تخمدان پلی کیستیک چیست؟ + علائم، علت و راه های درمان

ستاره | سرویس سلامت – سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) نوعی بیماری بوده که بر روی میزان هورمون زنان تاثیر می‌گذارد. زنان مبتلا به PCOS هورمون‌های مردانه بیشتری را نسبت به حالت عادی تولید می‌کنند. این اختلال هورمونی باعث عدم قاعدگی در آن‌ها شده و همچنین بارداری را برای آن‌ها سخت‌تر می‌کند. این بیماری همچنین باعث رشد مو در صورت و بدن شده و در طولانی مدت می‌تواند باعث ایجاد بیماری‌هایی مانند دیابت و بیماری‌های قلبی شود. مصرف قرص‌ های ضد بارداری و دارو‌های دیابت می‌توانند به بهبود این اختلال هورمونی کمک کنند.

سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

• ایجاد کیست در تخمدان
• افزایش هورمون مردانه
• اختلال در قاعدگی

چه عواملی باعث ایجاد تخمدان پلی کیستیک می‌شوند؟

پزشکان هنوز علت دقیق ایجاد تخمدان پلی کیستیک را نمی‌دانند. آن‌ها معتقدند که میزان بالای هورمون مردانه باعث می‌شود که تخمدان‌ها نتوانند به طور معمول، هورمون و تخمک تولید کنند. ژن ها، مقاومت به انسولین و التهاب می‌توانند به تولید بیش از حد آندروژن مرتبط باشند.

• ژن‌ها: مطالعات نشان داده اند که این سندرم می‌تواند ارثی باشد.
• مقاومت به انسولین: ۷۰ درصد زنان مبتلا به PCOS دارای مقاومت به انسولین می‌باشند، به این معنی که سلول‌های آن‌ها نمی‌توانند به درستی از انسولین استفاده کنند؛ بنابراین افزایش انسولین باعث تحریک تخمدان‌ها برای تولید بیشتر هورمون مردانه می‌شود.
• التهاب: میزان ایجاد التهاب در زنان مبتلا به PCOS بیشتر می‌باشد. همچنین اضافه وزن نیز می‌تواند منجر به التهاب شود.

علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک

زمانی که زنان دچار اضافه وزن یا مشکلات بارداری شوند، متوجه علائم این سندرم خواهند شد. شایع‌ترین علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک عبارتند از:

• اختلالات قاعدگی: عدم تخمک گذاری مانع از خونریزی دیواره رحم می‌شود. برخی از زنان مبتلا به PCOS تنها هشت بار در سال پریود می‌شوند.
• خونریزی شدید: به علت تراکم دیواره رحم، زنان در زمان قاعدگی، خونریزی بیشتری را نسبت به حالت عادی تجربه خواهند کرد.
• رشد مو: بیش از ۷۰ درصد زنان مبتلا به این سندرم، با رشد مو در صورت، کمر، شکم و قفسه سینه خود مواجه می‌شوند.
• آکنه: هورمون‌های مردانه باعث می‌شوند که پوست نسبت به حالت عادی، چرب‌تر شده و در نتیجه باعث ایجاد جوش و آکنه در صورت، قفسه سینه و پشت گردن می‌شوند.

• افزایش وزن: ۸۰ درصد زنان مبتلا به PCOS دارای اضافه وزن بوده یا چاق می‌باشند.
• طاسی: مو‌های روی سر نازک‌تر شده و شروع به ریزش می‌کنند.
• تیره‌تر شدن پوست: لکه‌های تیره‌ای در گردن، کشاله ران و زیر سینه به وجود خواهد آمد.
• سردرد: تغییرات هورمونی می‌تواند در برخی از زنان باعث ایجاد سردرد شود.

تاثیر سندرم تخمدان پلی کیستیک بر روی بدن

میزان بالای آندروژن که در اثر بروز این سندرم در بدن شما ترشح م‌شود، می‌تواند بر روی باروری و دیگر شرایط جسمی تاثیر بگذارد.
ناباروری: برای باردار شدن باید تخمک گذاری صورت بگیرد. زنانی که به طور منظم تخمک گذاری نمی‌کنند، احتمال باردار شدن آن‌ها کاهش پیدا می‌کند.
سندرم متابولیک: ۸۰ درصد زنان مبتلا به PCOS دارای اضافه وزن می‌باشند. این شرایط باعث می‌شود که احتمال ابتلا به قند خون، فشار خون، کلسترول خوب (HDL) و کلسترول بد (LDL) افزایش پیدا کند. تمام این عوامل باعث ایجاد سندرم متابولیک می‌شوند که احتمال ابتلا به بیماری قلبی، دیابت و سکته را نیز افزایش می‌دهند.

آپنه خواب (وقفه تنفسی در خواب): این سندرم می‌تواند در تنفس فرد در خواب اختلال ایجاد کند. آپنه خواب، بیشتر در زنان دارای اضافه وزن شایع می‌باشد.
سرطان آندومتر یا رحم: در زمان تخمک گذاری، دیواره رحم شروع به خونریزی می‌کند. اگر تخمک گذاری هر ماه صورت نگیرد، این دیواره ضخیم شده که در نتیجه می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش دهد.
افسردگی: تغییرات هورمونی و علائمی مانند رشد مو‌های زائد، باعث می‌شوند که فرد دچار افسردگی و اضطراب شود.

نحوه تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک

زنان مبتلا به PCOS معمولا دو مورد از علائم زیر را دارند:

• میزان بالای آندروژن
• اختلالات قاعدگی
• وجود کیست در تخمدان

پزشک همچنین با معاینه لگن می‌تواند مشکلات مربوط به تخمدان‌ها را شناسایی کند. علاوه بر این، با آزمایش خون می‌توان میزان هورمون مردانه را بررسی کرد. همچنین ممکن است آزمایش‌هایی برای تعیین میزان کلسترول، انسولین و تری گلیسیرید نیز برای شما تجویز شود. با سونوگرافی نیز می‌توان فولیکول‌های غیر طبیعی و دیگر مشکلات مرتبط با تخمدان‌ها و رحم را نیز بررسی کرد.

راه های درمان تخمدان پلی کیستیک با رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی

درمان PCOS معمولا با تغییرات شیوه زندگی مانند کاهش وزن، رژیم غذایی و ورزش شروع می‌شود. با کاهش فقط ۵ تا ۱۰ درصد از وزن بدن، می‌توانید به تنظیم قاعدگی و بهبود علائم PCOS کمک کنید. مطالعات صورت گرفته بر روی رژیم‌های غذایی تخمدان پلی کیستیک نشان می‌دهند که استفاده از رژیم‌هایی با کربوهیدرات کم، می‌توانند برای کاهش وزن و کاهش میزان انسولین مفید باشند. همچنین مطالعات نشان داده‌اند که ۳۰ دقیقه ورزش در روز می‌تواند به زنان مبتلا به PCOS کمک کند.

بهتر است برای درمان تخمدان پلی کیستیک با استفاده از رژیم، غذا‌های زیر را به رژیم خود اضافه کنید:

• مواد غذایی غنی از فیبر: مواد غذایی با فیبر بالا می‌توانند به کاهش مقاومت به انسولین کمک کنند. این دسته از غذا‌ها عبارتند از: بروکلی، گل کلم، کلم فندقی، فلفل دلمه‌ای قرمز و سبز، سبزی شاهی، کاهو قرمز، لوبیا و عدس، بادام، انواع توت، سیب زمینی و کدو حلوایی
• پروتئین کم چرب مانند ماهی و مرغ
• غذا‌های ضد التهابی و ادویه جات مانند زردچوبه، گوجه فرنگی، اسفناج، گردو، روغن زیتون، میوه‌هایی مانند بلوبری و توت فرنگی، ماهی های حاوی اسید چرب امگا ۳، مانند ماهی سالمون و ساردین

درمان تخمدان پلی کیستیک با استفاده از دارو

استفاده از قرص‌های ضدبارداری و دیگر دارو‌ها می‌توانند به تنظیم قاعدگی و درمان علائم PCOS مانند رشد مو و آکنه کمک کنند.
قرص ضدبارداری: مصرف روزانه استروژن و پروژستین می‌توانند به تعادل هورمون‌ها، تنظیم تخمک گذاری و رفع علائمی مانند رشد بیش از حد مو کمک کرده و همچنین احتمال ابتلا به سرطان آندومتر را نیز کاهش دهند. این هورمون‌ها را می‌توان به صورت قرص، تزریقی و واژینال به دست آورد.
متفورمین: از متفورمین برای درمان دیابت نوع ۲ استفاده می‌شود. همچنین با بهبود میزان انسولین، می‌تواند به درمان PCOS نیز کمک کند.
کلومیفن: کلومیفن نوعی داروی باروری بوده که به زنان مبتلا به PCOS برای باردار شدن کمک می‌کند. هرچند استفاده از این دارو، می‌تواند احتمال دوقلوزایی را افزایش دهد.

دارو‌هایی برای از بین بردن مو‌های زائد

با استفاده از برخی دارو‌ها می‌توان رشد مو‌های زائد را کاهش داده و یا از بین برد. کرم افلورنیتین (Eflornithine) به کاهش رشد مو کمک می‌کند. همچنین می‌توان با استفاده از لیزر و الکترولیز، مو‌های زائد را نیز از بین برد.

عمل جراحی

برای بهبود باروری می‌توان از جراحی استفاده کرد. حفاری تخمدان نوعی جراحی بوده که در آن پزشک، سوراخ‌های کوچکی را با استفاده از لیزر یا سوزن در تخمدان ایجاد می‌کند. این کار باعث بهبود عملکرد تخمدان‌ها می‌شود.

منبع: healthline.com