پیچ خوردگی تخمدان؛ بررسی علت، علائم و راه‌های درمان

ستاره | سرویس سلامت – آیا تاکنون نام بیماری پیچ خوردگی تخمدان را شنیده‌اید؟ این بیماری یک اختلال است که به دلایل متفاوتی در خانم‌ها بروز می‌کند. پیچ خوردگی در تخمدان (با نام علمی تورشن تخمدان) یعنی پیچ خوردن تخمدان دور رباط‌هایی که تخمدان را نگه می‌دارند. این بیماری در اصطلاح پزشکی تورشن آدنکس نام دارد. در این مطلب به بررسی دلایل، علائم، راه‌های تشخیص و درمان بیماری پیچ خوردگی در تخمدان می‌پردازیم.

پیچ خوردگی تخمدان 

ایجاد پیچ خوردگی در تخمدان‌ باعث می‌شود که خون به لوله فالوپ و تخمدان نرسد. اگر مشکل خون‌رسانی تا مدت زمان طولانی ادامه داشته باشد منجر به مرگ بافت می‌شود. به علت نرسیدن خون کافی به تخمدان پیچ خورده، این بیماری با درد شدید در ناحیه شکم و علائم دیگر همراه است. این بیماری معمولا تنها روی یک تخمدان اثر می‌گذارد و تعداد پیچ خوردگی‌ها نیز متفاوت است. مسئله‌ای که قابل توجه است این است که بیشتر جراحی‌های اورژانسی زنان به دلیل پیچ خوردگی در تخمدان است؛ از این رو این بیماری باید سریعا تشخیص داده و درمان شود. 

خانم‌ها از دوران کودکی تا بعد از یائسگی امکان دارد به این بیماری دچار شوند و این بیماری محدود به رده سنی خاصی نیست؛ البته در خانم‌هایی که در رده‌های سنی ۲۰-۴۰ سالگی هستند این احتمال بیشتر است، چراکه زنان جوان دارای بافت‌های انعطاف‌پذیرتری هستند و تخمدان قادر به حرکت است و می‌تواند با تغییرات هورمونی پیچ و تاب بخورد. همچنین در زنان باردار چرخش تخمدان شایع‌تر است.

دلایل ایجاد پیچ خوردگی در تخمدان

وجود کیست تخمدان، اضافه وزن یا مشکلاتی دیگر در تخمدان، باعث بروز این بیماری می‌شود. در زیر به چند مورد که باعث بروز این بیماری می‌شود اشاره می‌کنیم.

۱- احتمال پیچ خوردگی در تخمدان‌هایی که دارای توده یا کیست بزرگ (معمولاً کیست‌های بالای ۵ سانتی‌متر) است بیشتر است. اگر دارو‌های محرک تخمک‌گذاری استفاده می‌کنید احتمال به وجود آمدن کیست‌های بزرگ در شما بالاست؛ البته جای نگرانی نیست و این کیست‌ها به مرور زمان و طی چند ماه خود به خود رفع می‌شوند. اما اگر طی این مدت کیست‌های بزرگ رفع نشدند باید مراقب باشید و حتما به پزشک مراجعه کنید چرا که احتمال پیچ خوردگی تخمدان در این شرایط بالا می‌رود.

 

 

۲- طولانی‌ بودن بیش از حد رباط تخمدان، از عوامل دیگر بروز این مشکل است. رباط تخمدان نقش وصل کردن تخمدان به رحم را دارد.

۳- از عوامل دیگر بروز این مشکل، القاء تخمک‌گذاری یا باروری با لقاح آزمایشگاهی (ART) است. خانم‌هایی که از این روش برای بارداری استفاده می‌کنند بیشتر از خانم‌های دیگر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند؛ چراکه هورمون‌هایی که برای لقاح آزمایشگاهی (آِی وی اف) یا القا تخمک گذاری استفاده می‌شوند باعث بزرگ شدن تخمدان یا تشکیل کیست‌های متعدد یا بروز هر دو بیماری می‌شود.

• توجه: روش ART یکی از روش‌های درمان ناباروری به حساب می‌آید.

۴- بالا بودن هورمون‌ها در دوران بارداری نیز ممکن است عامل بروز پیچ خوردگی در تخمدان باشد.

علائم پیچ خوردگی در تخمدان

علائم پیچ خوردگی تخمدان به‌صورت ناگهانی و بدون هیچ زمینه‌ای بروز می‌کند. شکم درد و حساسیت به لمس در قسمت پایین شکم در برخی از بیماران به مدت چند هفته حالت رفت و برگشتی دارد. علت آن می‌تواند به خاطر این باشد که تخمدان تلاش می‌کند تا به وضعیت اولیه و اصلی خود باز گردد. در بعضی مواقع بیمار می‌تواند با لمس شکم خود توده‌ای را احساس کند؛ این به خاطر آن است که اگر خون‌رسانی به تخمدان متوقف شود، بزرگتر می‌شود. اگر شما دچار این مشکل شده باشید علائم زیر در شما بروز می‌کند.

توجه:  پیچ خوردگی در تخمدان حتماً با درد همراه است؛ چنانچه دچار تهوع و استفراغ شدید، ولی درد نداشتید، نمی‌توان آن را به این بیماری ارتباط دهید.

توجه: علائم این بیماری به علائم بیماری‌های دیگر از جمله آپاندیس، سنگ کلیه و عفونت ادراری شباهت دارد؛ در نتیجه هنگام بروز این علائم برای تشخیص صحیح بیماری به پزشک متخصص مراجعه کنید.

 

 

تشخیص پیچ خوردگی در تخمدان

ابتدا پزشک برای تعیین محل درد، لگن را معاینه می‌کند؛ همچنین ممکن است پزشک برای بررسی تخمدان، جریان خون و لوله فالوپ، سونوگرافی واژینال و ترانس را انجام می‌دهد. لازم به ذکر است که معمولا در این مواقع، پزشک برای تشخیص علت بروز بیماری‌های زیر، آزمایش خون و ادرار برای بیمار می‌نویسد.

• آبسه تخمدان
• حاملگی خارج از رحم یا نابجا (بارداری اکتوپیک)
• عفونت مجاری ادراری
• التهاب آپاندیس

توجه: پزشک با استفاده از معاینات و آزمایشات فوق یک تشخیص اولیه از این بیماری پیدا می‌کند؛ اما معمولا تشخیص قطعی در زمان جراحی مشخص می‌شود.

 

درمان پیچ خوردگی تخمدان

تنها راه درمان این مشکل و باز کردن پیچ خوردگی، جراحی است. پزشک در بیشتر مواقع عمل جراحی را در توصیه می‌کند؛ چراکه این اختلال، رسیدن جریان خون به تخمدان را محدود کرده و اگر مدت زیادی مشکل خون‌رسانی وجود داشته باشد، ممکن است تخمدان از بین برود. اگر بافت هنوز دچار مرگ نشده باشد به دو روش زیر عمل جراحی پیچ خوردگی تخمدان صورت می‌گیرد.

۱- لاپاراسکوپی

این روش جراحی که معمولاً سرپایی و تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود به این صورت است که جراح با ایجاد یک برش کوچک پایین شکم، وسیله ظریف و مجهز به منبع نوری را از این برش وارد بدن کرده تا به کمک آن بتوانند اندام‌های داخلی بدن را مشاهده کند. در مرحله بعد جراح تخمدان را می‌چرخاند و آن را به حالت اول بر می‌گرداند.

نکته: معمولا برای بیماران باردار عمل لاپاراسکوپی را توصیه می‌کنند.

 

 

۲- لاپاراتومی

در این عمل جراحی، جراح برش بزرگتری نسبت به برش لاپاراسکوپی در پایین شکم می‌زند تا بتواند به تخمدان دسترسی پیدا کرده و با دست تخمدان را بچرخاند و به حالت اولیه و اصلی خود برگرداند. این عمل جراحی با بیهوشی عمومی انجام شده و بیمار حتما باید یک شب بستری شود.

لازم به ذکر است که اگر دیر به این بیماری رسیدگی شود و مرگ بافت اتفاق افتاده باشد با دو عمل زیر جراح تخمدان را بر می‌دارد:

•  اوفورکتومی
• سالپنگو – اوفورکتومی

عوارض جانبی و خطر‌های احتمالی جراحی

•  به وجود آمدن عفونت
• خون ریزی شدید یا لخته شدن خون
• آسیب عصبی
• ترشحات بدبو و خونریزی غیرعادی
• آسیب دیدن مجاری ادراری یا اندان‌های دیگر
•  به وجود آمدن بافت همبند در جای زخم
• بروز فتق به علت ضعیف شدن عضلات شکم
• بروز تب
• ورم و قرمزی نزدیک زخم جراحی
• افزایش درد در لگن
• درد در قفسه سینه یا تنگی نفس
• حالت تهوع و استفراغ به مدت چند روز
• دشواری در ادرار کردن
• نوسانات اخلاقی
• افسردگی

کلام آخر

متاسفانه بیماری پیچ خوردگی تخمدان قابل پیشگیری نبوده و ممکن است هر خانمی به آن دچار شود؛ اما احتمال بروز این بیماری در افرادی که سابقه کیست تخمدان دارند بیشتر است. خطر بروز این اختلال، با افزایش سن کم می‌شود و البته بعد از سال‌های باروری نیز تخمدان کوچک‌تر می‌شود و احتمال بروز این مشکل کاهش می‌یابد؛ مگر اینکه توده یا کیست در تخمدان به وجود آید. از آنجایی که علائم و درد ناشی از این بیماری به علایم داشتن کیست تخمدان نیز شبیه است، خواندن مطلب «تخمدان پلی کیستیک چیست؟ + علائم، علت و راه های درمان» را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

لطفاً نظرات و تجربیات خود را با ما و دیگر مخاطبین ستاره به اشتراک بگذارید.