ستاره | سرویس مادر و کودک – زردی نوزادان یا یرقان نوزادی، از جمله شایعترین عارضههای دوران تولد و نوزادی است. عارضه زردی نوزاد برای بیشتر نوزادان یک عارضه بیخطر بوده و خودبهخود یا با انواع درمان خانگی زردی نوزاد رفع میشود. اما در برخی موارد نادر، ممکن است که زردی بسیار جدیتر شود و خطراتی برای نوزاد در پی داشته باشد. در این مقاله ما سعی داریم انواع روشهای مختلف درمان خانگی زردی نوزاد به طور کلی و در مراحل مختلف رشد نوزاد را توضیح دهیم. با ما همراه باشید.
رایجترین علل زردی نوزاد
زردی نوزاد میتواند دلایل مختلفی داشته باشد که رایجترین آنها عبارتند از:
- نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا میآیند.
- نوزادانی که قبل از هفته ۳۷ بارداری به دلیل زایمان زودرس زودتر از موعد به دنیا میآیند.
- نوزادانی که تغذیه درست ندارند.
- نوزادانی که در بدن خود کمبود آنزیم مبارزه با عفونت دارند.
بهترین روشهای درمان خانگی زردی نوزاد
روشهای مختلفی برای درمان خانگی زردی نوزاد وجود دارد. این درمانها میتوانند هنگامیکه نوازد، چندروزه، چندهفتهای و حتی چندماهه باشد، جواب بدهد. البته هرچقدر درمان زودتر انجام شود، بهتر است. در ادامه به شرح و توضیح انواع مختلف روشهای درمان خانگی زردی نوزاد میپردازیم.
۱- نور خورشید
نور خورشید یکی از بهترین و درعینحال سادهترین روشها برای درمان زردی نوزاد میباشد. البته از این روش در صورتی میتوان استفاده کرد که نیازی به فتوتراپی برای نوزاد نباشد. نگه داشتن کودک در زیر نور خورشید در درمان خانگی زردی نوزاد بسیار تاثیرگذار میباشد. البته به دلیل حساسیت و ضعیف بودن بدن نوزاد، باید مراقب باشید که در معرض مستقیم نور خورشید قرار نگیرد تا باعث سوختگی کودک نشود.
۲- آب جوانه گندم
آب جوانهی گندم، نقش بسزایی در بیرون کردن سموم از بدن کودک دارد. اگر کودک با شیر خشک تغذیه میشود، میتوان چند قطره آب جوانهی گندم را به آن افزود. اگر کودک توسط شیر مادر تغذیه میشود، مادر باید خودش آب جوانهی گندم را مصرف کند تا اثر آن از طریق شیر مادر به کودک منتقل شود.
۳- شیردهی مداوم
شیردهی مداوم با برنامه مناسب، نقش بسیار مناسبی در دفع سم و درمان زردی نوزاد دارد. به همین خاطر است که کودک باید به طور منظم تغذیه شود. اگر او به هر دلیلی نمیتواند از شیر مادر استفاده کند، باید با شیر خشک به طور کامل سیر شود. تغذیه منظم کمک میکند تا بیلیروبین که عامل اصلی زردی میباشد شسته شود و به کارکرد کبد کمک کند. همچنین شیر کافی باعث میشود بدن نوزاد آب کافی داشته باشد و بهتر زردی را دفع کند.
۴- متوقف کردن شیر مادر به طور موقت
گاهی مواقع شیر مادر موجب پیشرفت زردی در بعضی نوزادان میشود. در این حالت مادر باید شیردهی را برای مدتی متوقف کند. همزمان با اینکه کودک با شیر خشک تغذیه میشود، مادر نیز باید شیرش را بدوشد تا زمانی که میخواهد دوباره به نوزاد شیر دهد، شیر کافی داشته باشد.
۵- شیرخشت
شیرخشت یک داروی گیاهی است که به عنوان مشهورترین درمان خانگی زردی نوزاد شناخته میشود. قبلا در مطلبی جداگانه شما را با روش مصرف شیرخشت برای نوزاد آشنا کردهایم. اما در ادامه میخواهیم شما را با ترکیبی از این گیاه دارویی آشنا کنیم که آن را باید خودتان میل کنید و نه نوزاد؛ ترکیبی از شیرخشت، گزانگبین و ترنجبین. دستور العمل تهیه نسخه خانگی این ترکیب به شرح زیر میباشد:
۱۰۰ گرم گزانگبین و ترنجبین را با ۱۰ گرم شیرخشت مخلوط کرده و سپس آن را در یک ظرف ۴ لیتری عرق بید یا بیدکاسنی بریزید و سپس با پارچهای نازک صاف کنید. مایع بهدستآمده طعمی شیرین داشته و دارای خواص درمانی معجزه آسایی برای درمان خانگی زردی نوزاد است و همچنین باعث ازدیاد شیر مادر خواهد شد. ترکیب تهیه شده را در یخچال نگهداری کنید و در طول روز، زمانی که تمایل به مصرف مایعات داشتید میل کنید. این ترکیب با اثر بر شیر مادر، باعث بهبود و درمان نوزاد میشود؛ یعنی نباید آن را به نوزاد بدهید و فقط مادر باید آن را مصرف کند.
۶- عصاره عناب
عصاره عناب برای درمان زردی نوزادان مفید است؛ البته برای استفاده از آن باید با پزشک مشورت کنید. پس از توصیه پزشک، میتوانید چند قطره از این عصاره را به کودک بدهید تا به درمان زردی کمک کند.
۷- مواد مکمل همراه با شیر خشک
اگر کودک شما شیر خشک میخورد، پزشک میتواند مکملی تجویز کند که به درمان زردی کمک کند.
۸- حمام نوزاد با گل بنفشه و گل ختمی
یکی از درمانهایی که برخی متخصصان طب سنتی آن را پیشنهاد میدهند حمام کردن نوزاد با عصاره یا جوشانده گیاه دارویی گل بنفشه و گل ختمی است. برای انجام این روش ساده کافی است با اضافهکردن گیاه گل بنفشه و ختمی به آب گرم داخل وان یا ظرف کوچکی که نوزاد در آن قرار گیرد او را حمام کنید.
۹- مصرف مکملهای گیاهی توسط مادر
مادر میتواند برای درمان خانگی زردی نوزاد، مکملهای گیاهی مانند چای کامفری، قاصدک و گل نپتون را مصرف کند. این محصولات گیاهی سمزدای طبیعی هستند و کودک از طریق شیر مادر از فواید آنها بهرهمند میشود.
۱۰- درمان با لامپهای مخصوص
لامپهای خورشیدی مخصوصی بهعنوان یک درمان جایگزین خانگی بهجای فتوتراپی در بیمارستانها موجود هستند. لامپ درمانی موجب شکست بیلیروبین میشود و مقدار اضافه آن که باعث زردی شده از راه ادرار دفع میشود. امروزه این روش متداولترین روش برای درمان زردی نوزاد است. حتی خیلی از درمانگاهها این دستگاهها را اجاره میدهند تا افراد بتوانند در خانه از آن استفاده کنند.
نکات مهم تغذیه مادر هنگام وجود زردی در نوزاد
هنگامیکه نوزاد عارضه زردی دارد، مادر بایستی از خوردن غذاهای با طبع گرم خودداری کند. مادران شیرده باید برای کمک به بهبود زردی نوزادان، عرق کاسنی و شاهتره را به نسبت مساوی مخلوط کرده و روزی ۳ استکان مصرف کنند. اگر مادر طبع گرمتری داشته باشد، میتواند از عرقیات خنکتر مانند عرق گشنیز، بید، خارشتر و همیشه بهار یا جوشانده گیاهانی مثل عناب، بنفشه، همیشه بهار، پنیرک، تخم گشنیز، تخم کاسنی، تخم کاهو، تخم خرفه، پوست بید و مانند آنها استفاده کند. همچنین برای جلوگیری از بروز زردی در نوزاد، مادران شیرده بهتر است مصرف شیرینیها، غذاهای پرچرب، سرخکرده، پرادویه، انواع بستنی، فالوده و مواد نشاستهای را در ماههای آخر بارداری کم کرده و حتی اگر میتوانند قطع کنند.
درمان خانگی زردی نوزاد در سنین مختلف نوزاد
در حقیقت، هر چه سریعتر به درمان نوزادتان بپردازید به همان نسبت کار راحتتر و تأثیرگذاری بیشتری خواهید داشت. در ادامه درمان در ماههای مختلف را توضیح خواهیم داد.
۱. درمان خانگی زردی نوزاد نوزاد چند روزه
اکثر اوقات، از سر نگرانی که والدین دارند، در همان چند روز اولی که زردی پوست مشخص میشود، به کنترل و درمان آن میپردازند. درمان زردی نوزاد در چند روز اول بسیار آسان بوده و احتمال ۹۹ درصد در طی مدت یک هفته تا ۱۰ روز، زردی آن به طور کامل رفع میشود. برای رفع زردی میتوانید از روشهای درمان خانگی زردی نوزاد که نام بردیم بهره بگیرید.
۲. درمان خانگی زردی نوزاد هفت روزه
در برخی مواقع ممکن است، والدین یا نسبت به ویزیت پزشک دیر اقدام کنند و یا بعدتر، متوجه مشکل زردی نوزادشان شوند. البته در کل فاصله زیادی بین درمان زردی در نوزان چندروزه و هفتروزه وجود ندارد و در این مرحله نیز درمان مشابه مرحله پیش است. والدین اگر در مدت هفتروز، متوجه زردی نوزادشان بشوند، با درنظرگرفتن نظر و توصیه پزشک و روشهای درمان خانگی زردی نوزاد که نام بردیم میتوانند اقدام به درمان این عارضه کنند.
۳. درمان خانگی زردی نوزاد ده روزه
ممکن است زردی نوزاد پس از ده روز بعد از تولد نوزاد، تشخیص داده شود و امر درمان در مدتی که نوزاد ده روزه است شروع شود. یکی از مهمترین علتهای تشخیص دیرهنگام این است که در برخی کودکان بهوفور دیده میشود که زردی در درجه پایینی بوده و پس از آن روند صعودی به خود میگیرد. البته باید توجه داشت که این روند صعودی تا ۱۴ روزگی میباشد. در این صورت برای درمان بهتر است هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنید. در کنار توصیههای پزشکی میتوانید از لامپهای مخصوص و مواردی که توضیح دادیم نیز استفاده کنید و مادر نیز باید بسیار مراقب خوراک خود باشد.
۴. درمان خانگی زردی نوزاد یک ماهه
در روند درمان خانگی زردی نوزاد یکماهه روند درمان بهسادگی درمان زردی در مراحل اولیه نخواهد بود و احتمالا روشهای نام برده شده بهعنوان درمان خانگی زردی نوزاد تاثیر کمتری خواهند داشت. بهاحتمال زیاد در این مرحله، پزشک جلسات فتوتراپی (درمان با نوری مخصوص در بیمارستان است که به کبد در تجزیه و خلاصی از بیلیروبین اضافی کمک میکند) را توصیه خواهد کرد.
سخن آخر
زردی یا یرقان نوزاد یکی از شایعترین بیماریهایی است که نوزادان تازه مولد شده به آن دچار میشوند. نوزادان ممکن است در اثر عوامل مختلفی مانند ضعف در تغذیه مادر یا زودتر از موعود متولد شدن، دچار زردی شوند. تقریباً میتوان گفت اکثر نوزادانی که متولد میشوند، دچار زردی هستند. اما این مقدار در برخی بسیار کم و غیر قابل مشاهده بوده و در برخی دیگر کمی بیشتر است. شما پس از مشورت با پزشک خود میتوانید با روشهای درمان خانگی زردی نوزاد و توصیههای پزشکی اقدام به درمان این عارضه کنید و نباید نگران آن باشید.
برگرفته از: nhs، healthline، pregnancybirthbaby