غذا دادن به نوزاد؛ باید‌ها و نباید‌ها

ستاره | سرویس مادر و کودک – وقتی کودک شما خوردن غذا را آغاز می‌کند، دوره هیجان انگیزی شروع می‌شود که سوالات بی شماری را به همراه دارد، چه چیزی را باید به کودک بدهید؟ از چه زمانی برنامه غذایی را شروع کنید؟ آیا این غذا را دوست دارد؟ ممکن است رویارویی با توصیه‌های بی شمار اقوام و آشنایان شما را خسته و ناامید کند. با این راهنمای گام به گام غذا دادن به نوزاد همراه شوید تا پاسخ سوالات خود را بگیرید.

 

نشانه‌های آمادگی کودک برای تغذیه با مواد جامد

• هنگامی که غذا می‌خورید، کودک با اشتها به غذا نگاه می‌کند و هیجان زده می‌شود.
• نیاز کودک به تغذیه بیشتر شده و با وجود شیرخوردن بیشتر، سیر و راضی به نظر نمی‌رسد.
• حداقل چهار ماه از تولد کودک گذشته است.

 

مرحله نخست غذا دادن به نوزاد : چهار تا شش ماهگی

در این مرحله، اولین عادات غذایی در کودک شکل می‌گیرد که تا پایان عمر با او همراه است. در این زمان، نوزادان بیش از هر زمان دیگری مزه‌های جدید را می‌پذیرند. آماده پختن غذا‌های متنوع باشید.

وسایل لازم برای غذا دادن به نوزاد

• پیش بند پلاستیکی
• کاسه نشکن و قاشق سیلیکونی
• فنجان مخصوص کودک
• مخلوط کن یا همزن کوچک
• صندلی غذاخوری پایه بلند، مخصوص کودک
• مواد و وسایل ضدعفونی کننده

همه ظروف غذاخوری کودک را روزانه بشویید و ضدعفونی کنید. قبل از آماده کردن غذای کودک، دست‌های خود را بشویید.

 

شروع غذای جامد

در زمان شروع غذای جامدو کمکی نوزاد، هدف سیر کردن کودک نیست! یکی از وعده‌های شیر خوردن کودک (مثلا صبح که کودک گرسنه است) را انتخاب کنید. با قاشق نرم یا با دستانتان، اندکی پوره به کودک بدهید.
اگر کودک غذا را نمی‌پذیرد و آن را کنار می‌زند، به او فشار نیاورید و روز بعد دوباره امتحان کنید.

 

 

غذا‌های مناسب نوزاد چهار تا شش ماهه

همه غذا‌ها باید بصورت له شده یا پوره باشد.

• فرنی رقیق برنج، حریره بادام، شیر برنج کاملا له شده
• پوره سبزیجات و میوه‌هایی مانند: موز، سیب، هویج، گلابی، سیب زمینی، آووکادو
  اگر مقدار زیادی پوره آماده کردید، می‌توانید اضافی آن را درون قالب‌های یخ ریخته و منجمد کنید. هربار یک تکه را برای کودک گرم کنید.
• انواع سرلاک یا غذای کودک آماده، برای مواقعی که عجله دارید یا خیلی خسته‌اید. همیشه نوع بدون قند این محصولات را تهیه کنید.
• آب جوشیده خنک شده

 

غذا‌های ممنوعه برای نوزاد در این مرحله

• غذا‌هایی که با گندم تهیه شده‌اند، مانند ماکارونی و نان
• غذا‌هایی که شبیه کوفته قلقلی یا غذا‌های انگشتی هستند.
• نمک (کلیه‌های کودک در این سن، توان تحمل نمک را ندارد)
• قند و شکر (برای پیش‌گیری از دیابت کودکان و خرابی دندان‌های او در آینده)
• غذا‌های سرخ شده
• شیری غیر ازشیرمادر و شیر خشک

 

چه مقدار غذا باید به کودک بدهید

• در ابتدا با روزی یک تا دو قاشق چایخوری شروع کنید و به دو تا سه قاشق غذاخوری در سه وعده در روز برسانید.
• کمی آب جوشیده در هر وعده به کودک بدهید.
• اگر کودک تمایل به خوردن بیشتر دارد، به او غذا بدهید.
• کودکان تا زمانی که با غذا‌های شیرین وسوسه نشوند، خودشان می‌دانند که چه مقدار غذا نیاز دارند.
• وقتی کودک از خوردن غذا امتناع می‌کند، با آرامش و مهربانی با او رفتار کنید.

 

 

مرحله دوم غذا دادن به نوزاد: شش تا ۹ ماهگی

در این زمان، کودک تمایل بیشتری به خوردن غذای جامد دارد. می‌توانید به جای پوره، غذا‌های تکه تکه یا کوبیده و نرم شده به او بدهید. غذا‌های انگشتی مانند یک تکه هویج پخته شده به دستش بدهید. او ازین که بطور مستقل غذا بخورد، بسیار لذت می‌برد. همیشه وقتی کودک غذا می‌خورد، در کنارش باشید تا چیزی در گلویش گیر نکند.

اگر چیزی در گلویش پرید: کودک را وارونه نگه دارید. اگر غذا بیرون نیفتاد، او را دمر روی زانو‌ها بگذارید و محکم به پشتش بزنید. دهان کودک را به آرامی باز کنید و درون آن را ببینید، با انگشت کوچک خود، خوراکی را از دهان او بیرون بیاورید. اگر تلاشتان به ثمر نرسید، فورا آمبولانس خبر کنید. 

به محض اینکه کودک توانست بدون کمک دیگران بنشیند، او را برای غذاخوردن روی صندلی پایه بلند بنشانید. کودک را طوری در صندلی قرار دهید (و کمربند‌های ایمنی‌اش را ببندید) که اگر یک ثانیه از او غافل شدید، با تقلا‌های ناگهانی خود، از درون صندلی نیفتد.

 

غذا‌های مناسب نوزاد شش تا ۹ ماهه

• همان غذا‌های مرحله نخست، بصورت تکه‌ای، کوبیده، نرم شده و انگشتی
• گوشت، مرغ، ماهی و حبوبات پخته شده
• مخلوط غلات حاوی پروتئین، نان و ماکارونی
• انواع لبنیات: پنیر کم چربی، ماست

 

غذا‌های ممنوعه برای نوزاد در این مرحله

• بیسکوییت شیرین و کیک
• افزودن شکر به شیرخشک یا غذا‌های آماده
• شیر گاو یا پاستوریزه به عنوان نوشیدنی اصلی
• هر خوراکی یا غذایی که دارای هسته یا استخوان است و ممکن است در گلوی کودک گیر کند.

 

 

مرحله سوم غذا دادن به نوزاد : ۹ تا ۱۲ ماهگی

در این زمان کودک می‌تواند در کنار دیگر اعضای خانواده غذا بخورد. با تهیه غذا‌هایی مثل گوشت تکه تکه شده، به جای پوره‌ها و غذا‌های نرم و له شده، او را به جویدن تشویق کنید. غذا خوردن را به تفریحی دسته جمعی تبدیل کنید.

 

برای شادی بیشتر هنگام غذا خوردن

• قاشق یا فنجانی به دست کودک بدهید تا او احساس کند که در این فعالیت جمعی شرکت دارد.
• لقمه‌های کوچک با اشکال و رنگ‌های مختلف آماده کنید.
• ماست و یک قاشق در اختیار کودک بگذارید.
• با کودک حرف بزنید.
• رفتار‌های خوب کودک را تشویق و رفتار‌های بدش را نادیده بگیرید.

 

 

نکته آخر

• استفاده از فنجان: بعد از پنج ماهگی، روزی یک بار شیرخشک یا آب جوشیده سرد شده به کودک بدهید. برای این منظور از فنجان مخصوص کودک استفاده کنید.
• شیردهی شبانه را تعطیل کنید. پس از شش ماهگی، کودک نیازی به پذیرایی شبانه ندارد. اگر کودک با شیشه شیر می‌خورد، به تدریج شیر شبانه او را رقیق کنید تا به آب خالی تبدیل شود. اگر شیر مادر می‌خورد، در فاصله ۱۲ تا ۲ شب به او شیر ندهید. این فاصله را بتدریج زیاد کنید تا عادت شیر شبانه کودک ترک شود.

از ابتدا برنامه غذایی سالمی برای کودک در نظر بگیرید تا او در سال‌های بعد نیز از مزایای چنین تغذیه‌ای بهره‌مند شود. همچنین می‌توانید از راهنمای جامع تغذیه کودک یک ساله بهره مند شوید.

برگرفته از:‌ تر و خشک کردن کودک / شارلوت پریستون