طبع سرد و گرم چیست و چگونه طبع خود را بشناسیم؟

شناسایی طبع سرد و گرم در طب سنتی بسیار مهم است چرا که متخصصان طب سنتی معتقدند ویژگی‌های جسمی و روانی افراد تحت تاثیر طبیعت آنها قرار دارد.

طبع سرد و گرم

ستاره | سرویس سلامت – از نظر طب سنتی شناسایی مزاج و طبیعت بدن یک روش کاربردی و مهم برای حفظ سلامت جسمی و روانی فرد است. طب سنتی معتقد است که زندگی انسان تحت تاثیر طبیعت بدنش قرار دارد، از این رو غذایی که هر فرد می‌خورد می‌تواند بر تمامی اعضای بدن شخص از مغز و اعصاب گرفته تا قلب و کبد او اثر بگذارد که این اثر در افراد با طبیعت مختلف متفاوت خواهد بود. مزاج افراد به شکل تخصصی از ترکیب چهار طبع گرم، خشک، سرد و تر (برگرفته شده از عناصر چهارگانه آتش، خاک، هوا و آب) شکل می‌گیرد ولی مردم به طور عمومی افراد را به داشتن طبع سرد و گرم تقسیم می‌کنند.

طبع سرد

  • اکثریت افراد از طبع سرد برخوردار هستند.
  • اغلب آن‌ها سفید هستند.
  • در هوای سرد به راحتی گرم نمی‌شوند و سرما تا مدت زیادی در بدن آن‌ها باقی می‌ماند.
  • میل زیادی به خواب داشته و عموما سست هستند.
  • افراد خونسردی بوده و معمولا عصبی نمی‌شوند.
  • درون‌گرا هستند و احساسات خود را کمتر بروز می‌دهند.
  • موی سر آن‌ها تمایل به ریزش داشته و زود سفید می‌شود.
  • چون سیستم سردی در آن‌ها فعال است ابتلا به بیماری‌های اتوایمیون نظیر ام اس و پارکینسون در آن‌ها شایع‌تر است.
  • سستی، ناتوانی، کمبود انرژی و ضعف در این افراد شایع است.
  • نبض آن‌ها آرام بوده و رگ‌ها باریک است.

افراد با طبع سرد به احتمال زیاد، با خوردن ترشیجات، ماست، خیار، دوغ، آب یخ و… فشارشان بشدت افت کرده و بی‌رمق و کم‌توان می‌شوند و نیاز مبرم به استراحت و خواب پیدا می‌کنند. حال اگر این علایم با خوردن این غذاها ظاهر نشد یا خفیف بود احتمال دارد که مزاج شما متعادل باشد.

برای آگاهی از مصرف خوراکی‌های مناسب افراد سرد مزاج مطالعه مقاله انواع غذا برای طبع سرد را پیشنهاد می‌دهیم.

 

طبع گرم
  • خوش‌برخورد و خوش‌روتر هستند، اما زود عصبی می‌شوند.
  • همیشه احساس گرما می‌کنند و زود داغ می‌شوند.
  • در صورت زیاده‌روی در مصرف شیرینی‌جات دچار جوش و خارش بدن می‌شوند و تمایل به مصرف آب در آن‌ها بیشتر است. 
  • بدن آن‌ها در هوای سرد به راحتی گرم می‌شود، اما در هوای گرم به راحتی خنک نمی‌شوند.
  • پرانرژی، برونگرا و فعال هستند و احساسات خود را سریع بروز می‌دهند.

اگر با خوردن خوراکی‌های گرمی مانند مویز، خرما، موز، انجیر، مغزهای آجیلی، مواد تند و تیز و… بشدت دچار تعریق و حرارت درونی بدن شدید و صورتتان جوش زد و رنگتان قرمز و کبود و عروقتان پرخون و کمی عصبی مزاج و تمایلتان به انجام فعالیت‌های جسمی و جنسی زیاد شد احتمال این که طبع گرمی داشته باشید، زیاد است؛ البته استثناهایی هم وجود دارد. چرا که فرد سرد مزاج با کبد گرم نیز ممکن است این علایم را تجربه کند یا این که احتمال دارد یک فرد گرم مزاج به دلیل عادت به خوردن غذاهایی با طبع گرم چنین علایمی را تجربه نکند یا تجربه‌ای عکس آن داشته باشد.

 

خوراکی‌های سرد و گرم، طبع سرد و گرم، مزاج شناسی

 

منظور از تری و خشکی مزاج چیست؟

افراد دارای مزاج سرد یا گرم هستند، اما این گرمی و سردی با تری و خشکی نیز همراه می‌شود. از دیدگاه طب سنتی منظور از تری، میزان انعطاف‌پذیری و رطوبت بدن شخص است. خشکی هم مقابل تری است و انعطاف‌ناپذیری را نشان می‌دهد.

 

طبع سرد و گرم به همراه خشکی و تری مزاجتان را بشناسید

یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای شناسایی طبع سرد و گرم و مزاج هر فرد، بررسی ویژگی‌ها و خصوصیات وی می‌باشد که در ادامه ذکر شده است:

۱- بررسی سردی یا گرمی بدن

  • فردی که طبع متعادلی دارد برای تشخیص طبع سرد و گرم شما باید بخشی از بدن شما را لمس کند و در صورتی که با لمس بدن شما مثلا لمس ساعد یا بازوی شما احساس گرما و حرارت کرد شما دارای مزاج گرم هستید. اما اگر احساس سرما کرد این امر یکی از نشانه‌های سرد مزاجی شماست.

 

۲- بررسی سفتی و نرمی بافت بدن

  • مرحله بعدی برای شناسایی طبع سرد و گرم و نوع مزاج، بررسی میزان نرمی و سفتی بافت‌های بدن، عضلات و پوست فرد است.
  • اگر بافت بدن شما با فشار سرانگشتان به راحتی فرو می رود شما علاوه بر طبع سرد یا گرم دارای رطوبت و مزاج تر نیز هستید.
  • در صورتی که با لمس کردن بدن خشکی و زبری خفیفی را زیر سرانگشتان دست احساس کردید دارای خشکی مزاج می‌باشید.

 

۳- رنگ پوست در افراد با طبع سرد و گرم

  • در شرایطی که پوست فرد سفیدرنگ و مایل به سفید باشد می‌تواند نشانه خوبی برای تشخیص سرد مزاجی فرد یا شاید کم خونی فرد باشد.
  • افرادی که پوست بدن آنها قرمز رنگ یا مایل به قرمز است از جمله افرادی هستند که دارای طبع گرم هستند. این افراد پوست مایل به صورتی و قرمز دارند و علاوه بر گرمی مزاج در گروه افراد پرخون نیز قرار دارند.
  • کسانی که پوست بدن‌شان زرد رنگ یا مایل به زردی است از جمله افرادی هستند که دارای طبع گرم و خشک می‌باشند.
  • در افرادی که پوست بدن آنها تیره و کدر است و به اصطلاح رنگ لب آنها بادمجانی رنگ است نشانه‌های مزاج سرد و خشک وجود دارد.
  • مردان و زنانی که پوست آنها سفید رنگ و مایل به رنگ گچ است، در گروه مزاج‌های سرد و مرطوب یا سرد و تر قرار دارند.

 

طبع سرد و گرم، مزاج شناسی، مزاج سرد و گرم

 

۴- عضلانی یا استخوانی بودن

  • یکی دیگر از مواردی که درمانگران طب سنتی به کمک آن برای شناسایی طبع سرد و گرم افراد مختلف اقدام می‌کنند، بررسی ظاهر و شکل اندام، عضلات و میزان عضلانی بودن بدن است.
  • افرادی که دارای بالاتنه‌ای فراخ و پهن هستند، افرادی که اندام های بدن آنها بزرگ است و عروق برجسته و نبض قوی دارند و کسانی که عضلات کلفت و بزرگ و تاندون‌های ظریف‌تر دارند دارای گرمی مزاج هستند.
  • اگر فردی دارای اندام‌ها و بالاتنه کوچک باشد این امر نشانه سردی مزاج است. داشتن نبض ضعیف و عضلات ظریف نیز از دیگر علایم سردی مزاج در افراد است.
  • درمانگران طب سنتی افرادی را که دارای چهره لاغر و پوست به استخوان چسبیده دارند و همچنین افرادی که مفاصل قابل مشاهده و برجسته دارند و غضروف حنجره و بینی آنها نیز برجسته و واضح است در گروه افرادی هستند که دارای مزاج خشک می‌باشند.

 

۵- بررسی ساعت و چگونگی خواب

  • یکی دیگر از روش‌های شناسایی مزاج و طبع سرد و گرم هر فرد بررسی ساعت، کیفیت و چگونگی خواب هر فرد است.
  • اگر در گروه افرادی هستید که ساعت خواب شما بیشتر از حد مجاز یعنی ۸ ساعت است در این صورت در گروه افرادی قرار دارید که دارای طبع سرد و تر هستید.
  • اگر ساعت خواب شما کمتر از ۸ ساعت است و شما در بیشتر ساعات روز بیدار هستید و کار می‌کنید یا خود را به کاری سرگرم و مشغول می‌کنید در گروه افرادی که دچار مزاج گرم و خشک هستند، قرار می‌گیرید.

 

۶- میزان رشد و جنس مو

  • جنس مو و میزان رشد آن در افراد با طبع سرد و گرم و مزاج‌های متفاوت، فرق می‌کند.
  • افرادی که سرعت رشد موهایشان زیاد است و در گروه افراد پرمو قرار می‌گیرند، از جمله افرادی هستند که به گفته درمانگران طب سنتی در گروه مزاجی گرم جای می‌گیرند.
  • اما افرادی که رشد موی آنها کم است به گونه‌ای که از این موضوع شکایت دارند در گروه افراد سردمزاج قرار می‌گیرند. این گروه علاوه بر آنکه موی سر و ابرویشان کم پشت است در دیگر اندام‌های بدن شان نیز موی زیادی ندارند.
  • اگر رشد مو در مرد یا زنی خیلی سریع باشد به گونه‌ای که او احساس کند موهایش بیش از حد طبیعی زود رشد می‌کند و بلند می‌شود در صورتی که دیگر علایم را داشته باشد در گروه افرادی قرار می‌گیرد که طبع گرم و خشک دارند. در کنار این مورد مجعد بودن و حالت دار بودن موها نیز نشانه گرمی و خشکی مزاج است.
  • نازکی مو نیز یکی از دلایلی است که می‌تواند نشانه سردی و تری مزاج افراد باشد. علاوه بر این داشتن موی صاف و لخت نیز یکی دیگر از علایم مزاج سرد و مرطوب در مردان و زنان است.
  • افرادی که موی کلفت دارند و افرادی که رنگ موی آنها سیاه است ن در گروه افرادی که مزاج گرم و خشک دارند محسوب می‌شوند.
  • افرادی که رنگ موی آنها به سفیدی میل می‌کند و زودتر از بقیه تارهای سفید در سر آنها دیده می‌شود نیز از جمله افرادی هستند که مزاج سرد و تر دارند.

 

۷- اجابت مزاج

  • رنگ مدفوع و کیفیت آن از دیگر مواردی است که توسط درمانگران طب سنتی برای تشخیص طبع سرد و گرم و نوع مزاج استفاده می‌شود. برای این منظور بررسی کل فضولات بدن شامل ادرار، مدفوع، عرق، مو، ناخن و خون در تشخیص دقیق نوع مزاج و طبع موثر است.
  • اگر رنگ مدفوع یا ادرار تیره‌تر از حد معمول یا بدبوتر از حد نرمال باشد این امر نشان دهنده گرمی مزاج و غلبه صفرا در بدن است.
  • بی رنگ بودن فضولات و کم بودن بوی آن از علایم سردی مزاج است.

 

۸- میزان سازگاری با محیط

  • اگر عضوی در برخورد با گرما، سرما، خشکی و رطوبت خیلی سریع آن را بپذیرد این موضوع نشان دهنده غلبه آن مزاج است. به عنوان مثال اگر در معرض گرما قرار بگیرید یا خوراکی با طبع گرم بخورید و زود احساس گرما درشما ایجاد شود این امر نشان دهنده گرمی مزاج شماست.

 

خصوصیات افراد با طبع سرد و گرم در ترکیب با خشکی و تری

طبع گرم و خشک

  • خصوصیات جسمی: این افراد لاغر اندام هستند. رنگ چهره و سفیدی چشم آنان به زردی می‌زند. پوستی گرم و خشک دارند. گرمایی هستند و تحمل فصل تابستان را ندارند. عطش زیاد و دهانی خشک دارند. بهترین فصل برای ایشان فصل زمستان است. کم خواب هستند. تمایل به خوردن ترشی‌ها مثل لواشک و سرکه و هم چنین خوراکی‌های سرد مثل خیار و کاهو دارند و به خوردن خوراکی‌های شیرین و ادویه جات کمتر تمایل نشان می‌دهند. مزاج گرم و خشک را به مزاج صفراوی نیز می‌شناسند.
  • خصوصیات روانی: زود عصبانی شده و زود هم آرام می‌شوند. افرادی پر جنب و جوش، پر انرژی، باهوش و پرحرف هستند.
  • توصیه: افرادی که مزاج گرم و خشک دارند باید از هوای تازه و خنک بهره ‌مند شوند و در رژیم غذایی خود از آب و مایعات ، میوه و سبزیجات تازه مثل کاهو و اسفناج استفاده کنند و از نوشیدن بیش از اندازه چای و قهوه خودداری کنند. این افراد همچنین باید مصرف غذاهای گرم و خشک را به خصوص در هوای گرم کاهش دهند.

 

طبع گرم و تر

  • خصوصیات جسمی: این افراد درشت اندام بوده، دارای پوستی سرخ و سفید و موهای پرپشت هستند. نبض پر و قوی دارند. خواب خوبی دارند گرچه تحمل بی‌خوابی هم برایشان راحت است. این افراد نه تحمل گرمای زیاد را دارند و نه تحمل سرمای زیاد، ولی در کل تحمل سرما برایشان راحت‌تر است. علاقه به شیرینی و ترشی دارند و تقریبا همه نوع غذا را می‌خورند. پوست بدن ایشان گرم، مرطوب و نرم است.
  • خصوصیات روانی: انسان‌هایی جسور و شجاع بوده، معمولا پیشرو و رهبر گروه می‌باشند. به طور معمول انسان‌های آرامی هستند ولی هنگام عصبانیت ممکن است رفتارهای مخاطره آمیز داشته باشند. از سوی دیگر افرادی خوش مشرب و خون گرم هستند، روابط عمومی خوبی دارند و علاقمند به شعر، موسیقی و … نیز می‌باشند.
  • توصیه: افرادی که مزاج گرم و تر دارند باید از مقادیر مساوی میوه‌‌جات یا سبزیجات و گوشت استفاده کنند، غذاهای دریایی نیز برای این افراد مفید است. همچنین این افراد باید از غذاهایی با فیبر بالا استفاده کنند تا اجابت مزاج طبیعی داشته باشند.

 

مزاج گرم و خشک، مزاج گرم و تر، مزاج سرد و خشک، مزاج سرد و تر، طبع سرد و گرم

 

طبع سرد و تر

  • خصوصیات جسمی: این افراد چاق و پرچربی هستند. پوست سفید و موهای کم پشت دارند. تشنه نمی‌شوند و دهان مرطوبی دارند. خواب زیادی دارند. تمایل به مصرف گرمی‌ها مثل شیرینی و ادویه دارند و تمایل به خوردن سردی‌ها مثل ترشی از خود نشان نمی‌دهند. فصل تابستان فصل مطلوب آنهاست.
  •  خصوصیات روانی: این افراد کم انرژی و کند هستند. معمولا صبور و آرام هستند و کمتر عصبانی می‌شوند. معمولا در کارهایی که نیاز به صبر و حوصله زیاد دارد موفق‌تر هستند و از فعالیت‌های بدنی زیاد و سریع معمولا اجتناب می‌کنند.
  •  توصیه: افرادی که دارای مزاج سرد و تر هستند حتی ‌المقدور باید روزانه فقط ۲ وعده غذا میل کنند، زیرا توانایی دستگاه گوارش افراد سرد و تر کم است و لازم است حداقل حدود ۱۰ تا ۱۲ ساعت بین دو وعده غذایی‌شان فاصله بیفتد. اگر در بین وعده‌‌های غذایی احساس گرسنگی کردند مقدار کمی میوه مانند سیب، گلابی و یا سالاد همراه با مقدار مناسب از روغن زیتون یا پودر آویشن میل کنند. غذای این افراد باید سرشار از پروتیین و فیبر (تخم‌ مرغ ، گوشت، میگو و جگر) باشد و در زمستان و شب‌‌ها در مصرف غذاهای سردی ‌بخش احتیاط کنند.

 

طبع سرد و خشک

  • خصوصیات جسمی: این افراد اندامی لاغر دارند. کم خواب بوده و بینی خشکی دارند. به شیرینی و گرمی‌ها نسبت به سردی‌ها تمایل بیشتری نشان می‌دهند. بیشتر تمایل به هوای گرم دارند و در فصل بهار راحت‌ترند.
  • خصوصیات روانی: افراد دارای مزاج سرد و خشک افرادی دقیق، منظم، دوراندیش و محاسبه‌گر هستند و بسیاری از فلاسفه و دانشمندان در این دسته قرار دارند.
  • توصیه: افراد دارای مزاج سرد و خشک باید از مایعات به اندازه کافی استفاده کنند و هر روز یک لیوان آب سیب یا آب هویج میل کنند و از مصرف غذاهای یخ ‌زده، کهنه و کنسرو شده خودداری کنند. این افراد باید مصرف مواد سرد و خشک را کاهش دهند. البته مصرف زیاد مواد گرمی ‌بخش قوی مانند فلفل، سیر، پیاز، زنجبیل و… نیز برای این افراد مناسب نیست.
 

سخن آخر

طبع سرد و گرم افراد حاصل ژنتیک است اما می‌تواند در طول عمر تغییر کند و در سنین مختلف طبع افراد متفاوت می‌شود. در بهترین حالت رساندن بدن به حالتی از تعادل میان مزاج‌های مختلف است. همچنین برای شناسایی مزاج و تشخیص سردی و گرمی می‌توانید مطلب  ۸ گام برای شناسایی مزاج و تشخیص سردی و گرمی بدن  را مطالعه نمایید.

یادتون نره این مقاله رو به اشتراک بگذارید.
وب گردی:
مطالب مرتبط

  • سلام با تشکر از مطلب خوبتون، من خیلی از مطالب مشابه در مورد مزاجها رو مطالعه کردم اما هنوز هم در تشخیص مزاج خودم عاجز موندم!
    خب من از ویژگی های سردی اینارو دارم:
    میل زیادی به خواب داشته و عموما سست هستند.
    درون‌گرا هستند و احساسات خود را کمتر بروز می‌دهند.
    موی سر آن‌ها زود سفید می‌شود
    سستی، ناتوانی، کمبود انرژی و ضعف در این افراد شایع است.
    افراد با طبع سرد به احتمال زیاد، با خوردن ترشیجات، ماست، خیار، دوغ، آب یخ و… فشارشان بشدت افت کرده و بی‌رمق و کم‌توان می‌شوند و نیاز مبرم به استراحت و خواب پیدا می‌کنند.

    از خصوصیات گرم مزاجی اینارو دارم:
    رشد موهام زیاده و پرپشت،
    بدنم پرموه
    مدفوع بدبو و کم رنگ! ادرار بی بو
    اندامم استخوانی و رگهای بزرگ دارم
    و ضمنا به موسیقی و شعر و فلسفه و ادبیات و عرفان و فیلم و نمایش و… علاقه دارم و به نوشیدن چای و قهوه و دم نوشهای طبیعی میل دارم و تنبل و سست هستم اما قدرت فهم و درک مطالبم بالاست و…
    ممنون میشم اگه کمکم کنید

نظر خود را بنویسید