معرفی کتاب خرده جنایت های زناشوهری اثر اریک امانوئل اشمیت

اینکه در زندگی زناشویی تا چه میزان و تا کجا می‌توان عاشق بود و از عشق آتشین اولیه محافظت کرد، معمولا یک پاسخ کلیشه‌ای دارد، عشق فقط با مرگ به پایان می‌رسد. کتاب خرده جنایت های زناشوهری اما نمایشنامه‌ای است که روی تلخ و واقعی از عشق و ازدواج را به ما نشان می‌دهد. در ادامه به معرفی و تحلیل این کتاب می‌پردازیم؛

معرفی اجمالی کتاب

کتاب خرده جنایت های زناشوهری، نمایشنامه‌ای از اریک امانوئل اشمیت است که بر پایه دیالوگ‌ها جلو می‌رود. کلمه‌ها بر سایر عناصر داستانی غلبه دارد چرا که هیچ حادثه بیرونی روی صحنه اتفاق نمی‌افتد و هرآنچه هست صحبت‌های شخصیت‌ها است. دیالوگ‌های این کتاب یک ویژگی خاص دارند، همه درباره درونیات آدم‌های قصه است و هیچ چیز مربوط به عوامل بیرونی نیست. 

داستان کتاب خرده جنایت های زناشوهری در داخل خانه رخ می‌دهد. اما اتفاقات برآیند دوره ۱۵ ساله یک زندگی زناشویی ناموفق است. قصه از ورود لیزا و ژیل وارد آپارتمانشان شروع می‌شود. نخستین صحنه نمایشنامه طوری طراحی شده که این زوج یکی خود آگاه و دیگری ناآگاهانه، در پی بازنمایی نمایشی هستند که هرکدام می‌خواهند تصویر آرمانی خود از دیگری را جایگزین آن تصویر بیرونی واقعی نماید.

ژیل بر اثر حادثه‌ای که معلوم نیست چیست، دچار فراموشی شده و دو هفته در بستر تخت بیمارستان خوابیده بود. او قسمتی از حافظه‌اش را از دست داده اما برای همسر خود جوری وانمود می‌کند که انگار هیچ چیز را به یاد نمی آورد. لیزا تلاش می‌کند حافظه شوهر خود را برگرداند اما در همین حین کمال صداقت را به خرج نمی‌دهد و زندگی‌شان را آنطور که دوست دارد نمایش می‌دهد، نه آنطور که واقعا بوده است. 

ژیل نویسنده کتاب‌های جنایی و پلیسی است و سر بزنگاه لیزا را غافلگیر می‌کند. اين چرخش گوی حقيقت در دستان ژيل و ليزا تا پايان نمايش همچنان ادامه دارد و نقش فعال و مؤثر در باور مخاطب نسبت به درک حقيقت  بر مبناي گفتار كاراكترها، افق‌های ديد متفاوتی را ایجاد می‌کند. در این مکالمه طولانی حرف‌هایی زده می‌شود که چندین سال پنهان مانده بوده و حالا همه آن‌ها سرباز کرده و دارد به بیرون می‌ریزد. در این کشمکش‌ها لحظات، دیالوگ‌ها و اندیشه‌های قابل توجهی خلق می‌شود.

نویسنده کتاب، امانوئل اشمیت سعی می‌کند سوالات بنیادی (درباره حقیقت، عشق، زندگی) در ذهن مخاطب ایجاد کند و جواب درستی هم به آن‌ها تا پایان نمایش نمی‌دهد تا خود مخاطب به پاسخ سوالش برسد. زیرا این موضوعات برای انسان‌ها مختلف جواب‌های گوناگونی دارد و یک جواب قطعی نمی‌توان برای آن یافت. 

کتاب خرده جنایت های زناشوهری یک نیمه ملودرام است چون پایان آن کاملا معلق و موقتی است اما سمت و سوی کلی آن به سمت ملودرام بودن است. پایان نمایشنامه تلخی را با همان شدت قبلی نگه می‌دارد و حتی سوالی پیچیده‌تر در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند.

این نمایشنامه یک بغض درونی را در مخاطب خود خفه می‌کند و به یک آه تبدیل می‌شود. تصویرسازی اشمیت از زند‌گی متاهلی و زناشویی، هولناک و وحشتناک است اما باید آن را خواند، چون حقیقت‌‌ها را می گوید و تجربه‌ایست برای انسانی که در دنیای مادی و مدرن امروز گم شده و افسار زندگی اش را از دست داده است.

درباره اریک امانوئل اشمیت نویسنده کتاب

اریک امانوئل اشمیت، نمایشنامه‌نویس، رمان‌نویس و نویسنده داستان‌های کوتاه، فرانسوی-بلژیکی، در سال ۱۹۶۰ چشم به جهان گشود. او یکی از محبوب‌ترین نویسندگان اروپاست و خلاقانه‌ترین قلم را دارد. اشمیت در خانواه‌ای ورزشکار به دنیا آمد و اولین بار وقتی با مادرش به دیدن تئاتر رفت به آن علاقه‌مند شد.

اریک امانوئل اشمیت دکترای رشته‌ فلسفه خود را از دانشگاه سورین دریافت کرده است. پس از خدمت سربازی چهار سال در دبیرستان تدریش می‌کرد و بعد به عنوان استاد دانشگاه مشغول شد. او بعد از آنکه نمایشنامه‌هایش مورد استقبال قرار گرفت، نمایشنامه “دون خوان در دادگاه” در سال ۱۹۹۱ در نانت اجرا شد و همچنین نمایش‌نامه‌ “ملاقات کننده”  توانست جوایز مختلفی را به خود اختصاص دهد، به طورک کلی از دانشگاه استعفا داد و تمام زمان خویش را به نوشتن اختصاص داد.

مجموعه‌های داستان او عبارتند از: زیباترین کتاب جهان (نسخه اروپا۲۰۰۹) و زن با دسته گل (نسخه اروپا ۲۰۱۰). او  جایزه بزرگ تئاتر آکادمی فرانسه را در سال ۲۰۰۱ دریافت کرد. از دیگر آثار او می‌توان به:‌  “عشق لرزه”، “کتاب خرده جنایت‌ های زناشوهری”، “مهمان ناخوانده”، “اگر از نو شروع کنیم” و “مهمان‌سرای دو دنیا” اشاره کنیم.

ترجمه فارسی کتاب خرده جنایت های زناشوهری

کتاب خرده جنایت های زناشوهری، اثر اریک امانوئل اشمیت، مانند سایر آثار این نویسنده خلاق مورد استقبال دنیا قرار گرفت. به طور کلی آثار این نویسنده در میان مخاطبان فارسی زبان طرفداران ویژه‌ای دارد. این کتاب در ایران و به زبان فارسی نخستین بار در سال ۱۳۸۳، از انتشارات قطره با ترجمه خانم شهلا حائری منتشر شده و تا کنون بیش از بیست مرتبه تجدید چاپ گردیده است.

قسمت‌هایی از متن کتاب

کتاب خرده جنایت های زناشوهری داستان زوجی است که در پی حقیقت هستند و می‌خواهند هر آنچه تا به حال بیان نشده را بگویند. اریک امانوئل اشمیت با طنزی سیاه، تحلیلی ظریف از دلدادگی و زندگی زناشویی ارائه می دهد و خواننده را متحیر و شگفت زده می‌کند. در ادامه به مرور قسمت‌هایی از متن کتاب می‌پردازیم؛

• زن وارد اتاق می‌شود، مرد با چمدانی در دست، کمی عقب تر در درگاه باقی می‌ماند، انگار تردید دارد که داخل شود. لیزا به طرف پریز برق می‌دود، باعجله تمام چراغ‌ها را یکی پس از دیگری روشن می‌کند، بی ‌صبرانه می‌خواهد هر چه زودتر همه جا دیده شود. وقتی همه جا روشن شد درست مثل این که دکور نمایشی را آماده کرده باشد، دست‌هایش را باز می‌کند و آپارتمان را نشان می‌دهد.

•  وقتی خشونت وارد یک زندگی میشه، دیگه چه فرقی داره کی بروزش میده.

• اسم شلوغی کاغذهای انبار شده روی میزت رو گذاشتی «نظم بایگانی تاریخی». دائم می گی که کتابخونه بدون خاک مثل کتابخونه‌های اتاق انتظاره. همین چند وقت پیش با اطمینان ادعا می‌کردی که خرده‌های نون اشک‌های نون هستن که وقتی می‌بریمشون از شدت درد از چشم‌هاش سرازیر میشه. نتیجه اینکه تو دل مبل‌ها و تخت‌ها پر از غم و غصه است.

• تختخواب‌ها و کاناپه‌ها محرومیت می‌کشند. تو لامپ‌های سوخته شده را فورا عوض نمی‌کنی، بهانه می‌آوری که چند روزی باید برای وفات نور، عزاداری کرد. پس از پانزده سال، بررسی و مطالعه و زندگی مشترک زناشویی، به هر حال توانسته‌ام انبوهی از نظریات و تئوری‌های تو را در یک جمله فیلسوفانه خلاصه کنم: دست به ترکیب هیچ چیز در خانه نباید زد!

• همیشه از آدمایی که از خشم, غصه, دلهره یا عصبانیتشون فرار می کردن و قرصای آرام بخش می خوردن بدت می اومد. فرضیه ات هم این بود: این دوره زمونه مردم رو آن قدر نازنازی کرده که حتا می خواد وجدان آدمارو هم به دوا ببنده ولی موفق نمی شه که انسان بودنمونو معالجه کنه.

• اونچه باعث می ‌شه یک زن و مرد مثل من و تو با هم بمونن مسایل مبتذل و پستیه که بینشونه؛ به خاطر منافع، ترس از تغییر، وحشت پیری، ترس از تنهایی سست می‌شن، تحلیل می‌رن، دیگه حتی فکرشم نمی ‌کنن که یک کاری بکنن تا زندگیشون عوض شه، اگه دست همو می‌گیرن فقط برای اینه که تنها به گورستان نرن، تو به خاطر دلایل منفی با من موندی.

کلام آخر

کتاب خرده جنایت های زناشوهری، کتابی کوتاه اما عمیق است و اگر به خواندن نمایشنامه علاقه دارید هرگز این کتاب را از دست ندهید. امانوئل اشمیت شما را در آثار خود غرق می‌کند و چنان فکر و ذهن شما را با خود همراه می کند که حتما بعدها به یاد چیزهایی که در کتابش خوانده‌اید می‌افتید و به آن مجددا فکر خواهید کرد. شما همچنین می‌توانید از نمایشنامه‌هایی که از داستان‌ها کهن برگزفته شده است نیز بهره ببرید. داستان موش آهن خوار بر اساس حکایتی از کلیله و دمنه یکی از مواردی است که از مطالعه آن حتما لذت خواهید برد.