نویسنده: بهاره قاسم پور
بروزرسانی: 4 شهریور 1400
ستاره | سرویس سلامت – ورم و برآمدگی فتق کشاله ران می‌تواند دردناک باشد، به ویژه در زمان سرفه، خم شدن یا بلند کردن اجسام سنگین! فتق کشاله ران لزوما خطرناک نیست. با این حال، عدم درمان آن می‌تواند منجر به عوارض وخیمی شود. اگر این عارضه دردناک یا بزرگ باشد، احتمالا پزشک جراحی را توصیه خواهد کرد.
علائم عمومی
علائم و نشانه‌های فتق کشاله ران عبارتند از:
- بروز ورم و برآمدگی در ناحیه استخوان شرمگاهی
- احساس سوزش یا درد در ناحیه برآمده و ورم کرده
- احساس درد یا ناراحتی در کشاله ران، به ویژه در زمان خم شدن، سرفه یا بلند کردن اجسام
- احساس سنگینی یا کشیدگی در کشاله ران
- احساس ضعف یا فشار در کشاله ران
- بروز درد و تورم در اطراف بیضه ها، زمانی که برآمدگی روده به کیسه بیضه فشار وارد کند.
زمانی که دراز می‌کشید، باید بتوانید فتق را به آرامی به سمت شکم حرکت دهید. در غیر این صورت، استفاده از یک بسته یخ می‌تواند به کاهش تورم کمک کرده و در نتیجه فتق به راحتی حرکت خواهد کرد. همچنین، دراز کشیدن در حالی که لگن بالاتر از سر قرار بگیرید نیز می‌تواند کمک کننده باشد.
فتق محبوس
اگر شما نتوانید برآمدگی را به جای خود برگردانید، محتویات فتق در جداره شکمی گیر خواهند کرد. فتق محبوس می‌تواند باعث ایجاد انسداد شده که در این صورت مانع از رسیدن جریان خون به بافت‌های گیر افتاده می‌شود. در صورت عدم درمان، فتق مختنق می‌تواند خطرناک باشد.
علائم و نشانه‌های فتق مختنق عبارتند از:
- تهوع و استفراغ
- تب
- درد ناگهانی که به سرعت تشدید شود
- قرمز، بنفش یا سیاه شدن برآمدگی فتق
- ناتوانی در اجابت مزاج یا خروج گاز معده
در صورت مشاهده این علائم، سریع با پزشک خود تماس بگیرید.
علائم فتق در کودکان
فتق کشاله ران در نوزادان و کودکان ناشی از ضعف دیواره شکمی است که در زمان تولد ایجاد شده است. گاهی فتق زمانی دیده می‌شود که نوزاد در حال گریه، سرفه یا اجابت مزاج باشد. همچنین، ممکن است کودک کج خلق و بی اشتها شود.
زمان مراجعه به پزشک
اگر در ناحیه کشاله ران خود دچار درد هستید یا برآمدگی مشاهده کردید، به پزشک مراجعه کنید. احتمالا برآمدگی زمانی که ایستاده اید، بیشتر قابل رویت خواهد بود. اگر برآمدگی قرمز، بنفش یا سیاه شد، سریع به پزشک مراجعه کنید.
علت بروز فتق کشاله ران
برخی از فتق‌های کشاله‌ای هیچ گونه علتی ندارند. در برخی موارد، عوامل زیر می‌توانند باعث بروز فتق کشاله ران شوند.
- افزایش فشار در داخل شکم
- وجود نواحی و نقاط ضعیف در دیواره شکمی
- ترکیبی از افزایش فشار در داخل شکم و وجود نواحی ضعیف در دیواره شکمی
- تقلا و زور زدن زیاد در زمان اجابت مزاج یا ادرار کردن
- فعالیت شدید
- بارداری
- سرفه یا عطسه مزمن
در بسیاری از افراد، ضعف دیواره شکمی که منجر به فتق کشاله ران می‌شود در زمان تولد روی می‌دهد، زیرا پرده صفاق به درستی بسته نشده است. دیگر فتق‌های کشاله ران زمانی روی می‌دهند که ماهیچه‌ها به علت افزایش سن، فعالیت بدنی شدید و یا سرفه‌های ناشی از کشیدن سیگار تضعیف شوند. همچنین، ضعف جداره شکمی ممکن است بعد از آسیب یا جراحی شکم ایجاد شود.
در مردان، نقاط ضعف معمولا در مجرای کشاله ران روی می‌دهد، جایی که طناب بیضه‌ای وارد کیسه بیضه می‌شود. در زنان، مجرای کشاله ران حاوی یک رباط است که به حفظ رحم کمک می‌کند و گاهی اوقات فتق در جایی روی می‌دهد که بافت همبند از رحم به بافت اطراف استخوان شرمگاهی متصل شده است.
عوامل خطرزا
عواملی که احتمال ابتلا به فتق کشاله ران را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- جنس مذکر – مردان نسبت به زنان، هشت برابر بیشتر دچار فتق کشاله ران می‌شوند.
- افزایش سن – با افزایش سن، عضلات ضعیف‌تر می‌شوند.
- نژاد سفید پوست
- سابقه خانوادگی
- سرفه‌های مزمن – به عنوان مثال، سرفه‌های ناشی از کشیدن سیگار.
- یبوست مزمن – یبوست باعث ایجاد فشار در زمان اجابت مزاج می‌شود.
- بارداری – بارداری می‌تواند عضلات شکمی را تضعیف کرده و فشار داخل شکم را افزایش دهد.
- زایمان زودرس و وزن پایین در زمان تولد
- سابقه ابتلا به فتق کشاله ران – حتی اگر شما در دوران کودکی دچار فتق شده باشید، احتمال ابتلا به فتقی دیگر در شما بیشتر خواهد بود.
عوارض جانبی
عوارض فتق کشاله ران عبارتند از:
۱. فشار بر روی بافت‌های اطراف
در صورت عدم درمان، اکثر فتق‌های کشاله ران با گذشت زمان، بزرگ‌تر می‌شوند. در مردان، فتق بزرگ می‌تواند به کیسه بیضه فشار آورده و موجب درد و تورم شود.
۲. فتق محبوس
اگر محتویات فتق در دیواره شکمی گیر کند، می‌تواند باعث انسداد روده شده و در نتیجه منجر به درد شدید، تهوع، استفراغ و عدم توانایی در اجابت مزاج یا خروج گاز معده شود.
۳. اختناق
فتق محبوس می‌تواند مانع از جریان خون به بخشی از روده شود. حالت اختناق می‌تواند منجر به مرگ بافت‌های روده شود. این وضعیت خطرناک است و نیاز به جراحی فوری دارد.
پیشگیری
نمی‌توان از نقص مادرزادی که شما را در معرض ابتلا به فتق کشاله ران قرار می‌دهد، جلوگیری کرد. با این حال، می‌توانید فشار بر روی عضلات شکمی و بافت‌های خود را کاهش دهید. به عنوان مثال:
- حفظ وزن سالم. درباره بهترین برنامه ورزشی و رژیم غذایی با پزشک خود مشورت کنید.
- مصرف غذا‌های غنی از فیبر. میوه ها، سبزیجات و غلات حاوی فیبر هستند که می‌توانند از یبوست جلوگیری کنند.
- از بلند کردن اجسام سنگین اجتناب کنید. اگر می‌خواهید جسم سنگینی را بلند کنید، همیشه زانو‌های خود را خم کنید نه کمرتان را.
- ترک سیگار. علاوه بر نقش سیگار در بسیاری از بیماری ها، کشیدن سیگار اغلب موجب بروز سرفه‌های مزمن می‌شود که این امر می‌تواند منجر به ایجاد یا تشدید فتق کشاله ران شود.
- عدم اتکا به فتق بند. استفاده از فتق بند نمی‌تواند مانع از بروز عوارض جانبی شود. پزشک ممکن است قبل از جراحی و برای راحتی شما، استفاده از فتق بند را توصیه کند. اما فتق بند جایگزینی برای جراحی نیست.
تشخیص
با یک معاینه فیزیکی معمولا می‌توان فتق کشاله ران را تشخیص داد. پزشک ناحیه کشاله ران را برای تشخیص برآمدگی بررسی خواهد کرد. از آنجایی که ایستادن و سرفه کردن می‌توانند فتق را برجسته‌تر کند، به احتمال زیاد از شما خواسته خواهد شد که بایستید یا سرفه کنید. اگر برآمدگی مشخص نباشد، ممکن است پزشک آزمایش تصویربرداری مانند سونوگرافی شکم، سی تی اسکن یا ام آر آی را تجویز کند.
درمان
اگر فتق کوچک باشد و باعث اذیت شما نشود، ممکن است پزشک توصیه کند که فتق را زیر نظر داشته باشید. در کودکان، ممکن است پزشک قبل از اعمال جراحی، برای کاهش برآمدگی، آن را به صورت دستی فشار دهد. فتق‌های بزرگ یا دردناک اغلب نیاز به جراحی دارند تا از بروز عوارض جانبی پیشگیری شود. دو نوع جراحی برای فتق وجود دارد: جراحی فتق باز و جراحی لاپاراسکوپی.
۱) جراحی فتق باز
در این روش، که ممکن است با بیهوشی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام شود، جراح، یک برش در کشاله ران ایجاد کرده و بافت برآمده را دوباره به داخل شکم برمی گرداند. سپس جراح، ناحیه ضعیف شده را بخیه زده و آن را با نوعی وصله محکم و تقویت می‌کند. در پایان، محل برش را بخیه خواهد زد.
پس از جراحی، احتمالا چند هفته طول خواهد کشید تا بتوانید فعالیت‌های طبیعی خود را از سر بگیرید.
۲) لاپاراسکوپی
در این روش که نیاز به بیهوشی عمومی دارد، جراح چند برش کوچک در شکم ایجاد می‌کند. از نوعی گاز برای باد کردن شکم استفاده می‌شود تا اندام‌های داخلی راحت‌تر دیده شوند.
یک لوله کوچک مجهز به دوربین (لاپاراسکوپ) وارد بدن می‌شود. جراح با کمک دوربین، ابزار‌های کوچکی را برای جراحی فتق، از طریق برش‌ها وارد بدن می‌کند. افرادی که لاپاراسکوپی می‌کنند، می‌توانند سریع‌تر به فعالیت‌های روزانه خود برگردند. با این حال، برخی مطالعات نشان داده اند که عود مجدد فتق در لاپاراسکوپی بیشتر از جراحی باز است.
عمل لاپاراسکوپی این امکان را به جراح می‌دهد تا مانع از بافت اسکار شود. بنابراین، می‌تواند انتخابی مناسب برای افرادی باشد که پس از جراحی سنتی فتق، دچار عود مجدد فتق شده اند. همچنین، لاپاراسکوپی گزینه‌ای مناسب برای افرادی است که فتق در هر دو طرف بدن آن‌ها ایجاد شده است. برخی مطالعات نشان داده اند که لاپاراسکوپی می‌تواند احتمال بروز عوارض جانبی و عود مجدد فتق را افزایش دهد.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
قبل از مراجعه به پزشک بهتر است فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:
- علائم، از جمله زمان شروع علائم و نحوه تغییر یا بدتر شدن آن‌ها در طول زمان
- اطلاعات شخصی از جمله تغییرات اخیر در سبک زندگی و سابقه پزشکی خود و خانواده
- لیستی از داروها، ویتامین‌ها یا مکمل‌های مصرفی
برای فتق کشاله ران، می‌توانید سوالات زیر را از پزشک خود بپرسید:
- چه عواملی باعث بروز علائم شده اند؟
- چه آزمایش‌هایی مورد نیاز است؟
- این وضعیت موقت است یا مزمن؟
- بهترین روش عمل چیست؟
- در صورت جراحی، دوره نقاهت چگونه خواهد بود؟
- برای پیشگیری از عود مجدد، چه کار‌هایی باید انجام داد؟
علاوه بر این، پزشک نیز ممکن است سوالات متعددی از شما بپرسد، از جمله:
- چه زمانی علائم شروع شدند؟
- آیا علائم ثابت مانده اند یا بدتر شده اند؟
- آیا در شکم یا کشاله ران خود درد دارید؟ چه کار‌هایی باعث بدتر شدن درد می‌شوند؟
- چه نوع فعالیت‌های بدنی انجام می‌دهید؟
- آیا سابقه یبوست دارید؟
- آیا سابقه فتق کشاله ران دارید؟
- آیا سیگار می‌کشید؟
برگرفته از: mayoclinic.org
