نویسنده: بهاره قاسم پور
بروزرسانی: 22 مرداد 1401
ستاره | سرویس پزشکی – سونوگرافی تیروئید با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از غده تیروئید که درون گردن قرار گرفته است را تهیه می‌کند. در این روش از تابش یوننده استفاده نمی‌شود (هر نوع تابشی که بتواند در هنگام گذر از یک ماده گازی یا جامد، یون‌هایی را تولید کند) و معمولا برای ارزیابی توده‌ها یا گره‌های پیدا شده در زمان معاینات فیزیکی یا دیگر آزمایش‌های تصویربرداری استفاده می‌شود.
مختصری در مورد آناتومی غده تیروئید
ایجاد گره و برآمدگی در تیروئید امری شایع بوده که ممکن است بر روی سطح پوست احساس نشود. حدود پنج تا ۱۰ درصد از بزرگسالان در تیروئید خود، نوعی توده خواهند داشت که پزشک می‌تواند با معاینه، آنها را تشخیص دهد. به این توده ها، گره‌های ملموس گفته می‌شود. با استفاده از سونوگرافی می‌توان گره‌های غیر ملموس را شناسایی کرد. بیشتر این گره ها، خوش خیم بوده و خطری برای سلامتی فرد ندارند.
سونوگرافی تیروئید چیست؟
سونوگرافی روشی بی خطر و بدون درد است که با استفاده از امواج صوتی، تصاویری را از داخل بدن تهیه می‌کند. تصویربرداری اولتراسوند، که به آن اسکن اولتراسوند یا سونوگرافی نیز گفته می‌شود، شامل استفاده از یک مبدل کوچک (پروب) و ژل اولتراسوند است که به طور مستقیم بر روی پوست مالیده می‌شود. امواج صوتی با فرکانس بالا از پروب و از طریق ژل به بدن منتقل می‌شوند. این مبدل، امواج برگردانده شده از بدن را جمع کرده و سپس با استفاده از یک کامپیوتر، این امواج تبدیل به تصویر می‌شوند. در این روش، از تابش یوننده استفاده نمی‌شود، بنابراین بیمار در معرض تشعشعات رادیویی قرار نمی‌گیرد. از آنجایی که این تصاویر در زمان واقعی گرفته می‌شوند، می‌توانند بافت‌ها و حرکات اندام‌های داخلی بدن و همچنین جریان خون را نشان دهند. سونوگرافی نوعی آزمایش پزشکی بدون نیاز به جراحی بوده که به پزشک در تشخیص و درمان بیماری‌ها کمک می‌کند؛ در همین راستا، سونوگرافی تیروئید، تصاویری از غده تیروئید و بافت‌های مجاور گردن را تهیه می‌کند.
موارد استفاده از سونوگرافی تیروئید
از سونوگرافی تیروئید معمولا در موارد زیر استفاده می‌شود:
- برای تعیین این موضوع که آیا توده ایجاد شده در گردن ناشی از تیروئید یا بافت مجاور است.
- برای تجزیه و تحلیل ظاهر گره‌های تیروئید و تعیین خوش خیم یا بدخیم بودن آنها. در صورت نیاز به بیوپسی، استفاده از آسپیراسیون سوزنی ظریف می‌تواند به افزایش دقت بیوپسی کمک کند.
- برای بررسی گره‌های بیشتر در بیمارانی که در معاینه فیزیکی، یک یا چند گره داشته‌اند.
- برای بررسی رشد گره تیروئید در طول زمان
از آنجایی که سونوگرافی، تصاویری واقعی یعنی تصاویری که به طور مداوم عوض می‌شوند را فراهم می‌کند، بنابراین، می‌توان از آن برای هدایت روش‌هایی مانند بیوپسی نیز استفاده کرد. همچنین از سونوگرافی می‌توان برای هدایت ورود یک کاتتر یا دیگر دستگاه‌های تخلیه در بدن نیز استفاده کرد.
نحوه آماده شدن برای انجام سونوگرافی
برای سونوگرافی باید لباس راحت و آزاد بپوشید. ممکن است از شما خواسته شود که جواهرات و لباس‌های خود را درآورده و گان جراحی بپوشید. سونوگرافی نسبت به حرکت بسیار حساس است، بنابراین فعالیت یا گریه یک کودک می‌تواند روند معاینه را طولانی‌تر کند.
تجهیزات سونوگرافی
اسکنر‌های سونوگرافی شامل یک کنسول حاوی کامپیوتر، یک صفحه نمایش ویدئویی و یک مبدل است که برای انجام اسکن از آن استفاده می‌شود. این مبدل وسیله‌ای کوچک شبیه به یک میکروفون بوده که توسط یک سیم به اسکنر وصل شده است. این مبدل، امواج صوتی با فرکانس بالا را به درون بدن فرستاده و سپس پژواک‌های برگشتی از بدن را دریافت می‌کند.
تصویر اولتراسوند بلافاصله بر روی صفحه نمایش ویدئویی ظاهر می‌شود. این تصویر براساس دامنه، فرکانس و زمان لازم برای دریافت سیگنال اولتراسوند از بدن تشکیل می‌شود. مقدار کمی ژل بر روی پوست مالیده می‌شود تا امواج صوتی از طریق آن وارد بدن شوند. سونوگرافی یک روش عالی برای بررسی برخی از مناطق بدن است در حالی که برخی مناطق، به خصوص ریه‌های پر از هوا، برای اولتراسوند مناسب نیستند.
نحوه کار سونوگرافی
در پزشکی، از سونوگرافی برای تشخیص تغییرات ظاهری، اندازه یا محیط اندام ها، بافت‌ها و عروق‌ها یا تشخیص توده‌های غیر طبیعی مثل تومور‌ها استفاده می‌شود.
در اولتراسوند، دستگاه مبدل هم امواج صوتی را به بدن فرستاده و هم آنها را دریافت می‌کند. زمانی که مبدل بر روی پوست قرار می‌گیرد، پالس‌های کوچکی از امواج صوتی با فرکانس بالا را به درون بدن می‌فرستد. هم زمان با برگشت این امواج از اندام‌های داخلی، مایعات و بافت‌ها، یک گیرنده حساس در مبدل، تغییرات ایجاد شده در فرکانس و جهت امواج را ضبط می‌کند. این امواج بلافاصله توسط یک رایانه اندازه گیری و نمایش داده می‌شوند.
نحوه انجام سونوگرافی
برای انجام سونوگرافی، بیمار بر روی یک تخت دراز می‌کشد. برای سونوگرافی تیروئید، ممکن است یک بالش در پشت شانه‌ها گذاشته شود تا محدوده اسکن بزرگتر شود. این کار به ویژه برای کودکان مهم است. ابتدا رادیولوژیست، ژل را بر روی بدن مالیده و سپس، مبدل را بر روی ناحیه مورد نظر قرار داده و آن را به عقب و جلو حرکت می‌دهد تا تصاویر مورد نیاز دریافت شوند.
معمولا فشار ناشی از تماس مبدل با پوست باعث ایجاد درد و ناراحتی نمی‌شود. با این حال اگر اسکن بر روی مناطق نازک و حساس بدن صورت بگیرد، ممکن است فرد کمی احساس درد داشته باشد. پس از اتمام سونوگرافی، ژل از روی پوست پاک خواهد شد.
تجربه سونوگرافی در حین و بعد از آن
سونوگرافی بدون درد بوده و توسط اکثر بیماران قابل تحمل است. سونوگرافی تیروئید معمولا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد. پس از اتمام سونوگرافی، باید صبر کنید تا تصاویر آماده شوند. همچنین می‌توانید بلافاصله پس از سونوگرافی، فعالیت‌های طبیعی خود را از سر بگیرید.
تفسیر نتایج سونوگرافی
رادیولوژیست، تصاویر سونوگرافی را تجزیه و تحلیل کرده و یک گزارش برای پزشک شما خواهد فرستاد. معمولا پزشک خودتان، نتایج را برای شما تفسیر خواهد کرد. پس از سونوگرافی، بسته به نوع نتایج، ممکن است پزشک آزمایش‌های دیگری نیز برای شما تجویز کند.
مزایا و خطرات سونوگرافی تیروئید چیست؟
فواید
- اسکن اولتراسوند نیاز به جراحی ندارد.
- گاهی اوقات، آزمایش اولتراسوند ممکن است به طور موقت باعث ایجاد ناراحتی شود، اما دردناک نیست.
- استفاده از سونوگرافی آسان و در دسترس بوده و ارزان‌تر از دیگر روش‌های تصویربرداری است.
- تصویربرداری اولتراسوند بسیار ایمن بوده و از هیچ تابش یوننده‌ای استفاده نمی‌کند.
- اسکن سونوگرافی تصاویری واضح از بافت‌های نرم بدن را نشان می‌دهد.
- با سونوگرافی می‌توان تصاویری واقعی ایجاد کرد. این ویژگی می‌تواند به روش‌هایی مانند بیوپسی و آسپیراسیون کمک کند.
خطرات
سونوگرافی تشخیصی در حالت استاندارد، هیچ خطری برای انسان ندارد.
محدودیت‌های سونوگرافی تیروئید چیست؟
با سونوگرافی نمی‌توان عملکرد تیروئید را تعیین کرد. یعنی نمی‌توان تیروئید پرکار، تیروئید کم کار یا طبیعی را تشخیص داد. برای تشخیص عملکرد تیروئید، پزشک ممکن است، آزمایش تیروئید یا تست بازجذب ید رادیواکتیو را تجویز کند.
برگرفته از: radiologyinfo.org
