علت ترشح شیر بدون بارداری چیست و چگونه درمان می‌شود؟

ستاره | سرویس مادر و کودک – ترشح شیر از پستان‌ها پس از زایمان و گاهی اوقات در دوران بارداری طبیعی است. با این وجود، ترشح شیر بدون بارداری در زنان و مردان ممکن است رخ دهد. در این شرایط شیر از یک یا هر دو پستان ترشح می‌شود. به این شکل شیردهی «گالاکتوره» می‌گویند. گالاکتوره با شیری که در زنان پس از زایمان تولید می‌شود، کاملا متفاوت است. ترشح شیر بدون بارداری ممکن است باعث نگرانی افراد شود، اما هیچ ارتباطی بین گالاکتوره و سرطان پستان یافت نشده است. برای آگاهی از علت‌ها و علائم این عارضه و درمان آن این مطلب را از دست ندهید.

علل ترشح شیر بدون بارداری

ترشح شیر بدون بارداری ممکن است دلایل متفاوتی داشته باشد. پرولاکتین هورمونی است که باعث ترشح شیر در دوران بارداری و شیردهی می‌شود. افراد مبتلا به گالاکتوره ممکن است پرولاکتین بیش از حد تولید کنند. غده هیپوفیز، که یک غده کوچک در ساقه مغز است که میزان تولید پرولاکتین و چندین هورمون دیگر را کنترل و تنظیم می‌کند. مشکلات مربوط به غده هیپوفیز، مانند تومور غیر سرطانی یا اختلالات دیگر غده هیپوفیز، موجب ترشح شیر بدون بارداری می‌شوند. 

علل دیگر ترشح شیر بدون بارداری عبارتند از:

• تحریک بیش از حد پستان و نوک پستان
• مصرف دارو‌های آنتی سایکوتیک، دارو‌های ضد افسردگی و دارو‌های فشار خون بالا
• کم کاری تیروئید
• بیماری مزمن کلیوی
• آسیب دیدن اعصاب قفسه سینه در اثر ضربه یا جراحی
• برخی از انواع روش‌های هورمونی جلوگیری از بارداری
• جراحی نخاع یا آسیب نخاعی
• سقط جنین
• استفاده از ماری جوانا، مواد مخدر یا کوکائین
• مصرف برخی از مکمل‌های گیاهی، شامل شنبلیله و رازیانه
• کمبود هورمون تستوسترون در مردان
• سطح بالای هورمون استروژن در نوزادان

در موارد نادر، افراد ممکن است به دلیل حضور در کنار یک نوزاد ناآشنا و احساساتی شدن، شیر ترشح شود. در یکی از پژوهش‌ها یک زن جوان مبتلا به دیابت نوع ۱ وقتی در کنار یک نوزاد نا آشنا قرار گرفته و احساساتی شده بود، شیر ترشح کرده بود.
علائم او هنگامی که او دیگر در نزدیکی نوزاد نبود، از بین رفت. پزشکان تمام علایم بیولوژیکی ممکن برای ترشح را بررسی و رد کردند. در این مورد، پژوهشگران بر این باورند که ترشح شیر در او به دلیل واکنش عاطفی تماشای نوزاد بوده است.
گاهی اوقات، پزشکان نمی‌توانند علت اصلی گالاکتوره را دقیقا مشخص کنند. در این موارد، این وضعیت گالاکتوره ایدیوپاتیک نامیده می‌شود.
افراد مبتلا به گالاکتوره ایدیوپاتیک پستان‌هایشان بیش از حد به هورمون پرولاکتین حساس هستند، به این معنی که حتی سطح نرمال این هورمون در بدن نیز باعث ترشح شیر در آن‌ها می‌شود.

علائم ترشح شیر بدون بارداری

گالاکتوره می‌تواند سردرد و حساسیت پستان ایجاد کند. علائم و نشانه‌های گالاکتوره بسته به علت اصلی بروز آن متفاوت است، اما معمولا شامل موارد زیر می‌شود:

• ترشح شیر مداوم یا مقطعی از نوک پستان در یک یا هر دو پستان
• نشت شیر از نوک پستان، به صورت خود به خودی یا به دلیل تحریک
• پریود‌های نامنظم
• سردرد یا اختلالات بینایی
• آکنه
• تهوع
• رشد موی غیرطبیعی

مردان مبتلا به گالاکتوره ممکن است نشانه‌های زیر را نیز تجربه کنند:

• بزرگ شدن حجم پستان در اطراف نوک آن
• حساسیت پستان‌ها
• اختلال نعوظ
• از دست دادن میل جنسی

راه های تشخیص

تشخیص علت ترشح شیر بدون بارداری مساله‌ای چالش برانگیز است. در طول معاینه، پزشک پرونده پزشکی بیمار را بررسی می‌کند و پیرامون دارو‌هایی که فرد مصرف می‌کند سوال‌هایی می‌پرسد. همچنین آزمایش‌های دیگری برای تشخیص علت این مشکل تجویز می‌کند، از جمله:

• آزمایش بارداری
• آزمایش خون برای بررسی سطح پرولاکتین و هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH)
• تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی شیر ترشح شده برای بررسی سلول‌های چربی و تأیید گالاکتوره
• اسکن مغناطیسی مغز برای بررسی وضعیت غده هیپوفیز، به ویژه اگر آزمایش خون نشان دهد سطح پرولاکتین بالا باشد
• سونوگرافی یا ماموگرافی سینه

پزشک ممکن است دارو‌هایی را برای درمان گالاکتوره تجویز کند. درمان گالاکتوره بستگی به علت اصلی آن دارد. همه موارد گالاکتوره به درمان نیاز ندارند.
در برخی موارد، افراد می‌توانند با ایجاد تغییراتی در شیوه زندگی، مانند به حداقل رساندن تحریک نوک پستان، اجتناب از پوشیدن لباس‌های تنگ، و استفاده از پد سینه برای جذب ترشحات شیر مشکلات به وجود آمده را کاهش دهند.

درمان هنگامی لازم است که علت اصلی ترشح شیر شناخته شده باشد. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تغییر دارو‌ها
• درمان تیروئید کم کار با دارو
• جراحی برای برداشتن تومور‌های غیر سرطانی موثر بر غده هیپوفیز
• درمان جایگزینی تستوسترون

از تغییر دارو را بدون تجویز پزشک اجتناب کنید. در صورت نیاز پزشک دارو‌های جایگزین مناسب را به شما معرفی خواهد کرد، به گونه‌ای که کمترین عوارض جانبی را بر ای شما داشته باشد.