رابطه روزه و بیماری های اعصاب و روان چیست؟

ستاره | سرویس سلامت – روزه فریضه‌ای است که روان آدمی را تقویت کرده و سلامت جسمی و روحی او را بهبود می‌بخشد اما روزه گرفتن می‌تواند برای کسانی که از قبل دچار مشکلات جسمی و روانی هستند عوارضی به دنبال داشته باشد. پزشکان متخصص مغز و اعصاب و روان پزشکان طی مطالعات و تحقیقات وسیع به این نتیجه رسیده‌اند که افراد مبتلا به بیماری اعصاب و اختلالات روانی که مصرف دارو در طول روز برای آنها ضروری باشد، مجاز به روزه داری نیستند. اما ارتباط روزه و بیماری های اعصاب و روان چیست؟

 

روزه و بیماری های اعصاب و روان

افراد مبتلا به بیماری های اعصاب و روان که هیچ نوع تغییری نباید در شیوه زندگی، رژیم غذایی و حتی در وضعیت خواب آنها ایجاد گردد یا بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی، مانیک‌ها، مبتلایان به افسردگی‌ شدید و حتی افراد دچار افسردگی‌ خفیف، اضطراب‌ شدید، برخی وسواس‌ها و دیگر بیماری‌هایی که ممکن است لازم باشد بیمار در طول روز دارو مصرف نماید،‌ نباید روزه بگیرند.

گاهی فرد دارای اختلال شدید روانی نیست اما روزه باعث ایجاد تغییراتی در ذهن و افکار بیمار می‌شود و بیماری‌ را تشدید می‌کند. در اینجا بیمار باید به پزشک مراجعه و برای روزه داری به صورت فردی مورد بررسی قرار گیرد. یعنی این پزشک معالج است که باتوجه به سوابق بیماری و براساس معاینه روانی نظر می‌دهد بیماری که مبتلا به اختلال شدید روانی هم نیست، می‌تواند روزه بگیرد یا خیر.

 

نکات مورد توجه: 

• در صورتی که بیمار بتواند رژیم دارویی را با مشورت روانپزشک مربوطه در دو نوبت افطاری و سحری مصرف نماید هیچ منعی برای روزه داری وجود ندارد.
• در بعضی از بیماران خاص که مصرف دارو در یک وعده، به عوارض شدید دارو مثل کاهش خواب یا خواب آلودگی شدید منتهی می‌گردد، روزه داری عملی نیست. 
• روزه داری به علت محرومیت از غذا به مدت طولانی می‌تواند باعث بروز یا تشدید اضطراب، بیقراری، و اختلال کنترل تکانه، همراه با علائم سوماتوفرم گردد و در بیماران با مسائل سایکوسوماتیک، علائم جسمانی را بیشتر کرده و بروز بیماری‌های سوماتوفرم یا روان‌تنی را افزایش دهد.

 

 

روزه و بیماری‌ های اعصاب و مغز

در برخی از بیماری‌های مغز و اعصاب، می‌توان با استفاده از دارو‌هایی که اثر طولانی‌مدت‌تری دارند و نیز استفاده از ۱ یا ۲ دوز دارو، به جای ۳ دوز منقسم، بیماری را کنترل کرد و در عین حال روزه گرفت. 

پزشکان متخصص مغز و اعصاب این گونه هشدار می‌دهند که در برخی از این بیماران، مانند افراد مبتلا به صرع، مصرف سر وقت و به موقع دارو‌های ضد تشنج در طول شبانه‌روز الزامی می‌باشد و مصرف دارو‌های آهسته پاسخگو نیست. به همین علت روزه گرفتن برای این بیماران توصیه نمی‌شود؛ به خصوص اینکه تغییرات قند خون، املاح و الکترولیت‌ها در بدن، بر آستانه تشنج بیمار به شدت تاثیرگذار است. (گرفتن روزه و بیماری های اعصاب با این شرایط امکان پذیر نیست)

به گفته متخصصان مغز و اعصاب، در بیماران مبتلا به ام-اس که مشکل خاصی ندارند، چون گرفتاری آنان عمدتا در سیستم اعصاب مرکزی است، ممنوعیتی برای روزه داری نیست؛ با این حال، بهتر است قبل از اقدام به روزه گرفتن با پزشک معالج خود در این باره مشورت نمایند.

گرسنگی طولانی مدت، ممکن است در برخی بیماران مبتلا به سردرد‌های میگرنی، سبب عود حملات آن‌ها شود؛ بنابراین بیماران میگرنی با علایم شدید و یا میگرن‌های پیچیده با علایم مغز و اعصاب نباید روزه بگیرند. ولی بیماران تحت درمان، می‌توانند بدون نگرانی در ایام ماه مبارک رمضان روزه بگیرند.  آیا روزه داری برای بیماران مبتلا به میگرن عوارضی دارد؟

 

 

نظر متخصصین در خصوص بیماران اعصاب مصر به روزه داری

بعضی از بیماران اعصاب و روان واقعا اصرار به روزه‌گرفتن دارند درحالی که از نظر پزشکی نمی‌توان اجازه چنین کاری به آن‌ها داد. بسیاری از این بیماران به بیماری خود آگاه نیستند و فقط به اعتبار آنچه از زمان کودکی‌شان در مورد اجرای احکام ماه رمضان یاد گرفته‌اند، اصرار به روزه داری می‌کنند و حتی خانواده را تحت‌فشار قرار می‌دهند تا موفق به روزه گرفتن شوند. این درحالی است که روزه‌گرفتن برای آن‌ها براساس آموزه‌های اسلام نیز واجب نمی‌باشد  چرا که موجب ایجاد حرج و بروز مشکلات جسمی و روحی در آنان می‌شود. روزه و بیماری های اعصاب به علت مصرف نکردن به ‏موقع دارو‌ها باعث تشدید بیماری شده و کار پزشک و روند بهبود بیماری را دچار اشکال می‌‏کند.

همچنین در بیماران اعصاب، وقتی قندخون یا میزان مایعات بدن در ایام گرم تابستان کاهش پیدا می‌کند، فیزیولوژی بدن دچار تغییراتی می‌شود و خلق و خو و رفتار بیماران به طرز چشم گیری تغییر می‌کند. اگر فردی فعالیت فیزیکی هم داشته باشد، این تغییرات نمود بیشتری خواهند داشت بنابراین افرادی که زمینه برخی اشکال‌ها و اختلال‌های روان‌پزشکی دارند، در چنین شرایطی دچار کاهش آستانه تحمل می‌شوند و واکنش‌های شدیدی نشان می‏‌دهند. برای مثال ممکن است بد رانندگی کنند، بدخلقی نشان دهند یا رفتار‌هایی از خود بروز دهند که معمولا از آن‌ها دیده نمی‌شود. به این افراد چنین توصیه می‌شود حتما به روان‌پزشک مراجعه کرده و اگر می‌خواهند روزه بگیرند زیر نظر پزشک اقدام به روزه داری نمایند. توصیه های پزشکی برای ماه رمضان را انجام دهید.

 

 

فواید روزه داری برای بیماری‌های اعصاب

ماه مبارک رمضان فرصتی است که برخی بیماران از روزه گرفتن در آن بهره ببرند. مانند بیمارانی که:

• اضطراب باعث پرخوری ایشان می‌شود و به تبع آن ممکن است به انواع چاقی، بیماری‌های قلبی و عروقی، سکته‌های قلبی و مغزی و غیره دچار گردند.
• افراد سیگاری می‌توانند با کمک پزشک و روزه در ماه مبارک رمضان، از مصرف سیگار خودداری و علاوه بر روح و روان، جسم و جانشان را هم پاک کنند.
• روزه برای برخی افراد افسرده و دارای ناراحتی‌های روحی مفید است، زیرا این حالت خاص معنوی در درمان بیماری‌ها و ناراحتی‌هایشان قطعا نقش مفید و موثری خواهد داشت.
• برخی بیماران مبتلا به اختلال‌های روانی خفیف هم که دارو مصرف می‌کنند، می‏‌توانند با نظر روان‌پزشک داروهایشان را فقط شب‌ها بخورند تا از آثار معنوی و جسمی روزه بهره ببرند.

 

 

سخن آخر در مورد روزه و بیماری ‌های اعصاب و روان

افراد با بیماری‌های اعصاب و روان که اصرار به روزه داری می‌کنند باید علاوه بر تغذیه مناسب، برنامه ریزی خاصی برای مصرف دارو‌های خود در افطار و سحر نیز داشته باشند. زیرا اگر در مرحله بهبود باشند اما تغذیه مناسب نداشته باشند، از نظر مکانیسم‌های تطابق روانی ضعیف‌تر عمل کرده و به خوبی نمی‌توانند با شرایط خاص این ماه و تغییرات به وجود آمده در برنامه روزانه‌شان، کنار بیایند. در نتیجه ممکن است با عود یا تشدید علائم بیماری مواجه شوند. به همین دلیل توصیه می‌شود این قبیل بیماران از روزه‌داری مستمر یک ماهه خودداری کنند و قبل از اقدام به روزه داری حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایند.