حکم شرعی رسیدن غبار غلیظ به حلق روزه‌دار

ستاره | سرویس مذهبی – رسیدن غبار غلیظ به حلق در چه صورتی روزه را باطل می‌کند؟ یکی از مبطلاتِ روزه، رساندن غبار غلیظ به حلق است. منظور از غبار غلیظ، هر چیز گَرد مانندیست که به خاک منحصر نمی‌شود و مواردی مانند آرد، اقسام ادویه‌جات و حتی دود را دربر می‌گیرد. گرد و غبارِ وارد شده به گلو، چه بصورت عمدی باشد و چه به صورت سهوی ، روزه را باطل می‌کند. البته احکام فقهی در این زمینه، گسترده و نسبتا پیچیده است. در این مقاله قصد بررسی احکام مربوط به این مسئله را داریم.

 

رسیدن غبار غلیظ به حلق

به این نکته توجه داشته‌باشید که اگر مقداری گرد و غبار وارد فضای دهان شود ولی به گلو نرسد، روزه باطل نخواهد شد. به‌طور مثال: اگر شخصی به‌سبب شغل خاصش هرروز با گرد و غبار سر و کار داشته‌باشد، برای روزه‌گرفتن باید مواظب باشد که غبار به حلقش وارد نشود. معمولا با استفاده از ماسک پزشکی، این مشکل حل می‎شود. البته بهتر است بدانید که حتی برخی از مراجع تقلید، اظهار کرده‌اند که اگر حفظ گلو از غبار، بسیار مشقت داشته‌باشد (مثلا برای کارگران زحمتکش معدن) و روزه‌دار نتواند مانع وارد شدنِ غبار به گلو شود یا برای این کار بسیار به زحمت بیفتد حتی درصورتی که غبار به گلو برسد، روزه صحیح است. (مطابق با نظر آیات عظام سیستانی، وحید، تبریزی و خویی)

پس در تشخیص باطل‌شدنِ روزه، دو مسئله اهمیت دارد:

• اولا غبار وارد گلو شود
• دوما در گلو، ایجاد لخته یا گِل کند، یعنی غلظت داشته‌باشد. (البته بعضی از علما به مورد دوم اشاره نکرده‌اند.)

شایان ذکر است که تفاوتی ندارد گرد و غبار، از یک چیز حلال مانند آرد باشد یا شامل یک چیز حرام مانند خاک باشد. درهرصورت وجود شرایط بالا، روزه را باطل خواهد کرد.

 

بخار غلیظ

بخار غلیظ یا مه اگر زمانی‌که وارد دهان شد به قطره‌های آب تبدیل نشود و روزه‌دار آن قطرات را فرو ندهد، روزه را باطل نمی‌کند. اگر بخار آب آن‌قدر کم باشد که در آب دهان حل شود، اشکالی برای روزه ایجاد نمی‌کند. برخی از علما با توجه به این مسئله، استعمال تنباکو و سیگار را برای روزه‌دار حلال می‌دانند ولی اکثرِ مراجع تقلید به‌سبب احتیاط واجب، استعمال سیگار را جایز نمی‌دانند و موکدا تاکید می‌کنند که سیگار و تنباکو را در ساعاتی که روزه هستید کنار بگذارید. 

نکته

 باتوجه به حکمِ بخار غلیظ، استحمام‌کردن در حمامی که پر از بخار آب باشد، برای روزه‌دار مشکلی ندارد و به صحت روزه خلل وارد نمی‌کند.

 

 

اطمینان به نرسیدن غبار به حلق

برخی از مراجع محترم تقلید تببین کرده‌اند که اگر روزه‌دار اطمینان داشته‌ باشد که غبار وارد گلویش نمی‌شود (البته باید همه‌ی جوانب احتیاط را بررسی کند) ولی به هرحال وارد گلو شود، روزه باطل نمی‌شود. در رساله‌ی توضیح‌المسائل، این مسئله با عنوان داشتن “دلیل عقلایی” ذکر شده‌است یعنی اگر روزه‌دار از جهت عقلی، اطمینان حاصل کند که مثلا با استفاده از ماسک، غبار به گلویش وارد نمی‌شود، ولی به‌سبب پیش‌آمدنِ مشکلی، غبار وارد گلو شود، روزه باطل نیست. (مراجعی مانند آیت‌الله مکارم شیرازی و آیت‌الله سیستانی، این نظر را تایید می‌کنند)

 

فراموش‌کردن روزه

اگر روزه‌دار فراموش کند که روزه است و از گلویش در مقابل گرد و غبار مواظبت نکند و گرد و غبار به گلو برسد، روزه‌اش صحیح است. البته باید سعی کند توده‌ی گرد و غبار که در گلو جمع شده را از گلو خارج کند. (این مسئله مطابق با نظر بعضی از مراجع تقلید است، مراجعی نظیر آیت‌الله فاضل لنکرانی، آیت‌الله مکارم شیرازی و آیت‌الله سیستانی)

 

استفاده از اسپری

انواعِ اسپری اگر بصورت هوا وارد دهان شود، روزه را باطل نمی‌کند (منظور از هوا این است که آب نباشد، چراکه آشامیدن روزه را باطل می‌کند). علاوه‌بر این، استفاده از اسپری مخصوص آسم اگر بصورت گازِ رقیق وارد دهان و گلو شود، برای روزه‌دار مانعی ندارد و خللی به صحت روزه وارد نمی‌کند. (مطابق با نظر آیت‌الله مکارم شیرازی). برخی دیگر از مراجع اظهار کرده‌اند که اگر اسپری آسم فقط وارد ریه و شش‌ها شود و سطح مری را آغشته نکند، روزه را باطل نمی‌کند. ( مطابق با نظر آیت‌الله سیستانی)

 

انواع دود

انواع دود (نظیر: دودِ سیگار یا دیگر دخانیات، دود موتور سیکلت و …) اگر در نظر عموم، دود غلیظ شناخته شود وقتی که به حلقِ روزه‌دار برسد، روزه‌اش را باطل می‌کند. البته باید توجه داشته‌باشید که برخی از مراجع، نظر نسبتا متفاوتی راجع به دود سیگار دارند و سیگار را موجب ابطلال روزه نمی‌دانند.

 

 

توضیحات تکمیلی

لازم است این نکته را به خاطر داشته‌باشید که مراجع محترم تقلید تقریبا در همه‌ی مسائل فقهی با یکدیگر اختلاف نظر دارند و هر مسلمان برای آگاهی از حکم شرعیِ صحیح، باید با دفتر پاسخ‌گویی سوالات شرعیِ مرجعِ خود در ارتباط باشد. ( ارتباط از طریق تماس تلفنی، استفاده از رساله‌ی توضیح‌المسائل یا سایت شخصی). پیشنهاد میکنیم مطلب آیا آب گرداندن در دهان روزه را باطل می کند؟ را نیز مطالعه کنید.

نظر شما راجع به این باطل‌کننده‌ی روزه چیست؟ بنظر شما کدام یک از مراجع تقلید، احکام منعطف‌تری نسبت به این مسئله دارند؟ نظرهای ارزشمند خود را از طریق قسمت “ارسال نظر” با ما و دیگر مخاطبان سایت ستاره، به اشتراک بگذارید.