نویسنده: سمیه قندهاری
بروزرسانی: 11 آذر 1400
نسخه صوتی این مطلب را بشنوید! 🎧
ستاره | سرویس روانشناسی – در روانشناسی تحلیلی يونگ از آرکتایپ‌ها یا کهن الگو هایی نام برده شده که در ناخودآگاه جمعی بشر وجود دارد و می‌تواند بر رفتار و شخصیت انسان اثر بگذارد. یک سری از این کهن الگو‌ها در مرز بین اسطوره شناسی و روانشناسی بر اساس خدایان و خدابانوان یونان باستان نامگذاری و تقسیم بندی شده‌اند. در این مقاله با ویژگی‌های کهن الگوی هفائستوس آشنا می‌شویم.
کهن الگوی هفائستوس
اسطوره هفائستوس: هفائستوس که رومیان به آن ولکان می‌گویند، خدای آهنگری و آتش زیرزمینی است. او خدایی عصبانی، اما خلاق است که چیز‌های زیادی برای سایر خدایان می‌سازد. او همچنین نیرو‌های آتشین را کنترل می‌کند.
هفائستوس مردی غمگین، عصبانی و منفور بوده، اما فطرتا انسان دوست و خواهان صلح است. نابغه‌ای مبتکر است که خود را با کارش تعریف کرده و جدای از آن چیزی نیست. او تنها خدایی است که کار می‌کند و در هر چه تولید می‌کند جادو و عظمت وجود دارد.
هفائستوس مردی غمگین، عصبانی و منفور بوده، اما فطرتا انسان دوست و خواهان صلح است. نابغه‌ای مبتکر است که خود را با کارش تعریف کرده و جدای از آن چیزی نیست. او تنها خدایی است که کار می‌کند و در هر چه تولید می‌کند جادو و عظمت وجود دارد.
او در عشق بدشانس است و با ظاهری قوی هیکل و پایی لنگ به تصویر کشیده شده است. هفائستوس نماد نیاز عمیق انسان برای خلق کردن وسایل زیبا و کاربردی است و تمدن از تلاش و عرق جبین او رشد کرده است.
کهن الگوی هفائستوس: این آرکتایپ با کار و خلاقیت مرتبط است. این کهن الگو بیدار می‌شود تا به احساسات و غرایز درونی شکلی زمینی داده و آنها را در دنیای بیرون به شکلی عینی درآورد. در جامعه‌ای که افراد تشویق می‌شوند تا مانند دیگران رفتار کرده و به دنبال منطق و قدرت باشند هفائستوس طرد می‌شود.
همانطور که اشاره شد هفتائستوس نماد کوره آهنگری و آتشی پنهان است. این نشانه‌ای از احساسات گرم در درون انسان است که ممکن است ناگهان به سطح بیاید. کهن الگوی هفتائسوس باعث می‌شود افراد در تنهایی با احساسات خود روبرو شده و آنها را در کارهایشان بروز دهند. مانند هنرمندی که ساعت‌ها در تنهایی روی اثر هنری خود کار می‌کند. احساسات مبهم و عمیق روان انسان می‌تواند با کاری خلاقانه به یک شکل مشخص تبدیل شده و خود را نشان دهد.
آرکتایپ هفتائستوس در کودکی خود دچار زخم‌های عاطفی شده و صنعت و هنر به او کمک می‌کند تا زخم‌هایش را التیام بخشد. افراد هفتائستوسی احترام به خود و اعتماد به نفسشان را از طریق کارهایشان به دست می‌آورند و دوست دارند زیبایی و کمال را در کاری که می‌کنند نشان دهند نه در خودشان.
ویژگی‌های شخصیتی
کهن الگوی هفائستوس نیاز انسان به ساختن و خلق کردن را بیان می‌کند، ساختن آنچه که کاربردی و زیبا باشد و بتواند احساسات پنهان شده در درون او را به نمایش بگذارد. افراد متاثر از این کهن الگو در دنیای امروز که همه به دنبال موفقیت هستند، با مشکل روبرو خواهد شد.
- افراد هفائستوسی اغلب مسئولیت حفظ آرامش در خانواده را به عهده می‌گیرند و حافظ صلح در خانواده هستند.
- یک هفائستوس تایپ به شدت عاطفی و درونگراست و بیان احساساتش برایش سخت است.
- برای دیگران درک آنچه در درون یک هفائستوسی می‌گذرد سخت است.
- با اینکه دیگران فکر می‌کنند او سرش به کار خودش است و متوجه خیلی از مسائل نیست؛ اما او به خوبی و حتی بهتر از دیگران می‌فهمد و در جریان مسائل اطرافش است.
- آنها اغلب احساس نخواستنی بودن، بی ارزشی و طردشدگی کرده و تصور می‌کنند مقصر اتفاقات ناخوشایند و جر و بحث دیگران هستند.
- آنها در درونشان رنج و دردری احساس می‌کنند که قادر به بیان آن نیستند.
- در هنگام خشم بیشتر از اینکه پرخاشگری کنند عبوس می‌شوند و در خود فرو می‌روند.
- افراد متاثر از کهن الگوی هفائستوس افرادی بسیار لجباز هستند.
- اغلب آنان هنرمند بوده یا مشغول به کاری هستند که با آن می‌توانند یک وسیله ساخته یا اثری خلق کنند. هنر‌های تجسمی و مشاغلی چون نجاری و آهنگری مورد علاقه آنان است.
- هفائستوس با خلق یک اثر خود را تخلیه کرده و احساس آرامش می‌کند و دست‌سازهایش را مانند فرزندش دوست دارد.
- در ظاهر بسیار قوی، عصبانی و ساکت به نظر می‌رسند، اما در درون بسیار احساساتی هستند.
- اعتماد به نفس و عزت نفس پایینی دارند.
- رنج کشیدن را دوست دارند و از درد و رنج درون خود برای خلق آثار هنری انرژی می‌گیرند. رنج حاصل از دوری از معشوق و شکست عشقی نیز برایشان الهام بخش است.
- با اینکه فن بیان خوبی ندارند، اما می‌توانند برای عشقشان شعر بسرایند و قلم نوشتن خوبی دارند.
- هفائستوسی‌ها اهل صلح بوده و به دنبال جنگ و دعوا نیستند، اما از کسانی هستند که در مبارزه علیه حاکمان ظالم پیش‌قدم می‌شوند.
- آنان زیاد، آزادانه و به سبک خودشان کار می‌کنند.
- از دور به نظر افراد بی نظمی می‌آیند، اما این بی نظمی ظاهری به خاطر آزادی عملشان و کار کردن خلاقانه آن‌هاست. از نظر خودشان منظم بوده و دوست ندارند کسی وسایلشان را جا‌به‌جا کند.
- در ذهن خود زندگی کرده و همین باعث می‌شود خیلی از حرف‌هایشان برای دیگران نامفهوم باشد.
- به سختی با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند ولی ارتباطشان عمیق است و وابستگی به دنبال دارد.
تاثیر آرکتایپ هفائستوس در طول زندگی
۱- کودک هفائستوسی
هفتائسوس در دوران کودکی بسیار حساس بوده و آتشفشانی در درونش دارد. ساکت است و به سادگی در کاری که به آن مشغول شده غرق می‌شود. کودکی نیست که توجه اطرافیان را جلب کند. جدی و غیر اجتماعی است. او با خراب کردن و دوباره ساختن اسباب بازی هایش سرگرم می‌شود.
مهم است که والدینش بتوانند او را همانطور که هست بپذیرند، به خاطر کار‌های دستی‌اش او را مورد تشویق قرار دهند و به او کمک کنند تا راحت‌تر با دیگران معاشرت کند؛ در غیر‌این‌صورت بیش از حد گوشه‌گیر خواهد شد و به خاطر اینکه مدام با دیگران مقایسه می‌شود احساس طرد شدگی خواهد داشت.
مهم است که والدینش بتوانند او را همانطور که هست بپذیرند، به خاطر کار‌های دستی‌اش او را مورد تشویق قرار دهند و به او کمک کنند تا راحت‌تر با دیگران معاشرت کند؛ در غیر‌این‌صورت بیش از حد گوشه‌گیر خواهد شد و به خاطر اینکه مدام با دیگران مقایسه می‌شود احساس طرد شدگی خواهد داشت.
۲- نوجوان هفائستوسی
اگر هفتائستوس در کودکی طرد شده باشد در نوجوانی خشمگین و افسرده خواهد بود و احتمال دارد که به گروه‌های بزهکار بپیوندد. اما اگر بتواند خلاقیت خود را نشان دهد، دورانی خوب را آغاز کرده و با ابراز خود در کار‌های دستی و مبتکرانه‌اش می‌تواند دوستانی را با خودش همراه کند. کار یدی و فیزیکی مثل تعمیرات به نوجوان هفائستوسی کمک می‌کند تا احساسات سرکوب شده خود را تخلیه کرده و رشد کند.
۳- هفائستوس در دوران تحصیل
او بیش از افراد به ماشین‌ها و دستگاه‌ها علاقه‌مند است و معمولا در مدرسه تنهاست. دروس مرتبط با حرفه و فن و تحصیل در هنرستان برای هفائستوسی مناسب است. او در رشته‌های عملی بیش از رشته‌های تئوری موفق خواهد بود.
۴- شغل و حرفه
کار برای یک هفائستوس تایپ یک نیاز اساسی است. او هنگام انجام یک کار خلاقانه خدای درونش را حس می‌کند. در صورتی که بتواند علاقه خود را شناخته و مهارت خود را در آن زمینه رشد دهد، در آن کار موفق خواهد بود. او به سادگی غرق در کارش می‌شود و خستگی ناپذیر به نظر می‌آید. آنها می‌توانند جراحانی خبره یا هنرمندانی باشند که ساعت‌ها بر روی اثر خود کار می‌کنند.
آنها به دنبال سود مالی یا رقابت با دیگران نیستند بلکه کار و خلاقیت به آنها حس رضایت درونی و به زندگی‌شان معنا می‌دهد. در واقع آنها کار را برای کار انجام می‌دهند و توانایی فروش تولیدات خود و ورود به دنیای تجارت را ندارند. آنها ترجیح می‌دهند در تنهایی کار کنند تا در گروه و کارهایی، چون نجاری، آهنگری، صنعتگری، مکانیکی و هنر‌های دستی بهترین انتخاب‌ها برای یک هفائستوسی هستند.
آنها به دنبال سود مالی یا رقابت با دیگران نیستند بلکه کار و خلاقیت به آنها حس رضایت درونی و به زندگی‌شان معنا می‌دهد. در واقع آنها کار را برای کار انجام می‌دهند و توانایی فروش تولیدات خود و ورود به دنیای تجارت را ندارند. آنها ترجیح می‌دهند در تنهایی کار کنند تا در گروه و کارهایی، چون نجاری، آهنگری، صنعتگری، مکانیکی و هنر‌های دستی بهترین انتخاب‌ها برای یک هفائستوسی هستند.
۵- میانسالی و پیری
اگر یک هفائستوسی بتواند در زندگی کاری و همین طور زندگی خانوادگی‌اش موفق باشد، در نیمه دوم زندگی برونگراتر شده و زندگی شادتری خواهد داشت. اما اگر یک هفائستوسی افسرده و خشمگین باشد با بالا رفتن سن از قبل هم غمگین‌تر خواهد شد. در دوران پیری کار‌های خلاقانه‌ای که انجام داده به او حس رضایت می‌دهد با این حال هنوز هم منزوی است. اگر توانایی داشته باشد که به کار‌های خلاقانه خود در یک کارگاه کوچک ادامه دهد احساس رضایت خواهد کرد، در غیر این صورت تنها و گوشه‌گیر می‌شود.
۶- رابطه با دیگران
مرد هفائستوسی برای اینکه بتواند با مردان دیگر روابط اجتماعی خوبی داشته باشد باید آرکتایپ‌های آپولو یا هرمس را در خود پرورش دهد. دنیای مردان دیگر برای او دنیایی غریب است و مخصوصا به افراد سطحی و برونگرا علاقه‌ای ندارد. او با صاحبان قدرت مشکل دارد، هر کس که بخواهد او را تغییر دهد یا تحت فرمان خود درآورد باعث برانگیختن خشم او خواهد شد. در میان کهن الگو‌ها، کهن الگوی دیونوسوس که با رنج و زیبایی آشناست بیش از دیگران هفائستوس را درک کرده و می‌تواند با او دوستی ماندگار داشته باشد.
زنان در زندگی یک هفائستوسی، مهم هستند؛ آنها هم می‌توانند به او انگیزه زندگی دهند و الهام بخش او باشند و هم ممکن است او را به ورطه نابودی بکشانند. او با زنان زیادی ارتباط ندارد و اگر بتواند زن مورد علاقه‌اش را بیابد رابطه‌ای عمیق و عاشقانه با او برقرار خواهد کرد.
زنان در زندگی یک هفائستوسی، مهم هستند؛ آنها هم می‌توانند به او انگیزه زندگی دهند و الهام بخش او باشند و هم ممکن است او را به ورطه نابودی بکشانند. او با زنان زیادی ارتباط ندارد و اگر بتواند زن مورد علاقه‌اش را بیابد رابطه‌ای عمیق و عاشقانه با او برقرار خواهد کرد.
۷- ازدواج هفائستوس
رضایت مرد هفائستوس تایپ از زندگی، به ازدواج او وابسته است. او تک همسر است و همسرش مهمترین فرد در جهان هستی است. می‌تواند مدت زیادی تنها با همسرش وقت گذرانده و او را تماشا کند. او اگر همسرش را از دست بدهد با این غم زندگی خواهد کرد و به دنبال رابطه جدیدی نمی‌رود. آنان وفادارند و انتظار دارند همسرشان نیز وفادار باشد.
۸- رابطه با فرزندان
یک هفائستوسی اگر کودکی شادی را نگذرانده باشد، علاقه‌ای به بچه‌دار شدن ندارد. او به سختی می‌تواند با فرزندانش ارتباط برقرار کند و اغلب حرف‌هایش را به صورت کنایه و متلک می‌زند. او پدری سلطه جو و کم حرف است که فرزندان ترجیح می‌دهند کمتر دور و برش باشند. دختران چنین پدری ممکن است تبدیل به خدمتکارانی شوند که در آینده توسط مردان دیگر نیز به آنها زور گفته شود.
پدران هفائستوسی پدرانی نیستند که بتوانند الگوی موفقیت به فرزندانشان ارائه دهند، اما می‌توانند کمک کنند تا خلاقیت و اعتماد به نفس فرزندانشان در کار‌های دستی و هنری رشد کند.
پدران هفائستوسی پدرانی نیستند که بتوانند الگوی موفقیت به فرزندانشان ارائه دهند، اما می‌توانند کمک کنند تا خلاقیت و اعتماد به نفس فرزندانشان در کار‌های دستی و هنری رشد کند.
جنبه‌های منفی و مشکلات روانی
کهن الگوی هفائستوس دورنگرا، منزوی و فاقد مهارت‌های اجتماعی است که باعث می‌گردد احساساتش اغلب توسط دیگران پذیرفته نشود. این کهن الگو کمبود محبت و عدم پذیرش در خانواده را تجربه کرده و همین ممکن است اثر منفی در زندگی‌اش بگذارد.
- او که نتوانسته در کودکی انتظارات والدین خود را برآورده کند ممکن است از لحاظ عاطفی معیوب بوده و به خاطر طرد شدن نگاهی مضطرب و بدبینانه به دنیا و اطرافیانش خواهد داشت.
- او فردی نیست که جامعه او را موفق بداند و همین امر ممکن است او را سرخورده و خلق او را تلخ کند.
- او که زیاد با دیگران در ارتباط نیست اغلب تصورات خود از یک واقعه را واقعیت می‌داند که ممکن است درست نباشد.
- عدم پذیرش، طرد شدن و خشم فرو خورده ناشی از عدم موفقیت می‌تواند موجب افسردگی او شود.
- روی آوردن به مشروبات الکی یکی دیگر از مشکلاتی است که یک هفائستوس تایپ ممکن است دچار آن شود.
- او نمی‌تواند خشم و به طور کلی بیان احساسات دیگران را تحمل کند و برای کاهش تنش و برقراری صلح بخشی از خودش را سرکوب می‌کند.
- مردان هفائستوسی یا به یک دلقک تبدیل می‌شوند تا از ناراحتی ناشی از مورد تمسخر واقع شدن در امان باشند یا نقاب مرد خوب را به چهره می‌زنند تا افسردگی و خشم خود را پشت این نقاب پنهان کنند.
- ارتباط کلامی و حرف زدن با مرد هفائستوسی ظاهرا کاری بیهوده است، چون هرگز متوجه نمی‌شوید واکنش‌های او چه هستند.
- او ظاهرا قوی، اما بدون اعتماد به نفس است. ساکت است و با عصبانیت ناگهانی می‌تواند به سادگی اطرافیانش را ناراحت کند.
- اگر مرد هفائستوسی برای پول درآوردن دچار مشکل شود، احتمال دارد همسرش این نقش را به عهده گرفته و خرج خانواده را بدهد یا مجبور باشد به جای او با دیگران مذاکره کند.
پیشنهاداتی به هفائستوسی‌ها
یک هفائستوسی باید برای خودش ارزش قائل شود و بتواند برای رشد خود دیگر کهن الگو‌ها را نیز در خودش بیدار کند. مهم است بداند که مشکلات او در وجود او نیست بلکه ناشی از تاثیرات رفتارهایی است که با او شده است، تا اینگونه اعتماد به نفس خود را بازیابد و بتواند برای رشد خود تلاش کند.
- خودشناسی و در صورت لزوم روان درمانی می‌تواند به هفائستوسی کمک کند تا از زخم‌های گذشته رها شود و معنای زندگی خود را بیابد. او به همدلی و توجه درست اطرافیانش احتیاج دارد.
- افراد متاثر از کهن الگوی هفائستوس باید یاد بگیرند که دیگران را بیشتر بشناسند و به جای برخورد ذهنی و پیشداوری و واکنش‌های هیجانی با افراد گفتگو کنند.
- جوان هفائستوسی باید دیگر کهن الگو‌ها را در خود بیدار کند. انرژی هرمس می‌تواند مهارت‌های ارتباطی را در او تقویت کند. کهن الگوی آپولو نگرش عینی در او ایجاد می‌کند. پرورش کهن الگوی آتنا می‌تواند تفکر برنامه ریزی را در هفائستوس رشد دهد و بیداری زئوس قدری به او جاه طلبی خواهد داد. وارد دانشگاه شدن و تحصیلات عالیه می‌تواند به بیداری این کهن الگو‌ها کمک کند.
- یکی شدنش با آفرودیت می‌تواند اتحاد زیبایی، عشق و صنعت باشد و ابتکاراتی داشته باشد که به زیبایی در این جهان متجلی شود.
- او نیاز دارد تا برای والدین خود جانشین پیدا کند. پدر و مادری که او را فردی ارزشمند به حساب آورده و به او یاد دهند چگونه راهش را یافته و زخم‌های عاطفی‌اش را التیام بخشد. این پدر و مادر می‌توانند آسمانی باشند و به مرد هفائستوسی کمک کنند بر سختی‌های زندگی، مورد تمسخر واقع شدن و معلولیت خود پیروز شود.
رشد و پرورش کهن الگوی هفائستوس
برای بیدار کردن و پرورش دادن هفائستوس غیر فعال تمرینات زیر را به کار بگیرید.
- با تصور کردن جزییات چیز‌هایی که دوست دارید هوش تجسمی خود را تقویت کنید.
- برای انجام کار‌ها از هر دو دست خود استفاده کنید.
- خلاقیت خود را پرورش دهید و از دورریختنی‌ها وسایل زیبا و قابل استفاده بسازید.
- بخشی از زمان خود را به مطالعه در مورد مسائل فلسفی و ادبی اختصاص دهید.
- به آثار هنری بیشتر توجه کنید و تلاش کنید پیام و احساس نهفته در آنها را درک کنید.
سخن آخر
هم کهن الگو‌های زنانه و هم کهن الگو‌های مردانه در ذهن ناخودآگاه جمعی همه افراد چه زن و چه مرد وجود دارند. هر کس می‌تواند با توجه به شناخت کهن الگو‌های فعال و غیر فعال درون خود و تلاش برای رشد یا تعدیل آنها، به رشد شخصیت خود کمک کند. پس توصیه می‌کنیم در ستاره با کهن الگو‌های بیشتری مانند کهن الگوی آفرودیت و کهن الگوی هستیا آشنا شوید و نظرات خود را نیز با ما در میان بگذارید.
