ستاره | سرویس مذهبی – اعمال ماه ربیع الاول یکی از ماه های پر خیر و برکت است که میلاد پیامبر اکرم (ص) نیز در آن واقع شده است. در ادامه این اعمال مستحبی ماه ربیع الاول را در اختیار شما قرار خواهد گرفت.
” ربیع الاول “ به معنای بهار اول است. ربیع الاول سومین ماه در تقویم قمری است. شیعیان بعد از گذراندن ایام غم و سوگواری امام حسین (ع) در ماههای محرم و صفر، رسیدن ماه ربیع الاول را واقعاً به مثابه رسیدن بهار میبینند. این ماه ماهی است که درهای رحمت الهی گشاده شدهاند و برکات و الهی و نور الطاف مبارکش بر زمین فرود آمدهاند، چراکه حضرت محمد (ص) پیامبر مهربانی و عطوفت در این ماه چشم به جهان گشودند و به جرئت میتوان گفت بزرگترین خیر عالم امکان در چنین ماهی به زمین و زمینیان رسید. ربیع الاول سفرهای است که به میزبانی خداوند پهن شده است و هر کس که در این میان قدردان باشد از این سفره نعمتی برمیچیند. این نعمتها و این سفره فرصتهای طلایی و ارزشمندی هستند که در قالب اعمال ماه ربیع الاول پیش روی مؤمنین قرار گرفتهاند و بهرهمند شدن از آنها فقط همت و ایمان میطلبد.
شرح اعمال ماه ربیع الاول
شب اول
اولین شب از ماه پر برکت ربیع الاول شبی است که حضرت امیرالمونین (ع) به منظور فریب دشمنان حضرت رسول (ص) فداکارانه و شجاعانه در بستر ایشان خوابید و پیامبر گرامی از مکه به مدینه هجرت فرمودند. در این بین زمانی که حضرت از شهر خارج شد در غار ثور پنهان شد. این آیه شریفه اشاره به این واقعه مهم تاریخی دارد:
«وَ مِنَ النّاسِ مَنْ یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللّهِ وَ اللّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبادِ»
«بعضی از مردمِ (با ایمان و فداکار) جان خود را در برابر خشنودی خدا میفروشند و خداوند نسبت به بندگان مهربان است»
اعمال مستحبی این شب عبارتاند از:
۱. روزه گرفتن به نیت شکرگذاری بابت سلامتی حضرت پیامبر (ص) و امیرالمؤمنین علی (ع) در چنین شبی.
۲. خواندن زیارت حضرت پیامبر (ص) و امیرالمؤمنین (ع) در این روز.
روز هشتم
بنابر روایتی تاریخی هشتم ربیع الاول سال ۲۰۶ قمری امام حسن عسکری (ع) به شهادت رسید و در همان روز امامت امام زمان (عج) شروع شد. مستحب است در چنین روزی زیارت امام حسن عسکری (ع) خوانده شود.
روز دهم
روز دهم ماه ربیع الاول روزی است که حضرت محمد (ص) با حضرت خدیجه (س) به عقد یکدیگر در آمدند. مستحب است این پیوند نورانی و پر از مهر و محبت با روزه گرفتن در روز دهم ربیع الاول شکرگذاری شکرگزاری شود.
روز دوازدهم
طبق روایتی که مرحوم کلینی و مشهور علمای اهل سنت مطرح میکنند روز دوازدهم ماه ربیع الاول سالروز میلاد با سعادت نبی مکرم اسلام (ص) است. از جمله مناسبتهای دیگر که در چنین روزی اتفاق افتادهاند میتوان به ورود حضرت پیامبر به مدینه بعد از ۱۲ روز طی مسافت از مبدأ مکه اشاره کرد. اعمال مستحبی این روز از این قرار اند:
۱. روزه گرفتن.
۲. دو رکعت نماز مستحبی که در رکعت اول بعد از حمد، سه بار سوره کافرون و در رکعت دوم بعد از حمد سه بار سوره توحید خوانده میشود.
شب هفدهم
روایات مستند شیعه خبر از این میدهند که شب هفدهم ربیع الاول شب ولادت حضرت محمد (ص) است. این شب بسیار مبارک و پر برکت است. اعمال مستحبی سالروز میلاد با سعادت خاتم الانبیا عبارتاند از:
۱. غسل به نیّت روز هفدهم ربیع الاوّل.
۲. روزه: که برای آن فضیلت بسیار زیادی ذکر کرده ند. در روایاتی از ائمّه معصومین (ع) آمده است: کسی که روز هفده ربیع الاول را روزه بدارد، خداوند برای او ثواب روزه یکسال را مقرّر میفرماید.
۳. صدقه دادن، نیکی کردن و خوشحال کردن مؤمنین.
۴. زیارت کردن از مشاهد مشرفه (قبور ائمه و امامزادگان)
۵. زیارت رسول خدا (ص) از دور و نزدیک. دراین باره در روایتی از آن حضرت آمده است:
«هر کس بعد از وفات من، قبرم را زیارت کند مانند کسی است که به هنگام حیاتم به سوی من هجرت کرده باشد، اگر نمیتوانید مرا از نزدیک زیارت کنید، از همان راه دور به سوی من سلام بفرستید (که به من میرسد)»
۶. زیارت امیرالمؤمنین علی (ع) نیز در این روز مستحب است.
۷. تکریم و بزرگداشت چنین روزی مستحب است. از آنجایی که این تماماً منسوب به پیامبر اکرم است، تعظیم این روز مایه بزرگداشت مقام نبوت (ص) است و اجر بسیاری دارد.
دعای روز اول
یکی از اعمال ماه ربیع الاول که در کتاب شریف «المختصر من المنتخب» ذکر شده است دعای است که مربوط به روز اول ماه ربیع الاول است. یکی از ویژگیهای این دعای پر خیر و برکت این است که در متن این دعا بسیار از آیات نورانی قرآن کریم استفاده شده است. متن و ترجمه ان دعای بسیار زیبا را در ادامه میخوانید:
اللَّهُمَّ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ یَا ذَا الطَّوْلِ وَ الْقُوَّةِ وَ الْحَوْلِ وَ الْعِزَّةِ
پاکی تو و یگانگی تو عظیم و بی نیازیات دیرینه و معبودیتت یگانه.
و پروردگاریات روشن و جلالت آشکار و زیبایی نعمتهایت والا و کمال ساختههای تو زیبا [ارزشمند]و بزرگمنشی ات باعظمت.
وَ أَقْدَمَکَ فِی سُلْطَانِکَ وَ أَنْوَرَکَ فِی أَرْضِکَ وَ سَمَائِکَ وَ أَقْدَمَ مُلْکَکَ وَ أَدْوَمَ عِزِّکَ
و سلطهات دیرینه است و چقدر در زمین و آسمان نورانی هستی و فرمانرواییات دیرینه و عزتت جاودانه.
وَ أَکْرَمَ عَفْوَکَ وَ أَوْسَعَ حِلْمَکَ وَ أَغْمَضَ عِلْمَکَ وَ أَنْفَذَ قُدْرَتَکَ وَ أَحْوَطَ قُرْبَکَ
و گذشتت کریمانه و بردباریات گسترده و دانشت همراه با اغماض و قدرتت نافذ و نزدیکیات محیط و فراگیر است!
أَسْأَلُکَ بِنُورِکَ الْقَدِیمِ وَ أَسْمَائِکَ الَّتِی کَوَّنْتَ بِهَا کُلَّ شَیْءٍ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ [عَلَی]آلِ مُحَمَّدٍ
به نور دیرینه تو و به آن اسمهایت که همه اشیا را با آن پدید آوردی، از تو خواستارم که بر محمد و آل محمد درود فرستی.
کَمَا صَلَّیْتَ وَ بَارَکْتَ وَ رَحِمْتَ وَ تَرَحَّمْتَ عَلَی إِبْرَاهِیمَ وَ عَلَی آلِ إِبْرَاهِیمَ
چنان که درود، برکت، رحمت و مهربانی خود را بر حضرت ابراهیم و خاندان او فرستادی.
إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ وَ أَنْ تَأْخُذَ بِنَاصِیَتِی إِلَی مُوَافَقَتِکَ وَ تَنْظُرَ إِلَیَّ بِرَأْفَتِکَ وَ رَحْمَتِکَ
به راستی که تو ستوده و بلندپایهای و این که [موی]پیشانی مرا بگیری و به سوی موافقت با خود بکشانی و با نظر رأفت و رحمت به من بنگری.
وَ تَرْزُقَنِی الْحَجَّ إِلَی بَیْتِکَ الْحَرَامِ وَ أَنْ تَجْمَعَ بَیْنَ رُوحِی وَ أَرْوَاحِ أَنْبِیَائِکَ وَ رُسُلِکَ
و حج خانه محترمت را روزیام کنی و روح من و ارواح پیامبران و فرستادگانت را در یکجا گرد هم آوری.
وَ تُوصِلَ الْمِنَّةَ بِالْمِنَّةِ وَ الْمَزِیدَ بِالْمَزِیدِ وَ الْخَیْرَ بِالْبَرَکَاتِ وَ الْإِحْسَانَ بِالْإِحْسَانِ
و بخشش خود را به بخشش دیگر و افزونیات را به افزونی دیگر و خیرت را به برکاتت و نیکیات را به نیکی دیگر بپیوندی.
کَمَا تَفَرَّدْتَ بِخَلْقِ مَا صَنَعْتَ وَ عَلَی مَا ابْتَدَعْتَ وَ حَکَمْتَ وَ رَحِمْتَ
چنان که ساختههایت را به تنهایی و براساس نوآفرینی، حکمت و رحمتت خلق کردی.
بنابراین، تویی خدایی که کسی نمیتواند در آنچه تقدیر کردهای، با تو ستیزه کند و تویی مالک عزت و نور.
(وَسِعْتَ کُلَّ شَیْءٍ رَحْمَةً وَ عِلْماً) وَ أَنْتَ الْقَائِمُ الدَّائِمُ الْمُهَیْمِنُ الْقَدِیرُ
که رحمت و آگاهیات همه اشیا را فراگرفته است و تویی خداوند پایدار، جاودانه، نگاه بان چیره و توانمند.
إِلَهِی لَمْ أَزَلْ سَائِلًا مِسْکِیناً فَقِیراً إِلَیْکَ
معبودا، من همواره درخواست کننده، بیچاره و نیازمند درگاه تو بودهام.
فَاجْعَلْ جَمِیعَ أمری [أُمُورِی]مَوْصُولًا بِثِقَةِ الِاعْتِمَادِ عَلَیْکَ وَ حُسْنِ الرُّجُوعِ إِلَیْکَ
پس همه امورم را به اطمینان اعتماد بر خود و بازگشت نیک به درگاهت.
وَ الرِّضَا بِقَدَرِکَ وَ الْیَقِینِ بِکَ وَ التَّفْوِیضِ إِلَیْکَ
و خشنودی به مقدراتت و یقین به خود و واگذاری امور بر خود، بپیوند.
(سُبْحانَکَ لا عِلْمَ لَنا إِلَّا ما عَلَّمْتَنا إِنَّکَ أَنْتَ الْعَلِیمُ الْحَکِیمُ)
«پاکی تو و جز آنچه را که به ما آموختهای نمیدانیم و تو آگاه و حکیمی.»،
(سُبْحانَهُ بَلْ لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ کُلٌّ لَهُ قانِتُونَ)
«پاکا خدا، آری همه آنچه در آسمانها و زمین هستند، فرمانبر اویند.»،
(سُبْحانَکَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ) (سُبْحانَکَ تُبْتُ إِلَیْکَ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُؤْمِنِینَ)
«پاکی توای خدا، پس ما را از عذاب آتش جهنم نگاه دار.»، «پاکی تو و من به درگاهت توبه نمودم و اولین مؤمن هستم.»،
(سُبْحانَکَ أَنْتَ وَلِیُّنا مِنْ دُونِهِمْ) (سُبْحانَ اللَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ)
«پاکی توای خدا و تو خود سرپرست ما از میان همه آنان [آفریدهها]هستی.»، «پاکا خدا پروردگار جهانیان.»،
(سُبْحانَ اللَّهِ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِکِینَ) (سُبْحانَ اللَّهِ عَمَّا یُشْرِکُونَ)
«پاکا خدا و من هرگز از مشرکان نیستم.»، «پاکا خدا از آنچه شریک او قرار میدهند.»،
(سُبْحانَ الَّذِی أَسْری بِعَبْدِهِ لَیْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَی الْمَسْجِدِ الْأَقْصَی
«پاکا خدایی که بنده خود را شبانه از مسجد الحرام به مسجد الاقصی-
الَّذِی بارَکْنا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ آیاتِنا إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ)
که پیرامون آن را خجسته گردانیدیم-سیر داد تا برخی از نشانههای خود را به او ارائه دهد، به راستی که او شنوا و بینا است.»،
(سُبْحَانَ اللَّهِ حِینَ تُمْسُونَ وَ حِینَ تُصْبِحُونَ وَ لَهُ الْحَمْدُ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ
«پاکا خدا هنگامی که شام و صبح میکنید و ستایش خدا را در آسمانها و زمین
وَ عَشِیًّا وَ حِینَ تُظْهِرُونَ یُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَ یُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَیِّ
و به هنگام شامگاه و آنگاه که ظهر میکنید. زنده را از مرده و مرده را از زنده بیرون میکشد.
وَ یُحْیِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ کَذلِکَ تُخْرَجُونَ) (سُبْحانَهُ وَ تَعالی عَمَّا یُشْرِکُونَ)
و زمین را بعد از مرگ، زنده میگرداند و شما نیز [در قیامت]این چنین بیرون آورده میشوید.»، «خداوند پاک و متعالی است از آنچه شریک او قرار میدهند.»،
(سُبْحانَهُ وَ تَعالی عَمَّا یَقُولُونَ عُلُوًّا کَبِیراً)
«پاک و بسیار منزه و متعالی است خدا از آنچه درباره او میگویند.»،
(سُبْحانَ رَبِّنا إِنْ کانَ وَعْدُ رَبِّنا لَمَفْعُولًا) (سُبْحَانَ الَّذِی بِیَدِهِ مَلَکُوتُ کُلِّ شَیْءٍ وَ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ)
«پاکا پروردگار ما و وعدهٔ او حتماً به وقوع خواهد پیوست.»، «پاکا خدایی که ملکوت هر چیز به دست او است و شما به سوی او بازگردانده میشوید.»،
(سُبْحانَهُ بَلْ عِبادٌ مُکْرَمُونَ) (سُبْحانَهُ هُوَ اللَّهُ الْواحِدُ الْقَهَّارُ)
«پاکا خدا و [فرشتگان]بندگان گرامی هستند.»، «پاکا خدای یگانه و چیره.»،
(سُبْحانَ رَبِّنا إِنَّا کُنَّا ظالِمِینَ) (سُبْحانَ رَبِّکَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا یَصِفُونَ
«پاکا پروردگار ما و به راستی که ما ستم نمودیم.»، «پاکا پروردگار تو، پروردگار صاحب عزت از آنچه او را بدان توصیف میکنند.
وَ سَلامٌ عَلَی الْمُرْسَلِینَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ)
و درود بر فرستاده شدگان و ستایش خدا را که پروردگار جهانیان است.»
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَرِّفْنَا بَرَکَةَ هَذَا الشَّهْرِ وَ یُمْنَهُ وَ ارْزُقْنَا خَیْرَهُ
خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست و ما را با برکت و فرخندگی این ماه آشنا گردان و خیر آن را روزیمان کن.
وَ اصْرِفْ عَنَّا شَرَّهُ وَ اجْعَلْنَا فِیهِ مِنَ الْفَائِزِینَ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین
و از شرّ آن بازدار و از رستگاران در آن قرار ده، به رحمتتای مهربانترین مهربانان.
درباره فضایل دعا و عبادت در این ماه چه روایات دیگری شنیدهاید؟ نظرات خود را در انتهای این صفحه در قسمت “ارسال نظر” با ما و سایر مخاطبان ستاره به اشتراک بگذارید.