نویسنده: بهاره قاسم پور
بروزرسانی: 3 آذر 1400
ستاره | سرویس سلامت – حدود ۱۰ ٪ از مردم دچار خارش شدید می‌شوند. خارش پوست میتواند به علت خشکی، تماس با پیچک سمی، آبله مرغان، نیش حشرات یا بیماری‌هایی مانند پسوریازیس و اگزما به وجود آید. گاهی اوقات خارش تمام بدن و یا یک نقطه از بدن را در برمی‌گیرد و میتواند هفته‌ها یا بیشتر طول بکشد. گاهی اوقات، خارش با قرمزی، بثورات، برآمدگی یا ترک خوردگی پوست همراه است.اگر دچار خارش هستید، احتمالا می‌خواهید دلیل آن را بفهمید تا بتوانید آن را برطرف کنید. در ادامه به معرفی عوامل شایع در ایجاد خارش پوست می‌پردازیم.
علت خارش بدن چیست؟
۱. خشکی پوست
- افراد مسن
- افراد سیگاری
- کسانی که مدت زمان زیادی در زیر نور خورشید قرار می‌گیرند و کسانی که بیش از حد از محصولات پوستی استفاده می‌کنند.
این حالت در زمستان و در محیط‌های خشک بیشتر پدید می‌آید. در این حالت ممکن است پوست، زبر یا پوسته پوسته شده، اما نباید دچار برآمدگی‌های قرمز یا تاول شود. خشکی پوست اغلب باعث ایجاد خارش می‌شود. اولین راه کار در برابر خشکی پوست این است که سه تا چهار بار در روز، پوست را مرطوب کنید. همچنین، در این شرایط، مدت زمان حمام رفتن خود را کمتر کنید، زیرا میتواند باعث خشکی بیشتر پوست شود.
علاوه بر این می‌توانید از کرم هیدروکورتیزون استفاده کنید. اگر بعد از حدود یک هفته، خوب نشدید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است یک کرم استروئیدی قوی‌تر یا داروی ضد حساسیت برای شما تجویز کند.
۲. درماتیت آتوپیک
درماتیت آتوپیک شایع‌ترین نوع بیماری اگزما است. در این حالت، پوست خشک، قرمز و دردناک می‌شود. اگر پوست عفونی شود، ممکن است تاول‌های کوچکی نیز بر روی پوست به وجود آیند. درمان اصلی اگزما در موارد خفیف، استفاده از مرطوب کننده‌ها است. از صابون‌های ملایم و بدون رایحه استفاده کنید. استفاده از ملافه‌های خشک، پارچه‌های زبر و حمام داغ می‌توانند این شرایط را بدتر کنند. برای درمان این عارضه می‌توانید از استروئید‌های موضعی نیز استفاده کرد.
۳. درماتیت تماسی آلرژیک
این نوع عارضه پوستی زمانی پدید می‌آید که شما در تماس با مواد یا وسایلی قرار می‌گیرید که نسبت به آن‌ها حساسیت یا آلرژی داشته باشید؛ مانند مواد شیمیائی، رنگ، پشم و یا عطر. در این شرایط ممکن است دچار تورم یا تاول نیز شوید. این عارضه ممکن است ۷۲ ساعت یا بیشتر، پس از لمس مواد حساسیت زا به وجود آید. در موارد خفیف، می‌توان از مرطوب کننده و کورتیکواستروئید‌های موضعی و آنتی هیستامین استفاده کرد. اگر دچار تورم یا بثورات بزرگ شدید، با پزشک خود مشورت کنید.
۴. پیچک سمی
خارش و بثورات ناشی از تماس با پیچک سمی یک نمونه از درماتیت تماسی آلرژیک است که میتواند علت خارش بدن باشد. در واقع لمس برگ‌های گیاه و یا روغن آن به نام اوروشیول می‌توانند باعث خارش شوند.
در اکثر موارد، این حالت در عرض چند هفته خود به خود از بین می‌رود. سعی کنید خود را نخارانید. همچنین برای بهبود این عارضه می‌توانید از محصولاتی مانند لوسیون کالامین، کرم هیدروکورتیزون و یا قرص‌های آنتی هیستامین استفاده کنید.
حمام آب سرد و یا مالیدن ترکیب جوش شیرین و آب بر روی بثورات می‌توانند به کاهش خارش پوست کمک کنند. اگر بثورات پس از یک هفته تا ۱۰ روز از بین نرفتند، یا دچار تب و تنگی نفس شدید، با پزشک خود تماس بگیرید.
۵. پسوریازیس
پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی بوده که باعث افزایش سرعت چرخه رشد سلول‌های پوست می‌شود. این بدین معنی است که سلول‌ها بر روی سطح پوست جمع شده و لکه‌های قرمز و پوسته پوسته‌ای را تشکیل می‌دهند که نه تنها خارش آور بوده بلکه گاهی دردناک نیز هستند. پسوریازیس پلاکی، شایع‌ترین نوع این بیماری است. نحوه درمان بستگی به شدت بیماری دارد.
۶. دارو‌ها
در برخی موارد، علت خارش بدن میتواند عوارض جانبی ناشی از مصرف برخی دارو‌ها باشد. خارش همچنین میتواند با بثورات پوستی یا اگزما همراه باشد. برخی از این دارو‌ها عبارتند از دارو‌های ضد درد، آنتی بیوتیک‌ها مانند دارو‌های پنی سیلین یا سولفا و بعضی از دارو‌های روانپزشکی و ضد تشنج. اگر به این دارو‌ها حساسیت داشتید، با پزشک خود مشورت کنید تا در صورت امکان، مقدار یا نوع آن‌ها را تغییر دهد.
۷. بیماری کلیه
اگر چه کلیه‌ها به پوست ربطی ندارند، اما بیماری مزمن کلیه میتواند باعث ایجاد خارش شود. این نوع خارش اغلب بر روی نواحی وسیعی از بدن تاثیر گذاشته و در موقع خواب نیز بدتر می‌شود. در واقع، حدود ۴۰ ٪ از افراد مبتلا به نارسایی کلیه دچار خارش پوست می‌شوند که میتواند بر روی کیفیت زندگی آن‌ها تاثیر گذارد.
۸. بیماری کبد
کبد باعث دفع سموم از بدن می‌شود. در صورت بروز مشکلات کبدی، تجمع این سموم میتواند علت خارش بدن در شما باشد. این خارش میتواند خفیف یا شدید بوده و مناطق کم یا زیادی از بدن را دربر بگیرد. خارش ایجاد شده در اثر بیماری کبدی میتواند در زمان خواب، قبل از دوره قاعدگی و یا تحت فشار و استرس بدتر شود. استفاد از مرطوب کننده و حمام گرم میتواند به تسکین خارش‌های خفیف کمک کنند، در حالی که در موارد شدیدتر، باید دارو مصرف شود.
۹. دیابت
سوزش، بی حسی و احساس سوزن سوزن شدن از علائم نوروپاتی دیابتی هستند. خارش شامل یک فرایند دیگر است: افراد مبتلا به دیابت دارای پوستی خشک بوده که در نتیجه در معرض ابتلا به عفونت‌های قارچی مانند خارش میان پا‌ها قرار می‌گیرند. این نوع خارش در نقاط خاصی روی داده و سراسر بدن را شامل نمی‌شود. استفاده از مرطوب کنند‌ها میتواند به بهبود این شرایط کمک کند. همچنین از صابون‌های ملایم استفاده کرده و از حمام‌های طولانی مدت اجتناب کنید.
۱۰. زونا
زونا باعث بروز بثورات و تاول می‌شود. خارش زونا معمولا پس از بین رفتن تاول‌ها آغاز می‌شود. ویروس واریسلا زوستر باعث ایجاد زونا شده و درمانی ندارد. مصرف برخی از دارو‌ها میتواند به تسکین درد زونا کمک کند، اما تسکین خارش‌ها کمی دشوارتر است. پماد‌های موضعی ممکن است به تسکین خارش‌ها کمک کنند، اما آن‌ها را هرگز بر روی ضایعاتی که هنوز فعال هستند، نمالید.
۱۱. اِم‌اِس یا تصلب بافت چندگانه
خارش ناشی از ام اس به علت مشکلات عصبی است. در این مورد، فرد دچار بثورات نمی‌شود. اگر چه افراد مبتلا به ام اس می‌توانند دچار دیگر شرایط پوستی مانند پسوریازیس و نیش حشرات شده که باعث خارش خواهند شد. در این شرایط، خارش ناشی از عصب ام اس میتواند شدید باشد. این نوع خارش را می‌توان با دارو‌های سیستمیک که عصب را هدف قرار می‌دهند، درمان کرد. پماد‌های استروئیدی معمولا اثر ندارند، اما برخی از دارو‌های ضد افسردگی و ضد تشنج می‌توانند بسیار موثر باشند.
۱۲. سرطان
در موارد نادر، خارش میتواند نشانه‌ای از سرطان، معمولا سرطان خون باشد. پلی سیتمی ورا یک بیماری خونی بوده که بر روی مغز استخوان تاثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به این بیماری ممکن است پس از استفاده از حمام گرم، دچار خارش و دیگر علائم مانند سردرد، سرگیجه و خستگی شوند. سندرم سزاری که نوعی لنفوم است می تواند باعث ایجاد بثورات، خارش و پوسته پوسته شدن بدن شود. سرطان پانکراس نیز میتواند علت خارش بدن باشد. اگرچه این خارش ناشی از تومور مسدود کننده مجرای صفراوی است. علاوه بر این، برخی از روش‌های درمانی سرطان نیز می‌توانند باعث بروز خارش شوند.
برگرفته از: health.com
