ستاره | سرویس مادر و کودک – پایین آوردن تب نوزاد یکی از دغدغههایی است که بهخصوص والدین جوانی که اولین بار است این حس زیبا را تجربه میکنند، درگیر میکند. تب نوزاد میتواند در برخی شرایط یعنی درصورتیکه قابلکنترل نباشد و پایین نیاید، نگرانکننده باشد؛ اما در بسیاری از موارد میتوان با مراقبتهای خانگی تب نوزاد را پایین آورد. در این مقاله میخواهیم شما را با علت بروز تب در نوزادان و روشهای پایین آوردن تب نوزاد آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
چرا نوزادان تب میکنند؟
تب بهطورکلی یکی از علائم بیماری است و خودش بیماری نیست. دلایل زیادی وجود دارد که ممکن است کودک کوچک شما به خاطر آنها تب کند. درحالیکه تبها اغلب خطرناک نیستند، اما گاهی اوقات علت اصلی آن میتواند خطرناک باشد. در نوزادان تازه متولدشده (۳ ماهه و کمتر) باید هرگونه تب فوراً توسط پزشک بررسی شود؛ اما در نوزادان ۳ ماه به بالا در صورت تبهای درجه پایین میتوان در خانه با مراقبت مناسب درصورتیکه علائم دیگری ایجاد نشود، تب را کاهش داد؛ اما در این زمان نیز نوزادانِ با تب مداوم یا زیاد باید توسط پزشک ارزیابی شوند. مهمترین دلایلی که باعث ایجاد تب در نوزاد میشوند، عبارتاند از:
- عفونت ویروسی
- یک عفونت باکتریایی
- واکسیناسیون خاص
- یک بیماری پزشکی دیگر
دلایل عمده تب در کودکان شامل بیماریهای تنفسی مانند سرماخوردگی و عفونت گوش است. برخی افراد دنداندرآوردن را نیز دلیل تب نوزاد میدانند؛ اما دندان درآوردن دلیل تب محسوب نمیشود. ممکن است نوزاد در حال دندان درآوردن شما یک بیماری زمینهای دیگر داشته باشد که باعث ایجاد تب میشود. به همین دلیل باید توسط پزشک بررسی شود. در این خصوص مطالعه مقاله تب دندان در آوردن نوزاد را به شما توصیه میکنیم.
نحوه تشخیص تب در نوزادان چگونه است؟
گاهی شما تنها احساس میکنید که نوزادتان تب دارد و واقعاً اینطور نیست. به همین دلیل باید بلد باشید که تب نوزاد را چک کرده و تشخیص دهید. دمای نرمال بدن نوزاد بین ۳۶ تا ۳۷ درجه سانتیگراد است. این دما میتواند از صبح تا عصر کمی متفاوت باشد. دمای بدن معمولاً هنگام بیدار شدن از خواب کمتر و بعدازظهر و عصر بیشتر میشود. درصورتیکه نوزادان دارای تب باشند، شرایط زیر را دارند:
- دمای ۳۸ درجه سانتیگراد یا بالاتر در صورت گرفتن تب در ناحیه مقعدی
- دمانی ۳۷.۲ درجه سانتیگراد یا بالاتر در نواحی دیگر بدن مانند زیر بغل
روشهای پایین آوردن تب نوزاد چگونه است؟
به هر دلیلی مانند واکسیناسیون اگر کودک شما دچار تب شده باشد، اما تب کودک زیاد بالا نباشد میتوان با روشهای خانگی آن را کاهش داد؛ اما درصورتیکه تب بیشازحد بالا بود و یا نتوانستید طی مدت کوتاهی با روشهای زیر موفق به پایین آوردن تب نوزاد شوید، باید سریعاً او را به اورژانس یا پزشک برسانید.
۱. استامینوفن
اگر کودک شما بیش از ۳ ماه دارد، میتوانید مقدار مناسبی از استامینوفن (تایلنول) کودکان را که قبلاً از پزشک پرسیدهاید یا روی جعبه محصول نوشته شده، به او بدهید. دوزهای مناسب معمولاً بر اساس وزن تعیین میشوند. اگر کودک شما اخیراً وزن نشده باشد یا اینکه اخیراً جهش رشد داشته باشد، ممکن است پزشک توصیه کند ابتدا او را وزن کنید تا مشخص شود چه مقدار دارو برای او مناسب است.
اگر کودک شما به خاطر تب کلافه یا ناراحت نیست، ممکن است نیازی به دادن هیچ دارویی برای او نباشد. برای تبهای بالاتر یا سایر علائمی که باعث ناراحتی کودک شما میشود، دارو میتواند به آنها کمک کند تا بهطور موقت احساس بهتری داشته باشند؛ اما باز هم بهتر است وجود بیماریهای اصلی در اولین فرصت بررسی شود. در این خصوص مطالعه مقاله قطره استامینوفن برای نوزادان را به شما توصیه میکنیم.
۲. لباس مناسب به نوزاد بپوشانید
نوزاد خود را با لباس سبک بپوشانید و فقط از یک ملحفه یا پتوی سبک استفاده کنید تا کودک راحت و خنک باشد. استفاده بیشازحد از لباس برای نوزاد ممکن است در روشهای طبیعی خنک شدن بدن او اختلال ایجاد کند و خود باعث افزایش تب شود.
۳. دمای محیط را کم کنید
خانه و اتاق کودک خود را خنک نگه دارید. این کار میتواند از گرم شدن بیشازحد آنها جلوگیری کند.
۴. نوزاد را به یک حمام ولرم مهمان کنید
سعی کنید کودک خود را با آب ولرم استحمام دهید. در حین استحمام نظارت مداوم خود را بر دمای آب حفظ کنید تا از ایمنی دمای آب برای نوزاد اطمینان حاصل کنید. استفاده از آب سرد برای پایین آوردن تب نوزاد خودداری کنید، زیرا این امر منجر به لرزیدن نوزاد میشود که میتواند درجه حرارت بدن او را افزایش دهد. کودک خود را بلافاصله بعد از حمام خشک کنید و لباسهای سبک بپوشانید. همچنین حمام یا دستمال الکلی برای کاهش تب توصیه نمیشود و میتواند مضر باشد.
۵. سعی کنید مایعات بیشتری به نوزاد بدهید
کمبود آب بدن یکی از عوارض احتمالی تب است. دادن مایعات بهصورت منظم (شیر مادر یا شیر خشک) میتواند از این کمبود آب جلوگیری کند. برای نوزادان بزرگتر از ۳ ماه، با اجازه پزشک میتوانید از مایعات دیگر مانند آب هم استفاده کنید. مطمئن شوید که کودک شما هنگام گریه اشک دارد، دهان مرطوب دارد و پوشک مرطوب منظم دارد. از پزشک کودک خود بخواهید راههای ایمن هیدراته نگهداشتن بدن نوزاد را نیز به شما آموزش دهد.
مواردی که باید هنگام پایین آوردن تب نوزاد از آنها اجتناب کرد!
برای پایین آوردن تب نوزاد باید از موارد زیر اجتناب کنید:
- برای نوزادانی که تب مداوم دارند و یا در کنار تب علائم دیگری مانند استفراغ، بیحالی و… را از خود نشان میدهند، خوددرمانی نکنید و یا به حرف اطرافیان که طبق تجربه خود به شما انتقال میدهند، گوش ندهید. در این شرایط باید سریعاً کودک را نزد پزشک ببرید.
- اگر قرار است دارویی را برای اولین بار به نوزاد بدهید باید حتماً ابتدا با پزشک او مشورت کنید.
- از داروهای مخصوص بزرگسالان برای نوزادان استفاده نکنید. این کار میتواند بسیار خطرآفرین باشد.
- برای کاهش دمای نوزاد خود از مالیدن یخ یا الکل استفاده نکنید.
نحوه اندازهگیری دمای نوزاد با دماسنج
برای به دست آوردن دقیقترین درجه حرارت، از یک دماسنج چندمنظوره دیجیتال بهصورت رکتال یا همان مقعدی استفاده کنید. به خاطر داشته باشید که درجه حرارت مقعدی بالاتر از دمای سایر نواحی بدن است. برای این اندازهگیری مراحل زیر را انجام دهید:
- ابتدا دستورالعملهای سازنده دماسنج را بخوانید و اندازهگیریها را روی سانتیگراد تنظیم کنید (برای اینکه دما را بهدرستی بخوانید).
- دماسنج را با مالیدن الکل یا صابون روی آن و آبکشی تمیز و ضدعفونی کنید.
- انتهای دماسنج را در ژله نفتی یا یک ماده روان کننده دیگر وارد کنید.
- هر لباس یا پوشکی را از بدن نوزاد خود خارج کنید.
- نوزاد خود را روی شکم روی یک سطح امن و راحت مانند میز یا تخت تعویض یا روی پهلو قرار دهید.
- درحالیکه دما را میگیرید نوزاد خود را بهآرامی در جای خود نگه دارید.
- در طی اندازهگیری اجازه ندهید که آنها حرکت کنند یا تکان بخورند تا دماسنج به سمت راستروده کودک شما حرکت نکند.
- برای جلوگیری از آسیبدیدگی از یک نفر مانند همسرتان بخواهید که برای نگهداشتن نوزاد به شما کمک کند.
- سپس دماسنج را روشن کنید و آن را فقط بهاندازه یک الی ۲ سانتیمتر درون رکتوم نوزاد خود فروکنید و منتظر بمانید تا دماسنج بوق بزند. (بیشتر دماسنجها دارای یک بریدگی بصری یا راهنمای ایمنی هستند که حد مطمئنی را برای قرار دادن در داخل مقعد نشان میدهد.)
- دماسنج را با دقت و احتیاط بیرون بکشید و دما را بخوانید.
نوع دیگری از دماسنج، دماسنج شریان گیجگاهی است که دما را از پیشانی اندازهگیری میکند و ممکن است برای نوزادان کمتر از ۳ ماه بهطور دقیق کار نکند. درجه حرارت مقعدی برای نوزادان این گروه سنی بیشتر توصیه میشود.
نکات مهم هنگام اندازهگیری درجه حرارت بدن نوزاد
زمانی که میخواهید مطمئن شوید نوزاد تب دارد و به سراغ روشهای پایین آوردن تب بروید، لطفاً نکات زیر را نیز در نظر داشته باشید:
- یک دماسنج چندمنظوره دیجیتال خود را فقط برای استفاده مقعدی کنار بگذارید و برای سایر نواحی از یک دماسنج دیجیتال دیگر یا انواع دیگر دماسنج استفاده کنید.
- از دمای دهان و زیر بغل نوزاد بهخصوص برای نوزادان زیر ۳ ماه جهت اندازهگیری دما خودداری کنید. این موارد برای نوزادان و کودکان خردسال دقیق تلقی نمیشوند.
- اگر با لمس پیشانی نوزاد خود احساس گرما میکنید، بدین معنی نیست که نوزاد شما تب دارد. برای تعیین تب به یک دماسنج دیجیتال دقیق نیاز دارید.
- از استفاده از دماسنجهای پر از جیوه خودداری کنید؛ زیرا جیوه سمی است و در صورت شکستن خطر مواجهه بدن نوزاد با جیوه وجود دارد.
در چه صورت باید سریعاً به پزشک مراجعه کنیم؟
اطمینان حاصل کنید که درجه حرارت نوزاد خود را در طی بیماری کنترل کرده و سایر علائم و رفتارها را مشاهده کنید تا مشخص شود که آیا باید به پزشک مراجعه کنید یا خیر؟ در صورت وجود شرایط زیر باید به دنبال اقدامات درمانی فوری باشید:
- در نوزاد زیر ۳ ماه هر درجه افزایش حرارت هرچقدر هم کم باشد نیاز به مراجعه به پزشک دارد.
- در نوزادان بین ۳ الی ۶ ماه اگر دمای رکتوم ۳۸.۹ درجه سانتیگراد یا بالاتر باشد باید به پزشک مراجعه کنید.
در کودکان بین ۶ ماه تا ۲۴ ماهه اگر تب نوزاد بیش از یک الی دو روز ۳۸.۹ درجه سانتیگراد یا بالاتر باشد و علائم دیگری نداشته باشد باید به پزشک مراجعه کنید. در صورت وجود علائم دیگر باید سریعتر به پزشک مراجعه کنید. برخی از این علائم شامل طول کشیدن تب بیش از ۲۴ ساعت بهصورت منظم و بدون کاهش تب، خستگی غیرطبیعی، خوابآلودگی بیشازحد معمول، بیحالی، عدم کاهش تب حتی با استفاده از دارو، بثورات پوستی، استفراغ و تغذیه نامناسب میباشد.
سخن آخر
پایین آوردن تب نوزاد با توجه به سن کودک و علائم مربوط به تب متفاوت خواهد بود. نوزادان تازه متولدشده در صورت بروز تب باید بلافاصله توسط پزشک معاینه شوند، درحالیکه نوزادان بزرگتر در صورت بروز تب خفیف ممکن است با انجام راهکارهای گفتهشده در خانه درمان شوند. همیشه قبل از دادن هر دارویی به نوزاد خود با پزشک او مشورت کنید و اگر کودک بالای ۳ ماهه شما تب بالایی داشت که بیش از یک یا دو روز طول کشید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
برگرفته از: medicalnewstoday و healthline