برنامه غذایی برای تالاسمی مینور چه اصولی دارد؟

برنامه غذایی برای تالاسمی مینور چگونه باید باشد؟ افراد مبتدا به این بیماری باید در مصرف مواد خوراکی حاوی آهن دقت بسیاری داشته باشند. در این مقاله به باید‌‎ها و نبایدهای برنامه غذایی این افراد اشاره می‌کنیم.

 

برنامه غذایی برای تالاسمی مینور و رابطه با مصرف آهن

نام دیگر تالاسمی مینور، کم خونی خفیف است. افراد مبتلا به تالاسمی مینور پس از تشخیص از راه مراجعه به پزشک، نیازی به درمان و مراقبت‌های پزشکی ندارند. تنها نکته قابل توجه برای افراد مبتلا به تالاسمی مینور مربوط به تغذیه و خوراک می‌شود. مهم‌ترین اصل در برنامه غذایی این افراد، این است که نباید از خوراکی‌های پر آهن استفاده کنند.

 

آهن در برنامه غذایی

افراد سالم از طریق تغذیه روزانه آهن مورد نیاز بدن را به اندازه استاندارد و کافی تامین می‌کنند، اما افرادی که از کم‌خونی رنج می‌برند مقدار بسیار زیادی از آهن موجود در مواد غذایی را جذب می‌کنند. جذب بیش از حد آهن موجب بروز مشکلات فراوانی از جمله مسمومیت برای فرد بیمار می‌شود. افرادی که بیماری تالاسمی دارند نیز به علت کم خونی با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند و در تغذیه و انتخاب مواد غذایی باید بیشترین دقت را به خرج بدهند.

آهن موجود در مواد غذایی به‌طور کل به دو نوع آهن هِم (HEME IRON) و آهن غیرهِم (NON-HEME IRON) تقسیم می‌شود. برای انتخاب مواد غذایی مناسب برنامه غذایی بیماران تالاسمی، باید با مواد غذایی که حاوی آهن هم و غیر هم هستند آشنا شویم و از مشکلات این دو نوع آهن برای افراد مبتلا به تالاسمی اطلاع داشته باشیم.

 

 

چرا نباید آهن هِم (HEME IRON) خورد؟

این نوع آهن در انواع و اقسام گوشت، اعم از گوشت قرمز، مرغ، بولقمون، ماهی، جگر و قلوه موجود است. آهن هِم به راحتی جذب بدن می‌شود و بدن از آن استفاده می‌کند. به همین دلیل  بهتر است بیماران مبتلا به تالاسمی مینور از این غذا‌ها کمتر استفاده کنند و به منظور دریافت پروتئین لازم برای بدن، از گیاهان حاوی پروتئین از جمله لوبیا، نخود و سبزیجات برگ‌دار تغذیه کنند. برای آگاهی از مواد غذایی مضر برای کم خونی همراه ما باشید.

 

 

چرا آهن غیرهِم (NON-HEME IRON) بهتر است؟

آهن غیر هِم در مواد غذایی بسیاری وجود دارد. حبوبات، تخم مرغ، غلات، سبزی و میوه‌ها، میوه‌های خشک شده و … از جمله مواد غذایی هستند که آهن غیرهِم دارند. این نوع آهن بسیار کمتر از آهن هِم جذب بدن می‌شود و از طرفی دیگر به سادگی تحت تأثیر خوراکی‌های دیگر قرار می‌گیرد. از این رو می‌توان مواد غذایی که آهن غیر هم دارند را همراه با خوراکی‌های دیگر مصرف کرد تا جذب آهن را کمتر کنند. حذف کامل خوراکی هایی که آهن غیرهم دارند بسیار مشکل است و مهار میزان آهن دریافتی کار ساده تری است. افراد مبتلا به تالاسمی مینور، برای انجام این کار باید بدانند کدام خوراکی‌ها به جذب آهن کمک می‌کنند و کدام یک میزان جذب آهن را کم می‌کنند.

 

 

نباید‌های برنامه غذایی برای تالاسمی مینور

افرادی که مبتلا به تالاسمی مینور هستند باید از خوراکی‌هایی که به جذب آهن کمک می‌کنند پرهیز کنند. گروه‌های غذایی که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم به دلیلی که ذکر شد جزو نباید‌های برنامه غذایی برای تالاسمی مینور هستند.

 

۱. ویتامین C: دوست آهن، دشمن تالاسمی

یکی از عوامل افزایش دهنده جذب آهن ویتامین C است. بسیاری از میوه‌ها (به ویژه مرکبات) و سبزیجات (شنبلیله، تره، فلفل دلمه‌ای، جعفری، گل کلم، شاهی و …) حاوی میزان زیادی از ویتامین C هستند و مصرف همزمان آن‌ها با خوراکی‌هایی که آهن غیر هم دارند باعث افزایش میزان جذب آهن می‌شود و برای افراد مبتلا به تالاسمی مینور و ماژور توصیه نمی‌شود.

 

۲. گوشت قرمز و سفید نخورید!

همانطور که بیان شد گوشت قرمز، گوشت مرغ و ماهی نه تنها خود در بر دارنده میزان زیادی از آهن هستند، بلکه مصرف آن‌ها باعث افزایش جذب آهن دیگر خوراکی‌ها نیز می‌شود.

 

۳. وداع با ویتامین A و بتا کاروتن

ویتامین A اگرچه در بینایی، تقویت سیستم ایمنی و رشد استخوانی نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند، اما در صورتی که با غذا‌های حاوی آهن مصرف شود باعث می‌شود آهن زیادی جذب بدن شود. بتا کاروتن نیز یک رنگدانه قرمز یا نارنجی است که در بدن تبدیل به ویتامین A می‌شود و مانند آن عمل می‌کند. این ماده در گیاهان و میوه‌های وجود دارد.

 

باید‌های برنامه غذایی برای تالاسمی مینور

برنامه غذایی افراد مبتلا به تالاسمی مینور باید سرشار از خوراکی‌هایی باشد که جذب آهن در بدن را کم کند. آهن دریافتی بدن افراد مبتلا به تالاسمی توسط این گونه مواد خوراکی کنترل می‌شود.

۱) غلات و حبوبات را فراموش نکنید!

مواد غذایی مانند غلات و حبوبات و سویا به دلیل این فیتات یا همان اسید فیتیک دارند جذب آهن را در بدن کاهش می‌دهند. بهتر است موادی غذایی که آهن غیر هم دارند با غلات، مغز‌های خوراکی و حبوبات مصرف شوند تا آهن دریافتی کنترل شود.

۲) لبنیات شما را نجات می‌دهند!

کلسیم نقش کلیدی و مهمی را در سلامت استخوان‌ها ایفا می‌کند، با این حال پزشکان و متخصصین بر این باورند که مانع جذب آهن می‌شود. لبینیات حاوی میزان بسیار زیادی از کلسیم هستند. شیر، پنیر، ماست و دیگر گونه‌های فرآورده‌های لبنی بخش مهمی در برنامه غذایی برای تالاسمی مینور هستند.

۳) چایی میل دارید یا قهوه؟ (پلی فنول‌ها)

چای و قهوه از جمله محبوب‌ترین نوشیدنی‌ها هستند. مصرف چایی یا قهوه به همراه غذا یا بلافاصله بعد از غذا سطح آهن دریافتی بدن را مهار می‌کند. نوشیدن این نوشیدنی‌های پر طرفدار بعد از غذا بسیار برای افراد مبتلا به تالاسمی مینور مفید است.

 

کمک از مشاور تغذیه

اگرچه با دسترسی به منابع آنلاین می‌توان از مواد غذایی مضر و مفید برای تالاسمی اطلاع پیدا کرد، اما به علت خطرات ناشی از مصرف زیاد آهن برای افراد مبتلا به تالاسمی و احتمال مسمومیت به دلیل جذب بیش از حد آهن به تمام افرادی که مبتلا به تالاسمی مینور هستند، توصیه می‌شود با مشورت گرفتن از متخصصین تغذیه و سلامت از یکی برنامه غذایی سالم برای تالاسمی مینور پیروی کنند و حتما در دوره‌های مختلف زمانی با هماهنگی پزشک آزمایشات مختلف انجام دهند و وضعیت سلامت و دریافتی‌های مواد مورد نیاز بدنشان را بررسی کنند. تشخیص برنامه غذایی مناسب تنها از عهده متخصصین تغذیه برمی‌آید.

آیا اطلاعاتی از باید‌ها و نباید‌های برنامه غذایی برای تالاسمی مینور در اختیار دارید؟ شما نیز نظرات و تجربیات‌ خود را در بخش “ارسال نظر” با دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید.