اختلال کندن موی وسواسی (تریکوتیلومانیا) چیست؟

نشانه‌های اختلال کندن موی وسواسی

• کندن مداوم مو از سر، ابرو، مژه یا دیگر قسمت‌های بدن. ممکن است فرد مبتلا با گذر زمان، بر کندن مو از قسمت‌های مختلفی از بدن تمرکز کند.
• احساس تنش و فشار عصبی زیاد قبل از کندن مو یا هنگامی که در مقابل کندن مو‌ها مقاومت می‌کند.
• احساس خوشایند آسودگی و رضایتمندی پس از کندن مو.
• کم پشت شدن حجم مو یا کچلی موضعی در سر یا قسمت‌های دیگر بدن، مثل کم پشت شدن ابرو‌ها و مژه‌ها.
• تمایل به شرکت در مراسم‌ها و آیین‌هایی که در آن شرکت کنندگان موهایشان را می‌کنند.
• گاز گرفتن، جویدن یا خوردن موی کنده شده.
• بازی با موی کنده شده و کشیدن آن به صورت و لب‌ها.
• تصمیم چندین باره به ترک کندن موی سر یا کاهش دادن آن و عدم موفقیت در انجام آن.
• احساس شرم و ناراحتی و ایجاد مشکل در محل کار، مدرسه و فعالیت‌های اجتماعی، به دلیل اختلال کندن موی سر.

بسیاری از کسانی که اختلال کندن موی سر دارند، رفتار‌هایی مانند کندن پوست، جویدن ناخن و گاز گرفتن لب را نیز انجام می‌دهند. گاهی اوقات موی حیوانات خانگی و عروسک‌ها را می‌کنند و پرز و پشم پتو یا لباس را از آن جدا می‌کنند. کسانی که به اختلال کندن موی وسواسی مبتلا هستند، معمولا این کار را پنهانی و دور از چشم دیگران انجام می‌دهند.

• اگر به طور آگاهانه باشد، شخص عمدا موی خود را می‌کند تا از تنش و فشار عصبی رهایی یابد. برخی دیگر مراسم خاصی برای کندن مو اجرا می‌کنند، مثلا کندن یک موی خاص یا گاز گرفتن مو‌های کنده شده.
• اگر به طور نا آگاهانه باشد، شخص اتوماتیک وار، بدون اینکه بداند، موهایش را می‌کند. مثلا وقتی بی حوصله است، کتاب می‌خواند یا تلویزیون می‌بیند.
• ممکن است یک فرد هم آگاهانه و هم ناخودآگاه (بسته به موقعیت و شرایط) اقدام به کندن مو کند.

اختلال کندن موی وسواسی می‌تواند به احساسات فرد نیز مرتبط باشد.

• احساسات منفی. برای بسیاری از مردم، کندن موی وسواسی یک روش برخورد با احساسات منفی مانند استرس، عصبانیت، تنش، بی حوصلگی، تنهایی، خستگی و درماندگی است.
• احساسات مثبت. برخی از مردم با کندن موی خود احساس رضایت، خشنودی و آسودگی می‌کنند. به همین دلیل کندن موی خود را ادامه می‌دهند تا این احساس خوب باقی بماند.

کندن موی وسواسی یک اختلال مزمن و بلند مدت است. اگر بدون درمان رها شود، پس از مدتی تشدید می‌شود. برای نمونه با تغییرات هورمونی یائسگی در زنان، نشانه‌های این اختلال شدت می‌یابند. در برخی، این اختلال برای هفته‌ها، ماه‌ها و یا سال‌ها می‌رود و باز می‌گردد. به ندرت پیش می‌آید که کندن موی وسواسی طی چند سال خود به خود درمان شود.
اگر نمی‌توانید جلوی کندن موی وسواسی را بگیرید و از ظاهری که در اثر کندن موهایتان پیدا کرده‌اید، احساس شرمندگی می‌کنید، به پزشک مراجعه کنید. کندن موی وسواسی تنها یک عادت بد نیست، بلکه یکی از انواع اختلالات روانی است و بدون درمان از بین نمی‌رود.

دلیل ابتلا به اختلال کندن موی وسواسی 

دلیل قطعی ابتلا به اختلال کندن موی وسواسی مشخص نیست. اما مانند بسیاری از اختلالات، احتمالا نتیجه ژنتیک و فاکتور‌های محیطی است.

عوامل موثر در ابتلا به تریکوتیلومانیا

وجود این عوامل احتمال ابتلا به اختلال کندن موی وسواسی را بیشتر می‌کند.

• سابقه خانوادگی. ژنتیک نقش مهمی در ابتلا به تریکوتیلومانیا دارد. در کسانی که نزدیکانشان به این بیماری مبتلا هستند، احتمال ابتلا بیشتر می‌شود.
• سن. اختلال کندن موی وسواسی معمولا در دوران نوجوانی (بین ۱۰ تا ۱۳ سالگی) بروز می‌کند. این مشکل تا آخر عمر با فرد می‌ماند. نوزادان نیز ممکن است مستعد کندن مو‌های خود باشند، اما این مشکل زود گذر است و نیاز به درمان ندارد.
• وجود اختلال‌های دیگر. اشخاص مبتلا به تریکوتیلومانیا معمولا از اختلالات دیگری نیز رنج می‌برند. مانند افسردگی، اضطراب و اختلال وسواس فکری عملی (OCD).
• استرس. موقعیت‌ها یا اتفاقات استرس زا می‌توانند موجب ابتلا به اختلال کندن موی وسواسی در برخی افراد شوند.

اختلال کندن موی وسواسی در زنان بیشتر از مردان دیده شده است. البته دلیل آن می‌تواند این باشد که زنان بیش از مردان به پزشک مراجعه می‌کنند و به فکر سلامتی خود هستند. اما در کودکان این اختلال به طور یکسان در میان دختران و پسران دیده شده است.

چالش‌های پیش روی مبتلایان به تریکوتیلومانیا

اگرچه اختلال کندن موی وسواسی ممکن است مساله مهمی به نظر نیاید، اما بر روی زندگی افراد تاثیر قابل توجهی می‌گذارد. چالش‌هایی که ممکن است برای افراد مبتلا به این اختلال پیش آید به شرح زیر است.

• احساس ناراحتی و اضطراب: بسیاری از افرادی که مبتلا به اختلال کندن موی وسواسی هستند، احساس شرم، تحقیر و ناراحتی را تجربه کرده‌اند. آن‌ها عزت نفس پایینی دارند و ممکن است به افسردگی، اضطراب و اعتیاد به الکل یا مواد مخدر مبتلا شوند.
• شرم از حضور در اجتماع و محل کار: شرمندگی در مبتلایان به تریکوتیلومانیا از حضور در محل کار و فعالیت اجتماعی، بدلیل کاهش موی سر و کچلی موضعی دیده می‌شود. مبتلایان به اختلال کندن موی وسواسی معمولا کلاه گیس به سر می‌گذارند، موی خود را به گونه‌ای می‌آرایند که قسمت‌های بی مو دیده نشود یا از مژه مصنوعی استفاده می‌کنند. در برخی اوقات مبتلایان از ایجاد روابط صمیمانه با دیگران، به دلیل آشکار شدن مشکل خود، امتناع می‌کنند.
• آسیب پوست و مو: کندن مداوم مو‌ها باعث ایجاد زخم و آسیب دیدگی و عفونت روی پوسته سر و دیگر مناطقی که مو از آن کنده می‌شود، می‌گردد. در صورت تداوم، این حرکت موجب آسیب دایمی به ریشه مو می‌شود.
• گیر کردن مو در دستگاه گوارش: خوردن و جویدن مو‌های کنده شده در مبتلایان به این اختلال، باعث گیر کردن گلوله‌های مویی بزرگ در دستگاه گوارش می‌شود. این گلوله‌های مویی عامل کاهش وزن، تهوع، استفراغ، انقباضات روده‌ای و حتی مرگ می‌شود.

جهت پیش گیری از مشکلات مذکور، با مشاهده اولین نشانه‌های بروز این اختلال، بایستی برای درمان آن چاره‌ای اندیشید.

برگرفته از: mayoclinic