علت بالا رفتن گلبول سفید در کودکان و بزرگسالان چیست؟

ستاره | سرویس سلامت – گلبول‌های سفید (لکوسیت‌ها) از بدن در برابر انواع بیماری‌ها و عفونت‌ها محافظت می‌کنند. به افزایش گلبول‌های سفید خون، لکوسیتوز گفته می‌شود. اگرچه این وضعیت معمولا در اثر بیماری رخ می‌دهد، اما عوامل دیگری مثل استرس هم می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند. در این مقاله قصد داریم درباره علت بالا رفتن گلبول سفید در بزرگسالان و کودکان صحبت کرده و با علائم و نحوه درمان آن آشنا شویم. تا انتهای این مطلب با همراه باشید.

 

انواع افزایش گلبول سفید خون (لکوسیتوز)

۵ نوع مختلف از لکوسیتوز وجود دارد:

۱. نوتروفیلی: از افزایش نوتروفیل‌ها که ۴۰ تا ۶۰ درصد گلبول‌های سفید خون را تشکیل می‌دهند، ناشی می‌شود. نوتروفیل‌ها در از بین بردن باکتری‌ها و قارچ‌ها نقش دارند.

۲. لنفوسیتوز: به دلیل افزایش لنفوسیت‌ها که ۲۰ تا ۴۰ درصد گلبول‌های سفید را تشکیل می‌دهند، رخ می‌دهد. لنفوسیت‌ها با تولید آنتی بادی از بدن در برابر باکتری‌ها، ویروس‌ها و سایر عوامل بیماری‌زا محافظت می‌کنند.

۳. مونوسیتوز: نوع خاصی از لکوسیتوز است که در اثر افزایش مونوسیت‌ها رخ می‌دهد. مونوسیت‌ها ۲ تا ۸ درصد گلبول‌های سفید را تشکیل داده و با حمله به میکروب‌ها یا باکتری‌ها آن‌ها را از بین می‌برند.

۴. ائوزینوفیلی: این نوع لکوسیتوز شایع نبوده و در اثر افزایش ائوزینوفیل‌ها رخ می‌دهد. ۱ تا ۴ درصد گلبول‌های سفید از ائوزینوفیل‌ها تشکیل می‌شود. این سلول‌ها باعث از بین رفتن انگل‌ها و سلول‌های سرطانی می‌شوند.

۵. بازوفیلی: بازوفیلی که در اثر افزایش بازوفیل‌ها رخ می‌دهد، نادرترین شکل لکوسیتوز محسوب می‌شود. بازوفیل‌ها فقط ۰/۱ تا ۱ درصد گلبول‌های سفید خون را شامل می‌شوند. این سلول‌ها با ترشح مواد شیمیایی به داخل خون، بدن را از وجود عفونت آگاه می‌کنند.

 

 

علت بالا رفتن گلبول سفید در بزرگسالان

علت بالا رفتن گلبول سفید را می‌توان بر اساس نوع سلولی که میزان آن افزایش یافته، طبقه‌بندی کرد:

۱. نوتروفیل‌ها

رایج‌ترین علل افزایش نوتروفیل‌ها عبارتند از:

• عفونت‌
• سیگار کشیدن
• بعضی از انواع خاص لوسمی (سرطان خون)
• استرس‌های روحی یا جسمی
• برداشتن طحال
• واکنش به داروها، از جمله استروئیدها، لیتیوم یا بعضی از داروهای استنشاقی
• التهاب مزمن که از جراحت، آرتریت یا سایر بیماری‌های التهابی ناشی می‌شود

 

۲. لنفوسیت‌ها

علل زیر در افزایش لنفوسیت‌ها نقش دارند:

• واکنش‌های آلرژیک
• سیاه سرفه
• بعضی از انواع لوسمی
• عفونت‌های ویروسی

 

۳. مونوسیت‌ها

علل احتمالی افزایش مونوسیت‌ها عبارتند از:

• عفونت‌های ناشی از ویروس اپشتین- بار (مانند مونونوکلئوز)
• بیماری سل
• عفونت‌های قارچی
• بیماری‌های خود ایمنی مثل لوپوس و کولیت اولسراتیو
• برداشتن طحال

 

۴. ائوزینوفیل‌ها

افزایش ائوزینوفیل‌ها ممکن است از عوامل زیر ناشی شود:

• آلرژی و واکنش‌های آلرژیک مثل تب یونجه و آسم
• عفونت‌های انگلی
• بعضی از بیماری‌های پوستی
• لنفوم (سرطان سیستم لنفاوی)

 

۵. بازوفیل‌ها

عوامل زیر در افزایش بازوفیل‌ها نقش دارند:

• لوسمی
• سرطان مغز استخوان
• واکنش‌های آلرژیک (در موارد نادر)

 

 

علت بالا رفتن گلبول سفید در بارداری

در دوران بارداری، افزایش گلبول‌های سفید یک امر طبیعی تلقی شده و حتی تا مدتی بعد از زایمان هم تعداد این سلول‌ها کمی بالاتر از حد نرمال باقی می‌ماند. معمولا در طول بارداری به تدریج میزان گلبول‌های سفید افزایش یافته و در ۳ ماهه سوم بارداری تعداد آن‌ها در هر میکرولیتر خون به ۱۳۲۰۰-۵۸۰۰ می‌رسد. استرس و ترس از زایمان هم می‌تواند در افزایش گلبول‌های سفید نقش داشته باشد.

 

علت بالا رفتن گلبول سفید در کودکان

عفونت و آلرژی، از رایج‌ترین دلایل افزایش گلبول‌های سفید در کودکان محسوب می‌شوند. لوسمی هم می‌تواند علت بالا رفتن گلبول سفید در کودکان باشد. لوسمی یا سرطان خون در کودکان، شایع‌ترین سرطانی است که در کودکان و نوجوانان مشاهده می‌شود. در مبتلایان به این بیماری گلبول‌های سفید غیرطبیعی در مغز استخوان تولید شده و از طریق جریان خون به سلول‌های سالم رسیده و آن‌ها را از بین می‌برد.

از علائم سرطان خون در کودکان می‌توان به خستگی و ضعف، رنگ پریدگی، تب، تنگی نفس، سرفه، درد استخوان‌ها یا مفاصل، بی‌اشتهایی، کاهش وزن، تورم در نقاط مختلف بدن، سردرد و استفراغ اشاره کرد. خوشبختانه، بیشتر کودکان و نوجوانان مبتلا به لوسمی با موفقیت درمان می‌شوند.

 

علائم بالا رفتن گلبول سفید در خون

بالا رفتن گلبول سفید یا همان لکوسیتوز باعث افزایش غلظت خون شده و در نتیجه جریان خون را با مشکل روبرو می‌کند. این امر به وضعیتی به نام سندرم هایپر ویسکوزیته منجر می‌شود که می‌تواند باعث سکته مغزی، مشکلات بینایی، اختلال تنفس و خونریزی از روده، معده یا دهان شود. لکوسیتوز علائم دیگری هم ایجاد می‌کند که رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• تب
• درد
• کبود شدن بدن
• خس خس سینه
• کهیر و خارش پوست
• کاهش وزن
• تعریق شبانه

اگر استرس یا مصرف بعضی داروها در بروز لکوسیتوز نقش داشته باشند، ممکن است فرد هیچ علائمی را مشاهده نکند.

 

 

تشخیص علت بالا رفتن گلبول سفید

در بیشتر بزرگسالان سالم و غیرباردار، تعداد گلبول‌های سفید در هر میکرولیتر خون بین ۴۵۰۰ تا ۱۱۰۰۰ متغیر است. اگر تعداد این سلول‌ها بین ۵۰ هزار تا ۱۰۰ هزار باشد، نشان دهنده ابتلا به عفونت شدید یا تومور است. اگر این میزان به بالاتر از ۱۰۰ هزار برسد، فقط می‌تواند نشانه لوسمی یا سایر انواع سرطان خون یا سرطان مغز استخوان باشد. معمولا پزشکان برای تشخیص علت بالا رفتن گلبول سفید از ۳ آزمایش زیر استفاده می‌کنند:

• شمارش کامل سلول‌های خون (CBC): رایج‌ترین آزمایشی است که بعد از مشاهده بالا بودن گلبول‌های سفید انجام می‌شود. با این آزمایش، درصد همه انواع گلبول‌های سفید خون مشخص می‌شود.
• اسمیر خون محیطی: اگر میزان نوتروفیل‌ها یا لنفوسیت‌ها بالا باشد، پزشک از این آزمایش برای بررسی شکل و بلوغ سلول‌های خونی استفاده می‌‎کند. اگر گلبول‌های سفید نابالغ وجود داشته باشد، ممکن است نمونه‌برداری از مغز استخوان توصیه شود.
• نمونه‌برداری از مغز استخوان: با این آزمایش می‌توان وجود سلول‌های غیرطبیعی یا اختلال در تولید گلبول‌های سفید را تشخیص داد. نمونه‌برداری از مغز استخوان به تشخیص لوسمی کمک می‌کند.

 

درمان افزایش گلبول‌های سفید خون

درمان لکوسیتوز به علت بروز آن بستگی دارد. رایج‌ترین روش‌هایی که برای درمان این مشکل وجود دارد، عبارتند از:

• داروهای آنتی هیستامین‌ برای رفع واکنش‌های آلرژیک
• داروهای استنشاقی برای درمان آسم
• آنتی بیوتیک‌ها برای درمان عفونت‌های باکتریایی
• درمان سرطان از طریق شیمی درمانی، پرتو درمانی یا پیوند سلول‌های بنیادی (به منظور درمان لوسمی)
• استفاده از دارو برای درمان استرس یا اضطراب
• درمان بیماری‌های التهابی
• تغییر داروهای مصرفی (در مواردی که لکوسیتوز از عوارض جانبی داروها ناشی می‌شود.)

در صورت ابتلا به سندرم هایپر ویسکوزیته، از مایعات داخل وریدی و داروهایی که به سرعت باعث کاهش گلبول‌های سفید و بهبود جریان خون می‌شوند، استفاده می‌شود.

 

پیشگیری از لکوسیتوز

سبک زندگی سالم، رعایت بهداشت و شستن دست‌ها، اجتناب از عوامل حساسیت‌زا، عدم استعمال سیگار، کنترل استرس و درمان مشکلات روحی مثل اضطراب می‌تواند از افزایش گلبول‌های سفید خون جلوگیری کند.

 

 

کلام پایانی

هنگامی که بدن با یک عامل بیماری‌زا روبرو می‌شود، میزان گلبول‌های سفید خون افزایش پیدا می‌کند تا عامل مهاجم از بین برود؛ بنابراین، افزایش گلبول‌های سفید همیشه نشان دهنده ابتلا به یک بیماری جدی نیست؛ علاوه بر این، عواملی مثل بارداری و استرس هم می‌توانند باعث افزایش گلبول‌های سفید شوند. با این حال، حتما برای مشخص شدن علت بالا رفتن گلبول سفید با پزشک مشورت کنید؛ چون سرطان‌ها هم می‌توانند باعث افزایش این سلول‌ها شوند.