ستاره | سرویس سلامت – مننژیت بیماری است که بر اثر التهاب غشایی که از مغز و نخاع محافظت میکنند رخ میدهد. این بیماری اغلب توسط عفونت یا یکی از انواع میکروارگانیسمها، باکتری و یا ویروس ایجاد میشود. بدن معمولا میتواند بدون عوارض با مننژیت ویروسی مبارزه کند، اما مننژیت باکتریایی میتواند به یک مشکل اورژانسی تبدیل شود. از هر ده مورد مننژیت باکتریایی یکی منجر به مرگ میشود؛ همچنین میتواند عوارض جدی و طولانی مدتی بر جای بگذارد. تصور بر این است که این بیماری مختص کودکان است اما، حقیقت این است که غیر از مننژیت در کودکان، مننژیت در بزرگسالان و نوجوانان هم رایج است. در این مقاله بیشتر به «مننژیت در بزرگسالان» پرداخته شده است.
مننژیت چیست؟
مننژیت یک نوع بیماری به دلیل عفونت مننژ یا شامه است. مننژها پرده یا لایههای سختی از بافت هستند که مغز و نخاع را احاطه کرده و از آن محافظت میکنند. این بیماری خطر بالقوهی مرگ را در پی دارد. در واقع اگر مننژیت درمان نشود، میتواند منجر به تورم مغز و ناتوانی دائمی، کما و حتی مرگ شود.
این بیماری علل مختلفی از جمله عفونت باکتریایی (جدیترین مورد)، عفونت ویروسی، عفونت قارچی، واکنش به داروها و سموم محیطی مانند فلزات سنگین دارد. اگرچه مننژیت باکتریایی و قارچی نیاز به بستری شدن طولانی مدت دارد، در سایر موارد اغلب در خانه و به راحتی درمان میشود.
انواع مننژیت در بزرگسالان
۱- مننژیت باکتریایی
جدیترین نوع مننژیت، مننژیت باکتریایی است. حتی با وجود درمان، این نوع از بیماری میتواند مرگبار باشد. اگر مننژیت باکتریایی به سرعت در حال پیشرفت باشد، در عرض ۲۴ ساعت یا کمتر، در بیش از نیمی از مبتلایان احتمال مرگ وجود دارد؛ حتی با درمان مناسب و به موقع!
۲- مننژیت ویروسی
تعیین اینکه چند نفر به مننژیت ویروسی مبتلا میشوند دشوار است چرا که اغلب با آنفولانزا اشتباه گرفته میشود. پیشآگهی در مورد مننژیت ویروسی بسیار بهتر از مننژیت باکتریایی است و اکثر افراد مبتلا به سادگی درمان میشوند. از آن جا که آنتی بیوتیکها برای عفونتهای ویروسی کارسازنیستند، برای این بیماری تجویز نمیشوند.
۳- مننژیت قارچی
مننژیت قارچی نیز نوعی جدی از این بیماری است که اغلب افراد مبتلا، دچار اختلال در سیستم عصبی میشوند. در سال ۲۰۱۲، مننژیت قارچی، با یک آلودگی خاص استروئیدی در «متیل پردنیزولون» تولید شده در یک داروخانه و تزریق در ستون فقرات افراد مبتلا به کمردرد جزئی، مرتبط بود!
۴- مننژیت آسپتیکی
مننژیت آسپتیکی یک اصطلاح است که به دستهی گستردهای از انواع مننژیت غیر باکتریایی اشاره دارد. تقریبا ۵۰ درصد از مننژیت آسپتیکی به دلایل ویروسی هستند.
علل و خطرات مننژیت در بزرگسالان
معمولا مغز به طور طبیعی از سیستم ایمنی بدن توسط مانع ایجاد شده بین جریان خون و مغز، به وسیلهی مننژها، محافظت میشود. به طور معمول، این موضوع کمک میکند تا بدن از ایجاد یک واکنش ایمنی برای حمله به خود محافظت شود. با این حال، در مننژیت، این میتواند یک مشکل باشد.
هنگامی که باکتری یا دیگر ارگانیزمها راه خود را به مغز مییابند، تا حدودی از سیستم ایمنی جدا هستند و میتوانند گسترش یابند. با این حال، هنگامی که بدن در نهایت شروع به مبارزه با عفونت میکند، مشکل میتواند بدتر شود. زیرا همینطور که بدن برای مبارزه با عفونت تلاش میکند، رگهای خونی، رخنهدار میشوند و این اتفاق اجازه میدهد مایع، گلبولهای سفید خون، و سایر ارگانهای مبارز با عفونت، وارد مغز شود. این باعث ورم مغز و در نهایت کاهش جریان خون به قسمتهای مغزی میشود که باعث تشدید علائم عفونت میگردد.
افرادی که در معرض خطر بیشتری در مقابل مننژیت باکتریایی قرار دارند شامل موارد زیر هستند:
- بزرگسالان بالای ۶۰ سال
- کودکان زیر ۵ سال
- افرادی که به الکل اعتیاد دارند
- افرادی که به کم خونی داسی شکل مبتلا هستند
- افراد مبتلا به سرطان، به ویژه کسانی که شیمی درمانی میکنند
- افرادی که پیوند دریافت کرده و مواد مخدر مصرف میکنند
- افراد مبتلا به دیابت
- آنها که اخیرا به مننژیت مبتلا شده اند
- مردمی که در مناطق فشرده مثل خوابگاه، پادگان و … زندگی میکنند
- کسانی که مشکلات هیدروسفالی دارند
علائم مننژیت در بزرگسالان
حدود ۲۵ ٪ از افراد مبتلا به مننژیت دارای علائمی هستند که طی ۲۴ ساعت به طول میانجامد. بقیه عموما بیش از یک تا هفت روز بیمار میشوند. گاهی اوقات، زمانی که فردی به دلایل دیگری از آنتی بیوتیک استفاده میکرده، ممکن است بیشتر طول بکشد تا این علائم بروز کنند یا علائم شدت کمتری داشته باشند. اگر کسی در معرض ابتلا به مننژیت قارچی (اغلب افراد مبتلا به بیماری ایدز یا HIV مثبت) باشد، این علائم ممکن است تا چندین هفته به طول بیانجامد.
علائم مننژیت بهطور کلی شامل تب، سردرد و خشکی گردن است. متاسفانه همهی افراد مبتلا به مننژیت همهی این علائم را نشان نمیدهند. تنها ۴۵ درصد افرد مبتلا ۳ مورد از این علائم را دارند، و تقریبا همه یکی از اینها را بروز میدهند:
- سردرد در بیشتر افراد مبتلا به مننژیت رخ میدهد
- گردن خشک در اکثر افراد مبتلا به مننژیت رخ میدهد
- تب و لرز در اغلب افراد مبتلا به مننژیت رخ میدهد
- استفراغ در بسیاری از افراد مبتلا به مننژیت رخ میدهد
- حساسیت شدید به نور روشن (فتوفوبیا)
- گیجی
- تشنج
- بی اشتهایی یا عدم احساس تشنگی
- خواب آلودگی
علائم کمتر رایج شامل:
- ضعف موضعی یا از دست دادن قدرت احساس به خصوص در صورت
- تورم و درد در مفاصل
- راش یا بثورات که اغلب به صورت کبودی یا لکههای قرمز کوچک است
نحوه ی تشخیص مننژیت
درصورتی که مننژیت احتمالی در کسی تشخیص داده شود، خیلی سریع به اورژانس منتقل می شود. اغلب او را در یک اتاق جداگانه قرار می دهند تا دیگران از ابتلا محافظت شوند. همچنین ممکن است یک ماسک بر دهان فرد گذاشته شود تا از گسترش بیماری جلوگیری به عمل آید.
۱. معاینه: دکتر با معاینات اولیه تشخیص میدهد که آیا برای فشار خون یا تنفس به کمک نیاز است یا خیر. سپس نبض و درجه حرارت را بررسی میکند.
۲. آزمایش: زمانی که پزشک فرد را معاینه میکند، از او علائم را میپرسد و ارزیابیهای بعدی به تشخیص پزشک در این مرحله بستگی دارد. درصورتی که دکتر به مننژیت باکتریایی مشکوک شود، دستورات زیر را تجویز میکند:
- آنتی بیوتیک
- سی تی اسکن برای تشخیص آلودگی مغز
- آزمایش خون برای بررسی گلبول های سفید
- عکسبرداری برای بررسی نشانه های ذات الریه و یا وجود مایع در ریه ها
- سایر تست ها برای بررسی منشا عفونت
۳. ضربه به نخاع: ضربه به ستون فقرات و یا سوراخ در ناحیه کمری برای تشخیص مننژیت ضروری است. نتایج این ارزیابی برای تشخیص دکتر از وجود مننژیت و سپس نوع آن لازم است. اگر شما بیش از حد برای این آزمایش بیمار باشید، با فرض بر اینکه به مننژیت مبتلا هستید، آنتی بیوتیک درمانی میشوید و زمانی که حالتان بهتر شد، ضربه نخاعی انجام میشود.
چه زمان باید به دنبال درمان بود؟
از آنجا که خطر مننژیت خیلی جدی است، اگر یکی از علائمی که در بالا شرح داده شد را تجربه کردید و فکر میکنید که مننژیت است ، پیگیری و درمان فوری پزشکی ضروری است.
تب، سردرد، سفتی گردن و هر گونه تغییر در تفکر شخص (برای مثال خوابآلودگی غیر معمول، رفتارهای احمقانه و یا هذیان) همه با هم احتمالا نشانهی مننژیت است.
در همهی موارد، مننژیت بیماری است که باید فورا تشخیص داده شود و درمان گردد. این شرایط یک وضعیت اورژانسی است و بهتر است هرچه سریع تر به آن رسیدگی کنید.
نظر و تجربه شما از مننژیت در بزرگسالان چیست؟ شما چگونه از ابتلا به این بیماری پیشگیری به عمل آوردهاید و یا آن را درمان کردهاید؟ لطفا از طریق ارسال نظر تجربیات خود را با ما و دیگران در میان بگذارید.
برگرفته از: emedicinehealth