرد که بعضی از آن‌ها متصدی داروخانه، حفار چاه، میوه‌چین، راهنمای گردشگری، کارگر مزرعه، نگهبان منزل و… بودند. در دوره‌ای که نگهبان منزل بود، فرصت مطالعه و نوشتن پیدا کرد. اولین رمانش در سال ۱۹۲۹ منتشر شد. رمان مشهورش موش‌ها و آدم‌ها در سال ۱۹۳۷ منتشر شد. در سال ۱۹۳۹ خوشه های خشم بیرون آمد که در سال ۱۹۴۰ برنده جایزه ادبی پولیتزر شد. پس از آن در جوامع ادبی به عنوان فردی دغدغه‌مند در دفاع از کارگران امریکا شناخته شد.

استاین‌بک در زمینه سینما نیز فعالیت کرد و فیلم‌نامه «زنده باد زاپاتا» را نوشت که در سال ۱۹۵۲ با کارگردانی الیا کازان نمایش داده شد و دیالوگ‌های ماندگار این فیلم جزو شاهکار‌های استاین‌بک محسوب می‌شود.

جان استاین‌بک در سال ۱۹۶۲ جایزه نوبل را از آن خود کرد. او در اواخر عمر از مواضع سیاسی قبلی خود اظهار پشیمانی کرد و مانند جورج ارول نویسنده کتاب ۱۹۸۴در دفاع از جنگ امریکا در ویتنام به آن کشور رفت و گزارش‌هایی نوشت.

استاین‌بک سه بار ازدواج کرد و دو فرزند پسر تنها از همسر دوم خود دارد. عاقبت در ۲۰ دسامبر ۱۹۶۸ به دلیل بیماری قلبی از دنیا رفت.

کتاب‌های او جام زرین، سبزه‌زار‌های بهشت، تورتیلا فلت، نبردی مشکوک، موش‌ها و آدم‌ها، دره طویل، خوشه های خشم، ماه پنهان است، راسته کنسروسازی، اتوبوس سرگردان، داستان مروارید، یک‌بار جنگی رخ داد، به خدای ناشناخته، اسب سرخ، پنجشنبه شیرین و شرق بهشت هستند.

 

 

ترجمه خوشه های خشم در ایران

خوشه های خشم برای اولین مرتبه در ایران سال ۱۳۴۱ توسط شاهرخ مسکوب ترجمه شد و بنگاه انتشاراتی امیرکبیر آن را منتشر کرد که توسط همین انتشارات بار‌ها تجدید چاپ شده است.

ترجمه‌های به‌روز از خوشه های خشم عبارتند از:

مترجم: شاهرخ مسکوب و عبدالرحیم احمدی
انتشارات: امیرکبیر
چاپ اول دوره جدید: ۱۳۷۸
آخرین چاپ: ۱۳۹۸
نوبت چاپ: ۲۲
تعداد صفحه: ۸۱۴
قیمت: ۱۱۲,۵۰۰ تومان

 

مترجم: عبدالحسین شریفیان
انتشارات: نگاه
چاپ اول: ۱۳۶۸
آخرین چاپ: ۱۳۹۸
نوبت چاپ: ۸
تعداد صفحه: ۶۱۴
قیمت: ۶۵,۰۰۰ تومان

 

مترجم: سعید دوج
انتشارات: روزگار
چاپ اول: ۱۳۹۷
آخرین چاپ: ۱۳۹۸
نوبت چاپ: ۲
تعداد صفحه: ۵۸۰
قیمت: ۷۸,۰۰۰ تومان

 

مترجم: رضا اسکندری آذر
انتشارات: مجید (به سخن)
چاپ اول: ۱۳۹۵
تعداد صفحه: ۷۰۴
قیمت: ۷۰,۰۰۰ تومان

بجز این چهار ترجمه، ترجمه‌ای از احمد طاهرکیش در انتشارات ارسطو با ۵۵۶ صفحه نیز منتشر شده است.

متن خلاصه شده خوشه های خشم توسط مترجمان مختلف همچون محمدصادق شریعتی (انتشارات گویش نو) و مصطفی جمشیدی (امیرکبیر، کتاب‌های جیبی) ترجمه شده‌است.

کتاب دیگری با نام «خوشه های خشم» در بازار نشر ایران به چشم می‌خورد که یک فیلم‌نامه است. نانالی جانسون از روی این رمان فیلم‌نامه‌ای نوشته و علی زارع به همت نشر نقد افکار آن را به فارسی ترجمه کرده است.

پیشنهاد ستاره ابتدا ترجمه شاهرخ مسکوب و سپس ترجمه عبدالحسین شریفیان است.

 

 

قسمتی از کتاب خوشه های خشم

پاپا پرسید: «کسی که یه میلیون جریب زمین داره چرا باید ناامید باشه؟» کشیش لبخند زد و شگفت‌زده نگاه کرد و سپس گفت: «به نظر من اگه یه میلیون جریب زمین می‌خواد تا خودش رو ثروتمند ببینه، واسه اینه که باطنش خالی و پوچه و اگه باطناً خالی و پوچ و فقیر باشه، هیچ میلیون جریب زمینی نمی‌تونه اون رو پولدار و غنی کنه و شاید واسه این ناامیده، چون می‌بینه این چیزایی که داره، نمی‌تونه اون رو غنی کنه… من نمی‌خوام وعظ کنم و خطابه بخونم، اما تا الان سابقه نداشته کسی رو ببینم که مثل سگِ گله سگدو بزنه و هی جمع کنه و آخر سر با لبخند بمیره.»

 

★★★

آدم هرجا باشه عادت می‌کنه و دیگه براش سخته از اونجا بره. نحوه فکر کردن هم بعد از مدتی عادت میشه و دیگه عوض کردنش سخته. من دیگه کشیش نیستم، اما همه‌اش بی‌آنکه خودم بفهمم دعا می‌خونم.

 

 

چرا به روزی که هنوز نیومده فکر می‌کنی؟ یه چیزی تو زندون یاد گرفتم که می‌خوام بهت بگم، آدم هیچ‌وقت نباید به اون روزی که آزاد می‌شه فکر کنه. اینه که آدمو دیوونه می‌کنه. باید به فکر امروز بود و بعد به فردا. باید همین کارو کرد. این کاریه که آدم‌های کارکشته می‌کنن. تازه‌وارد‌ها سرشونو به دیوار می‌کوبن و هی می‌پرسن چه‌قدر دیگه باید بمونیم؟

★★★

 

چگونه می‌توان کسی را ترساند که شکمش فریاد گرسنگی می‌کشد و روده‌های بچه‌هایش از نخوردن به پیچ و تاب درمی‌آید؟ دیگر چیزی نمی‌تواند او را بترساند. او بدترین ترس‌ها را دیده است.

 

 

سخن پایانی

این رمان برای همه کسانی که رمان‌های ناتورالیسمی را دوست داشته و دغدغه مظلومان و طبقه کارگر را دارند، جالب خواهد بود، به این شرط که حوصله خواندن یک رمان طولانی را داشته باشید.
دانلود رمان خوشه های خشم از جان اشتاین‌بک به صورت pdf و همچنین کتاب صوتی خوشه های خشم در سایت‌های بسیاری موجود است. خوشه های خشم در دنیای سینما نیز جای خود را باز کرده و جان فورد براساس این داستان در سال ۱۹۴۰ فیلمی با همین نام با هنرپیشگی هنری فوندا ساخته است.

اکنون نوبت شماست تا تجارب و نظرات خودتان را با دیگر مخاطبان ستاره درمیان بگذارید. آیا این کتاب را خوانده‌اید یا قصد مطالعه آن را دارید؟ اگر آن را پیش از این خوانده‌اید دیدگاهتان را درباره رمان ارسال کنید و اگر قصد خواندنش را دارید، بنویسید این مطلب چقدر برای تشویق به مطالعه خوشه های خشم مؤثر بود؟