همه چیز درباره سبدگردانی در بورس

ستاره | سرویس علوم – سبدگردان یک شخصیت حقوقی مجوز دار در بازار بورس ایران است که دارایی سرمایه دار حقیقی یا حقوقی را به منظور سود حداکثری در بازه یک ساله، مدیریت می‌کند. کارمزد سبدگردانی توافقی است و ربطی به کارمزد معاملاتی ۱.۵ درصد بورس ندارد. در این گفتار درباره سبدگردانی و وظایف سبدگردان، همچنین اصطلاحات مهم سبد گردانی توضیح می‌دهیم و در نهایت به سوالات متداول در این باره پاسخ خواهیم داد. با ما همراه باشید.

---

چنانچه مطالعه قسمت خاصی از این مطلب مد نظر شماست، با انتخاب عناوین ارائه شده در فهرست زیر، به موضوع دلخواه خود برسید.

• سبدگردانی چیست؟
• وظایف سبدگردان
• چند اصطلاح مهم در سبد گردانی
• چه شرکت‌های سبدگردانی در ایران فعال هستند؟
• پاسخ به سوالات متداول

---

سبدگردانی چیست؟

طبق بند هفدهم ماده یکم قانون بازار بورس و اوراق بهادار ایران، سبدگردان به فردی اطلاق می‌شود که یک شخصیت حقوقی باشد نه شخص حقیقی (من و شما). سبدگردان، باید قرارداد شفاف و مشخصی به منظور کسب انتفاع، نسبت به خرید و فروش اوراق بهادار برای سرمایه گذاری داشته باشد. فعالیت سبد گردان بایستی بر اساس دستورالعمل تاسیس و فعالیت سبدگردانی باشد که در بند چهارم ماده یکم قانون بازار بورس، ارائه شده است.

 

شرکت سبد گردانی در واقع هنر چیدمان صحیح دارایی‌ها را با رویکرد سودآوری حداکثری انجام می‌دهد و تلاش می‌کند که در بازه زمانی مشخصی، ماکزیمم سود را از دارایی‌هایی که در اختیار  اوست، به دست آورد. این نوع خدمات به سرمایه گذاران، سابقه ۱۰۰ ساله در جهان و سابقه چند دهه در ایران دارد و هم‌اکنون ده‌ها شرکت سبدگردان در ایران فعال است.

وظایف سبدگردان

• تصمیم به خرید سهام از صنایع مختلف در بازه‌های زمانی مختلف
• تصمیم به فروش سهام از صنایع مختلف در بازه‌های زمانی گوناگون
• تصمیم به نگهداری سهام از صنایع مختلف در بازه زمانی مختلف
• تصمیم به خرید یا فروش اوراق بهادار به نام سرمایه گذاری معین توسط سبدگردان

 

چند اصطلاح مهم در سبدگردانی

• سرمایه گذار: شخص حقیقی با حقوقی که سرمایه اش را در اختیار سبدگردان می‌گذارد.
• سبد اختصاصی: کل دارایی‌های شخص حقیقی یا حقوقی است که متعلق به سرمایه‌گذار بوده و بر اساس قراردادی که با سبدگردان منعقد می‌شود، در یک بازه زمانی خاص و با شرایط شفاف، در اختیار وی قرار می‌گیرد. 
• سبد گردانی: کلیه فعالیت‌هایی که به تصمیم سبدگردان مجوز دار، در حوزه مدیریت سرمایۀ سرمایه گذار انجام می‌شود.
• پرتفوگردان: فردی که مدیریت دارایی را انجام و به نسبت مسئولیت خود، کارمزدی  مشخص دریافت می‌کند.
• امین: متولی سبد را امین می‌گویند. شخصی حقوقی که بر اساس دستورالعمل تاسیس سبدگردانی انتخاب شده و وظایف مشخصی را در قبال سبدگردان دارد.
• متمم قرارداد: منظور از متمم قرارداد، هر گونه تغییر در محتوای قرارداد اصلی است. از برداشت سرمایه یا افزایش سرمایه و غیره. متمم قرارداد باید به امضاء طرفین برسد.

 

چه شرکت‌های سبدگردانی در ایران فعال هستند؟

کلیه متقاضیان سبدگردانی، باید تقاضای خود را به سازمان بورس ایران ارائه کرده تا پس از احراز صلاحیت، مجوز فعالیت برای  آن‌ها صادر شود. هر شخص حقیقی یا حقوقی که بدون مجوز سازمان بورس، به هر صورتی (اعم از سایت  و کانال تلگرام و اینستاگرام و غیره) نسبت به مشاوره و سبد گردانی سرمایه و سهام سهامداران اقدام کند، مرتکب تخلف شده و با وی طبق موازین قانونی برخورد می‌شود. 

فهرست کلیه شرکت‌های سبد گردان در سال ۱۳۹۸ را در این  لینک مشاهده کنید.

 

پاسخ به سوالات متداول درباره سبد گردانی

۱. چه عواملی روی انتخاب سهام توسط سبدگردان تاثیر گذار است؟

سبدگردان، یک شخص حقوقی است که از مجموعه ای کارشناس نخبه بازار سرمایه تشکیل شده است. آن‌ها بر اساس تجربه خود از گذشته، حال و پیش‌بینی آینده بازار سرمایه، نسبت به خرید سهام از گروه‌هایی با پتانسیل عالی در میان‌مدت و بلند‌مدت استفاده می‌کنند و بر اساس تکنیک های تابلو خوانی، روانشناسی بورس، آنالیز فاندمنتال و تکنیکال، نسبت به خرید و فروش سهام اقدام می‌کنند. 

سبدگردان، پرتفو متنوعی از سهام از گروه‌های صنعتی مختلف تشکیل می‌دهد و به صورت مستمر، روند قیمتی را نظارت می‌کند. هر چقدر سبدگردان، زیرک و با تجربه و هوش تجاری بالا باشد، توان حرفه ای او به منظور سود حداکثری افزایش می‌یابد. 

 

۲. آیا سبدگردان برای هر سرمایه گذاری، سبد اختصاصی تشکیل می‌دهد؟

بله. اگر شما به فلان سبدگردان مجوز دار در بازار بورس مراجعه کنید، بر اساس سرمایه شما، همچنین انتظار و میزان صبر شما، سبد اختصاصی ایجاد شده و نسبت به خرید و فروش سهام اقدام می‌کند. سطح ریسک پذیری شما و این که انتظار برگشت سرمایه ظرف چه مدت را دارید، نکته مهمی است که باید توجه کرد. پس خدمت  سبد گردان به شما، ساختار منسجم و دقیق ولی منعطفی دارد.

(سبدگردان‌ها هم روز به این صفحه نگاه می‌کنند: TSETMC.COM)

 

۳. حداقل مبلغ سرمایه برای سبدگردانی چقدر است؟

شرکت‌ها، مبلغ مشخصی برای سبدگردانی در نظر نمی‌گیرند. در واقع سقف ندارد؛ اما کفی دارد که گاها آن را عرف تعیین می‌کند. مثلا حداقل ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان درنظر گرفته می‌شود. چون سبدگردان، مدیریت سرمایه شما را بر عهده می‌گیرد و خدمات مشاوره ای مجاز بورسی است، لذا هزینه‌ای بابت این کار دریافت می‌شود.

قراردادهای سبد گردانی، معمولا ۱۲ ماهه است و شاید این موضوع مناسب حال نوسان‌گیرها و سهام‌داران کم تحمل نباشد. اگر شما قرارداد یکساله با سبدگردان منعقد کرده و پس از مدت کوتاهی خواستار فسخ قرارداد باشید، بایستی طبق بندهای قرارداد اقدام کنید!

۴. آیا به جز سبد گردانی و خرید و فروش شخصی سهام، راه دیگری هم برای سرمایه گذاری هست؟

بله. راه دیگر این است که از خدمات صندوق های سرمایه گذاری مشترک استفاده کنید. این صندوق ها نیز با استقبال گسترده  جامعه سهامداران حقیقی یا حقوقی بازار بورس ایران مواجه شده و منافع زیادی را برای آنان در یک دهه اخیر که شاهد رشد شاخص کل بورس و ورود به کانال ۲۰۰ هزار واحدی شدیم، به ارمغان آورده است.
شما می‌توانید برای سرمایه خود، از خدمات سبد گردانی و صندوق سرمایه گذاری مشترک استفاده کنید.

۵. آیا کد سبد خاصی برای سبدگردانی صادر می‌شود؟

کلیه قراردادهای سبدگردانی، دارای کد سبد اختصاصی است که سازمان بورس تعیین می‌کند و با حروف PRX  آغاز می‌شود. اگر شما دیدید که کد با پی آر ایکس آغاز شد، یعنی مربوط به سبدگردان است و دارایی‌های آن‌ها به سرمایه‌گذار حقیقی یا حقوقی تعلق دارد و نه شرکت خاص.

۶. کارمزد سبد گردانی چقدر است؟

کارمزد به ۲ بخش مدیریتی و عملکرد مرتبط است. کارمزد مدیریتی، مبتنی بر اخذ کارمزد ثابت مختصر و بر اساس دارایی تحت مدیریت است. کارمزد مدیریت دارایی ۲ میلیارد ریال با ۲۰ میلیارد ریالی فرق می‌کند. کارمزد عملکرد نیز در واقع متناسب با افزایش بازده سبد سهام مدیریت شده، با توافق طرفین، تعیین و قابل برداشت است.

پس، کارمزد سبدگردانی، ۱.۵ ٪ در هر خرید و فروش نیست. یک و نیم درصد، کارمزد معاملات در بازار سرمایه است که شامل مالیات نیز می‌شود و ربطی به کارمزد سبدگردان ندارد.

۷. فرق سبدگردانی با صندوق سرمایه گذاری جسورانه (خطرپذیر) چیست؟

توجه کنید که سبدگردانی، هیچ سرمایه ای در اختیار شما قرار نمی‌دهد. این شما هستید که سرمایه خود را برای مدیریت و سودآوری، در اختیار سبدگردان قرار می‌دهید. اما صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه (VENTURE CAPITAL) در واقع، برای سرمایه گذاری روی استارتاپ و شرکت‌های نوپاست که ریسک بالا و سودآوری بالا برای آن‌ها متصور هستیم.

در واقع VC ها به شما سرمایه می‌دهند؛ اما سبدگردان‌ها اقدام به مدیریت سرمایه شما می‌کنند. ۵ صندوق سرمایه گذاری جسورانه در سال ۱۳۹۸ در بازار بورس ایران ثبت شده که در این لینک در دسترس هستند. 

۸. اگر بخواهم شرکت سبدگردانی ثبت کنم، چه باید بکنم؟

شما باید مجوز سبدگردانی از سازمان بورس و اوراق بهادار ایران دریافت کنید و فرم‌ها و مدارک لازم را تکمیل و تسلیم دبیرخانه سازمان بورس در تهران نمایید. کلیه فرم‌ها و مدارک مورد نیاز شما در این  URL در قالب فایل RAR در دسترس است. 

۹. چگونه متوجه بشوم که کدام شرکت سبدگردان، سود بیشتری در سال پیش داده است؟

برای آشنایی با وضعیت سودآوری شرکت‌های سبدگردان که مجوز از سازمان بورس دارند، توصیه می‌کنیم به این لینک  مراجعه و گزارش‌های سالانه تفکیکی آن‌ها را مطالعه کنید. توجه داشته باشید که تنها سودآوری در یک مقطع خاص، دال بر انتخاب نهایی شما برای استفاده از خدمات سبدگردان خاص نیست و باید روند، ترکیب سهام، رویکرد سبدگردان و مسائل دیگر نیز مورد بررسی قرار گیرد.

۱۰. خودم سرمایه گذاری کنم یا به سبدگردان بدهم؟

اگر سرمایه حداقل ۵ میلیارد ریالی به بالا دارید و تازه وارد در بازار سرمایه هستید، بخشی از آن را به صندوق سرمایه‌گذاری مشترک و بخشی نیز به سبدگردان مجوز دار بدهید. پس از یک سال، بررسی کنید که سودآوری کدام بیشتر بوده است؟

سودآوری هر کدام را در سال دوم، با یک نخبه بورسی در میان بگذارید تا این فرد، ترکیب سبدی که صندوق سرمایه گذاری و سبدگردان در نظر گرفته بود و این مقدار سود حاصل شد را بررسی کند. گاها این فرد می‌تواند تشخیص دهد که رویکرد، عملکرد و هوش تجاری صندوق سرمایه گذاری یا سبدگردان در بازه زمانی خاص بازار، مفید بوده است یا خیر.

 

همراهان گرامی

همه اطلاعات پانصد و سی و شش شرکت بورسی پذیرفته شده ایران تا اردیهشت ۹۸ را در tsetmc.com ببینید و صورت‌های مالی آن‌ها را در قالب PDF در سایت CODAL.IR  مشاهده کنید. شاخص کل بورس ایران تا سال ۱۴۰۰، روند صعودی خواهد داشت و سرمایه گذاری در بورس،‌ توصیه می‌شود. به این منظور آموزش خرید و فروش سهام در بورس به صورت آنلاین را نیز در مجله ستاره حتما مطالعه کنید.