نویسنده: مریم میرهاشمی
بروزرسانی: ۲۹ مرداد ۱۴۰۰
| روز جهانی محیط زیست |
|
| تاریخ |
۱۵ خرداد
|
| علت نامگذاری | جلب توجه عمومی به مسائلی است که محیط زیست را آلوده می‌سازد |
تاریخچه روز جهانی محیط زیست
تاریخچه روز جهانی محیط زیست به سال ۱۹۷۲ میلادی یعنی ۴۴ سال پیش بازمی‌گردد. در آن سال برای اولین بار، سازمان ملل متحد کنفرانسی را با موضوع انسان و محیط زیست در شهر استکهلم سوئد برگزار کرد. همزمان با برپایی این کنفرانس مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه‌ای را تصویب کرد که منجر به تشکیل UNEP (برنامه محیط زیست سازمان ملل) شد. هم اکنون ۴۴ سال است که UNEP در سراسر جهان مراسم ویژه‌ای را به مناسبت این روز برگزار می‌کند. مراسم این روز می‌تواند به اشکال مختلف از جمله راهپیمایی‌های خیابانی، همایش‌های دوچرخه سواری، نمایش، مسابقات نقاشی و مقاله‌نویسی در مدارس، درختکاری، فعالیت‌های مربوط به بازیافت، پاکسازی و…. برگزار می‌شود. هدف از برپایی چنین مراسم‌هایی جلب توجه عمومی به مسائلی است که محیط زیست را آلوده می‌سازد. هر سال نیز یکی از مسایلی که شدیداً محیط زیست را تهدید می‌کند به عنوان موضوع این روز انتخاب می‌شود.
تعریفی از روز جهانی محیط زیست
در ۵ ژوئن سال ۱۹۷۲ میلادی بود که برای نخستین بار، کنفرانسی با موضوع انسان و محیط زیست توسط سازمان ملل متحد در شهر استکهلم سوئد برگزار شد. همزمان با این مراسم، قطعنامه‌ای تصویب شد که تشکیل برنامه محیط زیست سازمان ملل (United Nations Environment Programme) یا به اختصار UNEP را در پی داشت. این نشست به کنوانسیون استکهلم شهرت یافت و در آن حق برخورداری انسان از محیط زیست سالم، هم تراز با حقوق بشر شناخته شد.
به همین مناسبت تاریخ آغاز این کنفرانس را با عنوان روز جهانی محیط زیست وارد تقویم کردند و در آن به اجرای برنامه‌هایی از قبیل راهپیمایی‌های خیابانی، همایش‌های دوچرخه سوارای، کنسرت‌های سبز، مسابقات نقاشی و مقاله نویسی، درختکاری و برنامه‌های بازیافت و پاکسازی پرداختند. برگزارکنندگان امیدوار بودند که این فعالیت ها منجر به بالا بردن سطح آگاهی و اقدام در مورد مسایل فوری از آلودگی دریایی و گرم شدن کره زمین تا مصرف پایدار منابع و جرایم حیات وحش شود.
ویژگی های روز جهانی محیط زیست
این روز دارای ابعاد مختلفی است که عبارتند از:
روز جهانی محیط زیست روزی برای مردم است تا به بهانه آن کاری برای مراقبت از زمین انجام دهند و تغییر را آغاز کنند. این تغییر می‌تواند در خود فرد صورت گیرد یا به صورت محلی انجام شود و حتی می‌تواند در سراسر کشور و یا در سطح جهانی به اجرا در آید. همه در انتخاب آزاد هستند…
در هر سال، روز جهانی محیط زیست روی یک موضوع متمرکز می‌شود و با تاکید روی یک مساله زیست محیطی، شعاری را به این روز اختصاص می‌دهد.
۳. میزبانی روز جهانی محیط زیست
در هر سال، با توجه به مشکلات زیست محیطی، شعاری خاص برای روز جهانی محیط زیست در نظر گرفته می‌شود و امسال مردم، این روز را با شعار «غلبه بر آلودگی پلاستیک» جشن می‌گیرند که به نوعی حذف لوازم پلاستیکی و آلودگی آنها از محیط زیست را دنبال می‌کند. این شعار یک فراخوانی جهانی برای اقدام همه ما در مبارزه با یکی از بزرگترین چالش‌های محیط زیستی عصر حاضر به شمار می‌رود.
۵. چرا این شعار انتخاب شده است؟
ما انسان‌ها از پلاستیک استفاده‌های زیادی می‌کنیم و این مساله تا جایی پیش رفته که حذف بسیاری از مصارف آن در زندگی اصلا ممکن نیست. در دنیای امروز کار را به جایی رسانده‌ایم که پلاستیک آثار بسیارناگواری در محیط زیست به جا گذاشته است، آثاری که برخی از آنها را نمی‌توان جبران کرد.
در هر دقیقه یک میلیون بطری آب آشامیدنی در جهان تولید می‌شود و ۵۰۰ میلیارد کیسه پلاستیکی نیز به دلایل مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. بسته بندی‌ها بیشتر از پلاستیک هستند و حدود یک سوم از آنها از طریق سیستم‌های جمع‌آوری زباله، جمع آوری نمی‌شوند، جالب اینجاست که این بسته بندی‌ها جای دوری نمی‌روند و همین جا در محیط زیست ما ماندگار می‌شوند.
ورود ۱۳ میلیون تن پلاستیک به اقیانوس‌ها در هر سال آماری نیست که بتوان به این راحتی از کنارش گذشت و اثرات آن را بر بقای آبزیان نادیده گرفت. این پلاستیک‌ها باید ۱۰۰۰ سال در اقیانوس‌ها رها باشند تا شاید تجزیه شوند.
در دهه گذشته میزان مصرف پلاستیک به بیش از مقدار مصرف آن در کل قرن گذشته رسیده است و پلاستیک ها بیش از ۱۰ درصد زباله های روزمره ما را شامل می شوند. همه این آمار و ارقام تنها بخش کوچکی از فاجعه ای که دنیا با آن دست به گریبان است را نشان می‌دهد. پیام اصلی شعار انتخابی امسال این است که هر کدام از ما در زندگی روزمره خود، به روش‌های ممکن تغییراتی ایجاد کنیم که از بار سنگین آلودگی‌های پلاستیکی بکاهیم و محیط زیست خود را از خطرات ناشی از انباشت ظروف و کیسه‌های پلاستیکی نجات دهیم. از این طریق، می توانیم شاخص‌های سلامت جوامع انسانی، گیاهی و جانوری را بهبود بخشیم.
هدف از بزرگداشت جهانی محیط زیست
هدف از برگزاری چنین مراسمی جلب توجه عمومی به مسائلی است که محیط زیست را آلوده می‌سازد. هر سال نیز یکی از مسایلی که شدیدا محیط زیست را تهدید می کند به عنوان موضوع این روز انتخاب می شود.
هدف UNEP ( برنامه محیط زیست سازمان ملل) از برگزاری چنین مراسمی عبارت است از:
- بخشیدن چهره ای انسانی به مسائل زیست‌محیطی.
- توانمند سازی مردم برای تبدیل شدن به فعالانی در زمینه توسعه پایدار و متوازن.
- ارتقا این بینش عمومی که جوامع در تغییر دیدگاه‌ها و در خصوص مسئله محیط زیست نقش محوری و اساسی ایفا می‌نمایند.
- ترویج مشارکت با هدف اطمینان از برخورداری همهٔ ملت‌ها از آینده‌ای امن‌تر و سعادتمندانه‌تر.
۶۰ راه‌های که می‌توان روز محیط زیست را در سطوح مختلف جشن گرفت عبارتند از:
۱. اهدا جایزه برای فعالیت‌های زیست‌محیطی
۲. بازیافت مواد به شکل ساخت آثار هنری
۳. برپا کردن حراج به نفع یک پروژه زیست‌محیطی
۴. برنامه‌های آگاه‌سازی
۵. مسابقه ها/همایش‌های دوچرخه سواری
۶. اعلام عمومی خدمات زیست‌محیطی از طریق رادیو و تلویزیون
۷. استفاده چند نفر با هم از ماشین شخصی یک نفر به جای وجود تعداد زیادی ماشین تک سرنشین
۸. حمایت از افراد نامدار در زمینه محیط زیست
۹. مراسم پاکسازی
۱۰. مسابقات نقاشی، پوستر، مقاله‌نویسی، شعر و…
۱۱. کنفرانسهای زیست‌محیطی
۱۲. بحث‌های گروهی
۱۳. پخش جزوه، بروشور و پوستر
۱۴. برنامه‌های آموزشی زیست‌محیطی در مدارس
۱۵. ایجاد ساختارهای دولتی در ارتباط با مدیریت محیط زیست
۱۶. گردش در محیط‌های طبیعی
۱۷. نمایشگاه‌ها
۱۸. بازارها
۱۹. جشنواره فیلم‌های زیست‌محیطی
۲۰. نماهنگ‌های سبز
۲۱. راهکارهایی برای انجام فعالیت‌های حفظ محیط زیست در جامعه
۲۲. نصب پلاکاردهایی در نقاط اصلی شهر
۲۳. مشارکت بخش‌های مختلف (NGOها، وزارتخانه‌های محیط زیست، گروه‌های جوانان، اشخاص مهم و گروه‌های تجاری)
۲۴. ملحق شدن به یک گروه زیست‌محیطی
۲۵. پاکیزه نگاه داشتن محله
۲۶. به پا کردن یک برنامه عمومی زیست‌محیطی
۲۷. آگاه شدن از حقوق زیست‌محیطی‌تان
۲۸. آغاز سیاست‌های زیست‌محیطی دولت، انتشار کتاب‌ها یا گزارش‌ها
۲۹. مصاحبه‌ها یا برنامه‌های تلویزیونی، مقالات در روزنامه‌ها
۳۰. ایجاد شبکه
۳۱. حفظ دائم پاکیزگی محیط
۳۲. سازماندهی یک برنامه خاص
۳۳. رژه یا اجتماعات مردمی
۳۴. اجرای برنامه‌های تئاتر یا شعر
۳۵. کالاهای تبلیغاتی در ارتباط با موضوع امسال از قبیل تی‌شرت، کلاه، نشان کتاب و …
۳۶. اجرای برنامه‌های عروسکی برای کودکان در ارتباط با پیامهای زیست‌محیطی
۳۷. تست‌هایی در ارتباط با موضوع امسال برای مدارس، گروه‌های جوانان، کارمندان و …
۳۸. برگزاری مسابقات رالی
۳۹. تصویب کنوانسیونهای زیست‌محیطی بین‌المللی
۴۰. بازیافت
۴۱. بازسازی زیستگاه‌های طبیعی
۴۲. تعمیر وسایل جهت استفاده از آنها
۴۳. استفاده مجدد از وسایل
۴۴. صرفه جویی در مصرف کاغذ
۴۵. برگزاری سمینارها
۴۶. امضای کنوانسیونهای زیست‌محیطی بین‌المللی
۴۷. تفکیک زباله‌ها
۴۸. جذب حمایت‌های مالی از بخش خصوصی برای فعالیت‌های زیست‌محیطی
۴۹. سمپوزیوم
۵۰. درختکاری
۵۱. استفاده از شیوه‌های پایدار حمل و تقل مثل پیاده‌روی، دوچرخه سواری و …
۵۲. اعلام دغدغه‌های زیست‌محیطی خود
۵۳. فعالیت داوطلبانه در سازمانهایی که کار زیست‌محیطی انجام می‌دهند
۵۴. برگزاری کارگاه‌ها
۵۵. نوشتن نمایش نامه، شعر
۵۶. نوشتن نامه به مسئولان شهری‌تان، نمایندگان مجلس، دولت‌مردان و روزنامه‌ها
۵۷. نشان دادن علاقه‌های زیست‌محیطی‌تان
۵۸. فعالیت‌های انجام شده به سرپرستی جوانان
۵۹. پیوستن به یک گروه زیست‌محیطی
۶۰. وارد نکردن هیچ ماده آلوده‌کننده ای به فضا
برگزاری این رویداد جهانی فرصتی است برای ما تا مبانی تفکرات روشن بینانه و رفتاری مسئولانه را در میان تمامی جوامع و نهادها و سازمان‌های سراسر جهان برای حفاظت از محیط زیست خود تقویت کنیم. از سال ۱۹۷۴ میلادی تا کنون این روز به عنوان یک رویداد جهانی در بیش از ۱۰۰ کشور جهان جشن گرفته می‌شود.
