سنگ کیسه صفرا چیست؟ + علت، علائم و راه های درمان

ستاره | سرویس سلامت – سنگ‌های کیسه صفرا در واقع سنگ نیستند؛ آن‌ها تکه‌هایی از مواد جامدی هستند که در کیسه صفرا تشکیل شده‌اند و ممکن است تا زمانی که مجرای صفرا توسط این سنگ‌ها مسدود شده و باعث ایجاد درد شوند، متوجه شکل گیری آن‌ها در کیسه صفرای خود نشوید.

 

انواع سنگ کیسه صفرا

دو نوع سنگ کیسه صفرا وجود دارد که عبارتند از:

• سنگ‌های کلسترول. رنگ این سنگ‌ها معمولا سبز و زرد است و حدود ۸۰ درصد از سنگ‌های صفراوی از این نوع هستند.
• سنگ‌های رنگدانه ای. این سنگ‌ها کوچکتر و تیره‌تر هستند و از بیلی روبین ساخته می‌شوند. بیلی روبین مایعی است که کبد آن را ساخته و کیسه صفرا آن را ذخیره می‌کند.

 

علت تشکیل سنگ‌های صفراوی چیست؟

سنگ‌های صفراوی ممکن است به دلایل زیر تشکیل شوند:

• ژنتیک
• وزن
• مشکلات مرتبط با کیسه صفرا
• رژیم غذایی

خود صفرا نیز می‌تواند باعث تشکیل سنگ شود. بدن به صفرا نیاز دارد، اما اگر مقدار کلسترول آن زیاد باشد، احتمال تشکیل سنگ صفرا بیشتر خواهد شد. علاوه بر این اگر کیسه صفرا کاملا خالی نشود، ممکن است باعث ایجاد سنگ شود. احتمال ایجاد سنگ‌های رنگدانه‌ای در افراد مبتلا به بیماری‌های خاص مانند سیروز (بیماری کبد) یا بیماری‌های خونی مانند کم خونی داسی شکل بیشتر است.

 

 

عوامل خطرزا در بروز سنگ کیسه صفرا

عوامل زیر می‌توانند احتمال ابتلا به سنگ‌های صفراوی را افزایش دهند.

• چاقی. چاقی یکی از بزرگترین عوامل خطرزا است. چاقی می‌تواند سطح کلسترول را افزایش داده و همچنین باعث شود که کیسه صفرا به طور کامل خالی نشود.
• مصرف قرص‌های ضد بارداری، هورمون درمانی یا بارداری. در این شرایط افزایش استروژن می‌تواند باعث افزایش کلسترول شده و تخلیه کیسه صفرا را مشکل‌تر کند.
• دیابت. در افراد مبتلا به دیابت، احتمال افزایش سطح تری گلیسیرید بالا بوده که می‌تواند عاملی خطرزا برای تشکیل سنگ‌های صفراوی باشد.
• مصرف دارو برای کاهش کلسترول. مصرف برخی از این داروها، میزان کلسترول در صفرا را افزایش داده که در نتیجه می‌توانند باعث ایجاد سنگ‌های کلسترول شوند.
• کاهش وزن سریع. این عامل باعث می‌شود که کبد، کلسترول اضافی تولید کرده که ممکن است به ایجاد سنگ‌های صفراوی منجر شود.
• روزه گرفتن. در این حالت، ممکن است کیسه صفرا به اندازه کافی تخلیه نشود.

اگر دیگر اعضای خانواده شما دچار سنگ کیسه صفرا هستند، احتمال ابتلا در شما نیز بیشتر خواهد بود. همچنین ابتلا به سنگ کیسه صفرا در میان زنان و افراد مسن شایع‌تر است.

 

علائم سنگ کیسه صفرا چیست؟

علائم سنگ کیسه صفرا معمولا عبارتند از:

• درد در ناحیه شکم و کمر که می‌تواند به مدت چند ساعت طول بکشد
• حالت تهوع
• استفراغ
• دیگر مشکلات گوارشی از جمله نفخ، سوء هاضمه، سوزش معده و گاز

 

نحوه تشخیص سنگ کیسه صفرا

پزشک برای تشخیص سنگ‌های صفراوی ابتدا شما را معاینه فیزیکی کرده و ممکن است آزمایش‌های زیر را نیز برای شما تجویز کند.

• آزمایش خون، برای بررسی علائم عفونت یا انسداد
• سونوگرافی
• سی تی اسکن
• کلانژیوپانکراتوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRCP). در این روش، با استفاده از یک میدان مغناطیسی و پالس انرژی امواج رادیویی، تصاویری از کبد و کیسه صفرا را تهیه می‌کنند.
• اسکن HIDA. در این روش، پزشک نوعی ردیاب رادیواکتیو را به بدن تزریق کرده و عملکرد کیسه صفرا را بررسی می‌کند.
• سونوگرافی آندوسکوپیک. این روش ترکیبی از سونوگرافی و آندوسکوپی است.
• کلانژیوگرافی آندوسکوپیک عقب‌گرد یا ای‌آرسی‌پی (ERCP). در این روش، پزشک یک آندوسکوپ را از طریق دهان وارد روده کوچک کرده و با تزریق نوعی رنگ، مجرای صفرا را بررسی خواهد کرد.

 

 

درمان سنگ کیسه صفرا

بسیاری از افراد برای درمان سنگ‌های صفراوی به عمل جراحی نیاز دارند. دو نوع روش جراحی وجود دارد.

• کولسیستکتومی لاپاروسکوپی. در این روش، جراح چند برش کوچک در اطراف شکم ایجاد کرده و از طریق آن‌ ابزار مخصوص جراحی را وارد بدن می‌کند. پزشک با استفاده از یک دوربین، داخل بدن را بررسی کرده که تصویر آن بر روی یک صفحه نمایش نشان داده می‌شود. پس از جراحی، معمولا می‌توانید همان روز به خانه برگردید.
• کولسیستکتومی باز. در این روش، جراح شکم را شکافته و کیسه صفرا را درمی آورد. پس از عمل چند روز در بیمارستان بستری خواهید شد.
• اگر سنگ‌های صفراوی در مجرای صفرا قرار گرفته باشند، پزشک ممکن است قبل یا در حین جراحی، از ERCP برای پیدا کردن و از بین بردن آن‌ها استفاده کند.

 

 

آیا می‌توان سنگ‌های صفراوی را بدون جراحی درمان کرد؟

اگر از لحاظ پزشکی قادر به عمل جراحی نباشید، پزشک ممکن است دارو‌های چنودیول یا یورسودیول را برای شما تجویز کند. این دارو‌ها به از بین بردن سنگ‌های کلسترول کمک می‌کنند. از عوارض این دارو‌ها می‌توان به اسهال خفیف اشاره کرد.

مشکل مصرف این دارو‌ها این است که نیاز خواهید داشت آن‌ها را برای مدت زمان بسیار طولانی استفاده کنید. همچنین ممکن است پس از قطع مصرف دارو، سنگ‌های کیسه صفرا دوباره تشکیل شوند.

برگرفته از: webmd.com