همه چیز درباره آزمایش قند خون و تفسیر آن

ستاره | سرویس سلامت – آزمایش قند خون آزمایشی است که طی آن میزان قند موجود در خون یا همان گلوکز اندازه‌گیری می‌شود. گلوکز در واقع نوعی قند ساده بوده که منبعی اصلی برای تامین انرژی بدن می‌باشد و بدن انسان کربوهیدرات‌های وارد شده به خود را به قند (گلوکز) تبدیل می‌نماید.

دیابت و آزمایش قند خون

• دیابت نوع ۱ معمولا در کودکان و نوجوانانی تشخیص داده می‌شود که بدن آن‌ها قادر به تولید انسولین کافی نمی‌باشد. این بیماری مزمن و همیشگی بوده و نیاز به مراقبت و درمان مداوم دارد. اخیرا نشان داده شده است که دیابت نوع ۱، افراد بین ۳۰ تا ۴۰ ساله را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
• دیابت نوع ۲ معمولا در افرادی که اضافه وزن داشته و چاق می‌باشند تشخیص داده می‌شود، اما افراد جوان نیز می‌توانند به آن مبتلا شوند. این بیماری زمانی روی می‌دهد که بدن شما یا به اندازه کافی انسولین تولید نکرده یا انسولین تولید شده به درستی عمل نمی‌کند. می‌توان از طریق کاهش وزن و خوردن غذا‌های سالم، تاثیر دیابت نوع ۲ را کاهش داد.
• دیابت حاملگی در زمان بارداری اتفاق می‌افتد. این نوع دیابت معمولا پس از زایمان از بین می‌رود.

پس از تشخیص نوع دیابت، باید از آزمایش قند خون برای تعیین وضعیت خود استفاده کنید. میزان بالای قند در فرد مبتلا به دیابت به این معنی می‌باشد که دیابت وی به درستی کنترل نشده است.

دیگر عوامل ایجاد قند خون بالا عبارتند از:

• پرکاری غده تیروئید
• مشکلات کلیه
• آماس یا التهاب لوزالمعده
• سرطان پانکراس
• پیش دیابت که در صورت افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ روی می‌دهد
• استرس و فشار وارد شده به بدن به دلیل بیماری، شوک یا جراحی

در موارد نادر، قند خون بالا می‌تواند نشانه‌ای از نارسایی کلیه، اختلال هورمونی به نام آکرومگالی یا سندرم کوشینگ باشد؛ این حالت زمانی روی می‌دهد که بدن بیش از حد کورتیزول تولید می‌کند.
همچنین این احتمال وجود دارد که میزان قند خون پایین باشد. هرچند این حالت زیاد شایع نمی‌باشد.

کم شدن قند خون ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

• مصرف بیش از حد انسولین
• گرسنگی
• کم کاری غده هیپوفیز
• کم کاری غده تیروئید
• بیماری آدیسون که ناشی از کمبود و کاهش هورمون کورتیزول می‌باشد
• اعتیاد به الکل
• بیماری کبد
• انسولینوما که یک نوع تومور پانکراس می‌باشد

نحوه آمادگی برای آزمایش قند خون

تست‌های قند خون به دو صورت انجام می‌گیرند: تصادفی یا ناشتا

• برای آزمایش قند خون ناشتا: نباید به مدت هشت ساعت قبل از آزمایش، چیزی بخورید. البته می‌توانید آب بنوشید؛ بنابراین بهتر است که این آزمایش را صبح ناشتا انجام دهید.
• برای آزمایش قند خون به صورت تصادفی: مهم نیست که چیزی خورده باشید. هرچند، آزمایش قند خون ناشتا بهتر می‌باشد، زیرا نتایج دقیق تری را نشان می‌دهد. با این حال این آزمایش برای معمولا برای تشخیص دیابت نوع ۱ مورد استفاده قرار می‌گیرد.

قبل از انجام آزمایش، درباره دارو‌های مصرفی خود از جمله دارو‌های نسخه دار، دارو‌های بدون نسخه و مکمل‌های گیاهی به پزشک اطلاع دهید. برخی از دارو‌ها می‌توانند بر میزان قند خون تأثیر بگذارند. شاید پزشک از شما بخواهد که قبل از انجام تست، مصرف داروی خاصی را به طور موقت متوقف کنید.

دارو‌هایی که می‌توانند بر میزان قند خون اثر بگذارند عبارتند از:

• استامینوفن (تیلنول)
• کورتیکواستروئید‌ها
• استروئید‌ها
• دیورتیک‌ها (ادرار آور)
• قرص‌های ضد بارداری
• هورمون درمانی
• آسپرین (بوفرین)
• دارو‌های ضد روان پریشی
• لیتیوم
• اپی نفرین (آدرنالین)
• دارو‌های ضد افسردگی سه حلقه‌ای
• مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز
• فنی توئین
• دارو‌های سولفونیل اوره

استرس و فشار شدید نیز می‌توانند موقتا باعث افزایش قند خون شوند و معمولا به دلایل زیر روی می‌دهند:

• عمل جراحی
• شوک و ضایعه روحی
• سکته مغزی
• حمله قلبی

چه اتفاقی در طول آزمایش قند خون روی می‌دهد؟

این آزمایش ساده شامل گرفتن نمونه کمی خون از انگشت می‌باشد. اگر به آزمایش‌های دیگری نیاز داشته باشید، پزشک از رگ شما خون خواهد گرفت. قبل از گرفتن خون، پرستار محل مورد نظر را با مواد ضد عفونی کننده پاک می‌کند. سپس یک بند کشدار را در بالای بازوی شما بسته تا خون در رگ‌ها جمع شود. پس از پیدا کردن رگ مناسب، با سوزن خون را کشیده و درون یک لوله آزمایش می‌ریزند. در پایان بهتر است برای جلوگیری از کبودی، چند دقیقه محل سوزن را فشار دهید.

خطرات مرتبط با آزمایش قند خون

احتمال ایجاد مشکل در زمان آزمایش خون بسیار کم بوده و خطرات احتمالی آن مشابه با دیگر موارد آزمایش‌های خون می‌باشند که عبارتند از:

• احتمال ایجاد زخم در زمان پیدا کردن رگ
• خون ریزی بیش از حد
• سرگیجه یا غش
• هماتوم یا تجمع خون در زیر پوست
• عفونت

تفسیر نتایج آزمایش قند خون

در جدول زیر محدوده سطح گلوکز خون (ناشتا) برای بزرگ‌سالان نشان داده شده است. برای تفسیر آزمایش قند خون می‌توانید با دقت خوبی نتایج آزمایش خود را با این جدول مقایسه کنید و وضعیت خود را تشخیص دهید. به عنوان مثال اگر میزان قند خون شما ۱۲۰ تا ۱۸۰ قرار داشته باشد، نشانه‌ی آن است که وضعیت شما مرزی است؛ یعنی اینکه قند خون شما نرمال نیست و هنوز به مرحله بحرانی وارد نشده‌اید؛ بنابراین با تغییر سبک زندگی و تغییر رژیم غذایی خود می‌توانید شرایط را کنترل کرده و رو به بهبودی بروید. با این حال اطلاعات موجود در جدول زیر صرفا یک راهنمایی کلی می‌باشد و برای تعیین محدوده طبیعی قند خون خود (بر اساس ویژگی‌های شخصی) باید به پزشک خود مراجعه کنید.

نتایج طبیعی و نرمال

نتایج آزمایش به نوع آزمایش قند خون گرفته شده بستگی دارند. برای آزمایش قند خون ناشتا، میزان قند خون طبیعی بین ۷۰ تا ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر (mg/dL) می‌باشد. برای آزمایش قند خون تصادفی، میزان قند خون طبیعی معمولا زیر ۱۲۵ میلی گرم در دسی لیتر است. هرچند میزان دقیق آن بستگی به آخرین غذایی دارد که خورده‌اید.

نتایج غیر طبیعی

اگر آزمایش قند خون ناشتا را انجام داده و نتایج زیر را به دست آمده‌اند، این نتایج نشان می‌دهند که شما مبتلا به پیش دیابت یا دیابت هستید:

• میزان قند خون ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی گرم در دسی لیتر نشان می‌دهد که مبتلا به پیش دیابت هستید.
• میزان قند خون ۱۲۶ میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر نشان می‌دهد که شما مبتلا به دیابت هستید.

اگر آزمایش قند خون تصادفی را انجام داده و نتایج زیر را به دست آورده‌اید، این نتایج نشان می‌دهند که شما مبتلا به پیش دیابت یا دیابت هستید:

• میزان قند خون ۱۴۰ تا ۱۹۹ میلی‌گرم در دسی لیتر نشان می‌دهد که شاید مبتلا به پیش دیابت باشید.
• میزان قند خون ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر نشان می‌دهد که احتمالا دیابت دارید.

اگر نتایج آزمایش قند خون تصادفی غیر طبیعی باشند، احتمالا پزشک برای تأیید تشخیص، آزمایش قند خون ناشتا را نیز تجویز خواهد کرد.

منبع: www.healthline.com