نویسنده: پریسا رودحله
بروزرسانی: 17 مرداد 1401
ستاره | سرویس مادر و کودک – زنجبیل یک گیاه خوراکی است که هم کاربرد دارویی دارد، هم به عنوان ادویه در غذا استفاده می‌شود. معمولا وقتی می‌گویند زنجبیل منظورشان ریشه گیاه است، اما قسمت مورد استفاده گیاه ساقه متورم شده زیرزمینی‌اش است که ریزوم نام دارد و خواص بی‌شمار زنجبیل را برای ریزوم آن گفته‌اند. حالا با وجود این همه خواص، در ادامه خواهید خواند که مصرف زنجبیل در دوران شیردهی چگونه باید باشد؟
خواص زنجبیل
- جلوگیری از حالت تهوع ناشی از شیمی‌درمانی و استفراغ بعد از عمل جراحی
- کمک به هضم غذا
- کمک به بهبود سرماخوردگی و آنفولانزا (باید بصورت تازه مصرف شود)
- درمان سرگیجه و تهوع (بصورت خشک شده مصرف شود)
- افزایش میل جنسی
- کمک به درمان بدون عارضه میگرن (ترکیب یک نخود پودر زنجبیل با یک کاسه ماست و خوردنش همراه با غذا بصورت روزانه)
- محافظت از سلامت مغز (محافظت از مغز شما در ابتلا به آلزایمر و پارکینسون به خاطر خواص ضد التهابی‌اش)
- کنترل و کاهش وزن (نوشیدن به عنوان چایی)
- سلامت دستگاه گوارش
- کنترل قند خون
- کنترل کلسترول بدن
و ده‌ها خاصیت دیگر که برای زنجبیل شمرده‌اند.
زنجبیل در دوران شیردهی
در این میان زنجبیل گیاهی‌ست که توسط برخی توصیه می‌شود، مادران شیرده، برای جلوگیری از نفخ یا کولیک نوزاد آن را به اشکال مختلف مصرف کنند یا برای ازدیاد شیر دم‌نوش زنجبیل بنوشند.
نکته‌ای که می‌خواهم توجه شما را بدان جلب کنم یک نکته کلی در استفاده از تمامی نسخه‌های گیاهی است. چه پای زنجبیل وسط باشد چه نه! همانطور که می‌دانید در طب سنتی چهار نوع طبع داریم: طبع گرم و‌تر (دموی)، گرم و خشک (صفراوی)، سرد و‌تر (بلغمی) و سرد و خشک (سوداوی). هر انسانی یک طبع غالب دارد. به این معنی که گرایش کلی بدن او مشخص است. پس که اگر شما طبع سرد و خشک دارید و دوستتان طبع گرم و تر، دلیل نمی‌شود اگر نسخه‌ای روی بدن دوستتان تاثیر مثبت داشته همان نسخه روی بدن شما هم تاثیر مثبت به جا بگذارد. از طرفی دیگر، شما با وجود طبع ذاتی که با آن متولد شده‌اید می‌توانید یک طبع دیگر هم داشته باشید که نحوه زندگی و رژیم غذایی‌تان باعث غلبه خلطی خاص (خلط دم، صفرا، بلغم یا سودا) بر دیگر اخلاط و بوجود آمدن آن طبع شده است. (مزاج عارض مرضی).
جالب است بدانید هر یک از اعضای بدن ما هم طبع جداگانه‌ای دارند. مثلا مزاج مغز شما ممکن است سرد یا گرم باشد.
حالا تصور کنید مادری مزاجش گرم و خشک باشد و برای افزایش میزان شیر خود مداوما چای زنجبیل مصرف کند. یا مزاج معده‌اش گرم و خشک باشد. یا براساس رژیم غذایی اش خلط صفرا در بدنش زیاد از حد تولید شده باشد. از آنجایی که طبع زنجبیل هم گرم و خشک است تعجبی ندارد اگر این نسخه باعث شود بدن او پر از جوش شود (در طب سنتی اصطلاحا می‌گویند گرمی بیرون می‌ریزد)، معده‌اش بهم بریزد یا به کبدش فشار بیاید. حتی اگر فرض کنیم بدن مادر مشکلی با این نسخه نداشته باشد، اگر طبع نوزاد گرم و خشک باشد ممکن است بدنش نسبت به ترکیبات این گیاه که در شیر مادرش وجود داشته و او از آن تغذیه کرده حساسیت نشان بدهد؛ بنابراین اگرچه مصرف زنجبیل در دوران شیردهی در حد تعادل اشکال ندارد. اما برخی اختلالات سیستم عصبی مرکزی بعد از مصرف زنجبیل در بعضی مادران شیرده و نوزادانشان بروز پیدا کرده که گویای آنست که باز هم باید جانب احتیاط را رعایت کنید.
احتیاط در مصرف زنجبیل در دوران شیردهی
- نکته اول اینست که مصرف زنجبیل در افرادیکه دچار زخم معده و یا زخم دوازدهه هستند اکیدا ممنوع است.
- مصرف این گیاه هم‌زمان با مصرف دارو‌های ضد انعقاد که می‌تواند باعث رقیق شدن خون شوند نیز ممنوعیت دارد.
- بطور کل سعی کنید روزانه بیش از ۲ میلی گرم زنجبیل خشک که معادل ۱۰ گرم زنجبیل تازه است مصرف نکنید.
- افشره‌ی خوراکی زنجبیل به هیچ عنوان بدون نسخه پزشک توصیه نمی‌شود.
- اگر دفعه اولتان است که در عمرتان می‌خواهید زنجبیل مصرف کنید به میزان بسیار کم شروع کنید و واکنش بدنتان را ببینید.
- اگر دفعه اولتان است که زنجبیل خورده‌اید و کودکتان هم می‌خواهد از شیرتان تغذیه کند (یعنی اولین بار است که کودک می‌خواهد با شیری تغذیه کند که در ترکیبات آن شیر ترکیبات زنجبیل باشد)، کم مصرف کنید و هیچ مواد ناشناخته دیگر برای بدن استفاده نکنید تا درصورت بروز واکنش بدن نوزاد یا خودتان بدانید که دقیقا ایراد از مصرف زنجبیل است.
- در صورتی‌که می‌خواهید زنجبیل را برای مورد خاصی بصورت داروی گیاهی مصرف کنید (مثلا برای ازدیاد شیر) حتما از مشورت با پزشک متخصص طب سنتی بهره‌مند شوید. چرا که مصرف دائمی و روزانه آن ممکن است برای بدن شما و نوزادتان عوارضی در پی داشته باشد.
سخن آخر
اگر شما از طرفداران طب سنتی هستید پیروی خود از طب سنتی را با مراجعه به متخصص و داروخانه طب سنتی مورد تایید او نشان بدهید نه نسخه‌های عمومی که در اینترنت و عطاری‌ها برای شما می‌پیچند و گاهی جواب می‌دهند گاهی هم خیر! اگر با مراجعه به اینترنت و کتاب‌ها هرکس می‌توانست برای خودش نسخه بپیچد دیگر نیازی به تحصیل متخصصین این رشته در دانشگاه وجود نداشت.
و نکته آخر اینکه در مصرف هیچ چیز زیاده روی نکنید. هر جوشانده‌ای هر چقدر هم مفید باشد درصورت مصرف بیش از حد برای بدن عوارضی ایجاد می‌کند که بعد از مثلا یک ماه خودش را نشان می‌دهد و فکرش را هم نمی‌کنید که این مشکل نشات گرفته از فلان عادت رفتاری غلط در مصرف فلان گیاه است.
