استفراغ نوزاد؛ درمان خانگی و علائم هشدار دهنده

درمان خانگی استفراغ نوزاد

مراقبت‌های اولیه

• با محلول ORS (با دمای ولرم) شروع کنید. هر ۵ تا ۱۰ دقیقه ۱ قاشق چای خوری (۵ میلی لیتر) از محلول به نوزاد بدهید. حتی اگر نوزاد باز هم استفراغ کرد، به طور منظم از محلول به او بدهید. با وجود استفراغ نوزاد، بیشتر محلول جذب بدن او می‌شود.
• با کاهش استفراغ، مقدار بیشتری از ORS را در فواصل طولانی‌تر به نوزاد بدهید. این کار را تا وقتی ادامه دهید که نوزاد ادرار کند و دیگر تشنه نباشد (علاقه به نوشیدن نداشته باشد). به نوزاد آب، شیر، شیرخشک یا سایر مایعات ندهید تا استفراغ او متوقف شود.
• اگر با وجود انجام روش بالا، استفراغ مکرر بیش از ۲ ساعت ادامه پیدا کرد، نزد پزشک بروید.

نکته مهم: ممکن است نوزاد تشنه باشد و مایعات را سریعتر بخورد. اگر او هنوز استفراغ می‌کند، محلول را با مقادیر داده شده (و نه بیشتر) به او بدهید. ایده خوبی نیست که مایعات بیش از حد به نوزاد بدهید، زیرا باعث استفراغ بیشتر می‌شود.

اقدامات بعدی

اگر نوزاد از شیر مادر تغذیه می‌کند:

• پس از ۲ ساعت که نوزاد بدون استفراغ گذرانده است، مجددا شیردهی را از سر بگیرید. در هر بار شیردهی نصف زمان معمول از هر پستان به نوزاد شیر بدهید و فواصل شیردهی ۱ تا ۲ ساعت باشد.
• اگر نوزاد مجددا استفراغ کرد، زمان شیردهی را به ۵ دقیقه از یک پستان محدود کنید و فواصل شیردهی هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه باشد. حتی زمانی که نوزاد استفراغ می‌کند، بخشی از شیر جذب می‌شود.
• هنگامی که استفراغ نوزاد متوقف شد، برنامه منظم شیردهی با شیر مادر را دوباره از سر بگیرید.

اگر نوزاد از شیرخشک تغذیه می‌کند:

• پس از ۲ ساعت که نوزاد بدون استفراغ گذرانده است، تغذیه با شیرخشک را از سر بگیرید. با مقادیر کم شروع کنید و بتدریج به حجم شیرخشک بیافزایید. در صورت مصرف مایعات، نوزادانی که بیش از ۴ ماه سن دارند می‌توانید سرلاک، سیب زمینی پخته شده، کمپوت سیب خانگی، موز له شده یا هویج پخته و له شده را شروع کنید. در این زمان از دادن چای، آبمیوه و دیگر نوشیدنی‌ها اجتناب کنید. اگر فرزند شما پس از ۲۴ ساعت مشکلی نداشت، برنامه غذایی معمول را ادامه دهید.

اگر کودک غذای کمکی مصرف می‌کند (بالای  ۱ سال):

• پس از ۲ ساعت که نوزاد بدون استفراغ گذرانده است، با مقدار کمی از شیر یا شیرخشک و سایر مایعات تغذیه را شروع کنید. مقدار آن را بتدریج زیاد کنید.
• بعد از ۴ ساعت بدون استفراغ، غذا‌های جامد (سرلاک برنج، سرلاک سایر غلات، بلغور جو دوسر، نان، رشته فرنگی، هویج پخته، موز له شده، سیب زمینی پخته شده، برنج، کمپوت سیب خانگی، نان سوخاری، کراکر (بیسکوییت ترد نمکی)، سوپ با رشته فرنگی و سبزیجات پخته) را شروع کنید. به هر میزان که کودک تمایل دارد به او مایعات بدهید.
• بعد از ۲۴ ساعت بدون استفراغ، برنامه غذایی کودک را از سر بگیرید.

موارد هشدار دهنده

اگر فرزند شما در عرض ۲۴ ساعت بهبودی نیافت و یا هر یک از موارد زیر رخ داد به پزشک مراجعه کنید:

• ادامه استفراغ پس از ۲ ساعت اول شروع مایعات
• استفراغ گاه به گاه به مدت بیش از ۲۴ ساعت
• اسهال مکرر (بیش از ۵ بار در روز)؛ وجود خون (به رنگ قرمز یا سیاه) یا مخاط در اسهال
• وجود خون در استفراغ یا مدفوع
• ورم شکم یا درد‌های شکمی
• عدم ادرار برای ۸ ساعت، گریه بدون اشک، خشکی چشم‌ها و دهان
• خستگی غیرمعمول، خواب آلودگی، سردرگمی یا تشنج
• تب بیش از ۴۰ درجه سانتی گراد

استفراغ کودکان بصورت مداوم

استفراغ مداوم در کودکان نیز نگران کننده است، زیرا باعث از دست رفتن آب بدن آن‌ها می‌شود.

1. اگر استفراغ بیش از ۶ ساعت ادامه یافت یا با اسهال، تب و علایمی، چون گوش درد ظاهر شد، حتما با پزشک تماس بگیرید.
2. کودک حتما باید استراحت کند. بهتر است ظرفی کنار او بگذارید تا در مواقع لزوم از آن استفاده کنید.
3. به کودک مقداری محلول نمکی بدهید.
4. دمای بدن کودک را اندازه بگیرید و با استفاده از اسفنج و آب ولرم بدنش را سرد نگه دارید.
5. هنگامی که استفراغ کودک بند آمد، به تدریج به او غذا‌های سفت بدهید و فقط از غذا‌های ساده استفاده کنید.

درمان خانگی استفراغ کودکان

وقتی کودک استفراغ می‌کند، اقدامات زیر را انجام دهید.

• هنگام استفراغ سر کودک را نگه دارید. وقتی استفراغ تمام شد، صورت او را با اسفنج یا پارچه تمیز کنید. کمی آب بدهید تا دهانش تمیز شود.
• به کودک دلداری دهید، زیرا استفراغ ممکن است موجب ناراحتی یا ترس او شود.
• هر ساعت مقدار کمی آب یا محلول او. آر. اس (۳۰ میلی لیتر) به او بدهید تا بنوشد. این کار موجب جایگزینی مایعات از دست رفته بدن در اثر استفراغ می شود.
• کودک را تشویق کنید که دراز بکشد و استراحت کند. ظرفی کنار او بگذارید چون ممکن است مجدد استفراغ کند.
• برای جلوگیری از آب زدایی بدن، کودک را تشویق کنید مقدار بیشتری از محلول او. آر. اس بنوشد.

پیشگیری از بیماری مسافرت

بعضی از کودکان از حالت تهوع در هنگام سفر رنج می‌برند. حرکت مداوم و طولانی مدت وسیله نقلیه باعث اختلال در اندام‌های حفظ تعادل بدن مانند گوش می‌شود و این مشکل را به وجود می‌آورد. بیشتر کودکان مشکل را بزرگتر نشان می‌دهند.

• قبل از سفر کج خلقی نکنید. این رفتار شما کودک را عصبی‌تر و نگران‌تر می‌کند.
• قبل از سفر نباید معده کودک خالی یا پر باشد. قبل از حرکت، غذای مختصری به او بدهید و نگذارید در طول سفر پرخوری کند.
• در سفر مقدار زیادی نوشیدنی همراه خود ببرید تا کودک دچار خشکی آب بدن نشود.
• برای این بیماری دارو‌های مخصوصی وجود دارد. در صورت تجویز پزشک، پیش از حرکت، از این دارو‌ها به کودک بدهید.
• دور کمر کودک را با باندی تحت فشار قرار دهید. تحریک نقاط حسی بدن، حالت تهوع را کمتر می‌کند.
• اگر کودک شما همیشه در هنگام سفر دچار این بیماری می‌شود، با پزشک کودک در میان بگذارید.
• ۲۳ توصیه مهم برای مسافرت با نوزاد را بخوانید. 

جمع بندی

در صورت استفراغ نوزاد

• شیردهی را متوقف کنید.
• از محلول او. آر. اس به مقدار معین و در فواصل منظم به نوزاد بدهید.
• پس از گذراندن ۲ ساعت بدون استفراغ، شیردهی را به مقدار کم از سر بگیرید.

برگرفته از: کمک‌های اولیه برای کودکان / میریام استاپرد و fairview