علت وفات حضرت زینب (س)؛ وفات یا شهادت؟

آیا می‌دانید که حضرت زینب (س) چگونه از دنیا رفت؟ آیا می‌دانید که ایشان چه مدت بعد از واقعه عاشورا زنده بود؟ آیا در مورد محل دفن ایشان اطلاعی دارید؟ ستاره در این مقاله به تمامی سوالات شما درباره چگونگی وفات حضرت زینب (س) پاسخ می‌دهد.

 

 

چگونگی وفات حضرت زینب (س)

 بعضی از منابع تاریخی درباره چگونگی وفات حضرت زینب (س) نوشته‌اند که آن حضرت مریض شد و به طور طبیعی وفات کرد. این احتمال منطقی‌ترین نظر در این مورد است چرا که ایشان از واقعه عاشورا به بعد مصیبت‌ها و سختی‌های زیادی را تحمل کرده بود. در این زمینه در کتاب «قطعه‌ای از بهشت» چنین آمده است:

«حضرت زینب (س) پس از ورود به شام گرفتار تب وصل خانواده‌اش می‌گردد و هر لحظه مریضی او شدت پیدا می‌کند، تا این که نیمه ظهر به همسر خویش عبدالله می‌گوید: بستر مرا در حیاط به زیر آفتاب قرار بده. عبدالله می‌گوید: او را در حیاط جای دادم که متوجه شدم چیزی را روی سینه خویش نهاده و مدام زیر لب حرفی می‌زند. به او نزدیک شدم دیدم پیراهنی را که یادگار از کربلاست، یعنی پیراهن حسین (ع) را، که خونین و پاره پاره است، بر روی سینه نهاده و مدام می‌گوید: «حسین، حسین، حسین…» لحظاتی بعد او وارد بر حریم اهل بیت النبوه گشت و کارنامه عمرش به خیر و سعادت ختم گردید.»

بر اساس بعضی از احتمالات حضرت زینب (س) توسط ماموران یزید مسموم شد و به شهادت رسید که این احتمال هم دور از انتظار نیست، زیرا حضرت زینب (س) از جمله کسانی بود که تمام وقایع عاشورا را دیده بود و همواره در مجالس مختلف درباره ستم‌های یزید و عواملش افشاگری می‌کرد. هر چند قطعا اگر یزید دستور چنین کاری را داده باشد این دستور مخفیانه بوده است تا درباره این جنایت سند به دست کسی نیفتد.

احتمال دیگری که در مورد علت وفات حضرت زینب (س) مطرح شده است مربوط به غرق شدن ایشان در آب بوده که البته احتمال آن بسیار ضعیف و تقریبا ساختگی به نظر می‌رسد.

 

شهادت یا وفات؟

اولین نکته مهم در این باره این است که وفات یا شهادت حضرت زینب مشخص کننده چیزی نخواهد بود. حضرت زینب (س) در دوره حیاتشان یکی از بزرگ‌ترین فجایع تاریخ اسلام را شاهد بودند و پس از آن نیز به وظیفه خود عمل نمودند. عمل به وظیفه و صبر در امتحان الهی بزرگترین کار‌هایی بودند که حضرت زینب (س) انجام دادند.

برخی از محققین عرصه علوم انسانی بر این باورند که اگر زینب (س) در کربلا نبود خبر واقعه کربلا و رشادت یاران امام حسین (ع) و مظلومیت ایشان هیچگاه در میان مردم بازتاب پیدا نمی‌کرد. به بیانی می‌توان گفت: روضه‌ها و عزاداری‌هایی که هرسال در سراسر دنیا برگزار می‌شوند همه و همه مدیون حضرت زینب (س) هستند و عاقبت ایشان به بهترین شکل ممکن ختم شد حتی اگر توفیق شهادت را نیز از دست داده باشند باز هم نقصی در او دیده نمی‌شود.

 

 

تاریخ وفات حضرت زینب (س)

در مورد تاریخ وفات حضرت زینب (س) اختلاف نظر‌هایی وجود دارد، اما معتبرترین نظر مربوط به تاریخ یکشنبه ۱۵ رجب سال ۶۲ هجری قمری یعنی یک سال و نیم بعد از واقعه عاشورا و در سن ۵۶ سالگی می‌باشد. بعضی از منابع تاریخی هم زمان وفات ایشان را ۱۵ رجب سال ۶۵ هجری قمری می‌دانند.

 

محل دفن حضرت زینب (س)

در مورد محل دفن حضرت زینب ۳ نقل قول وجود دارد:

علامه سید محسن امین بر این اعتقاد است که حضرت زینب (س) پس از ورود به مدینه همواره گریان و عزادار بود و یک سال و نیم بعد از ورودشان به این شهر از دنیا رفت و در همان جا دفن شد. البته در حال حاضر اثری از قبر ایشان وجود ندارد.

بعضی معتقدند که حضرت زینب (س) پس از ورود به شهر مدینه در مجالس مختلف درباره جنایات یزید سخن می‌گفت. فرماندار مدینه به یزید نامه نوشت و ماجرا را گزارش داد و یزید دستور داد که حضرت زینب (س) را مخیر کنند تا به هر شهری به جز مکه و مدینه می‌خواهد عزیمت کند. حضرت زینب (س) شام را انتخاب کرد و پس از مدتی در همان شهر از دنیا رفت.

بعضی از منابع علت انتخاب شهر شام را قحطی بزرگی می‌دانند که در شهر مدینه و حجاز رخ داد و عبدالله بن جعفر همسر حضرت زینب با ایشان راهی شهر شام شدند. البته بعضی بر این باورند که قبر حاضر در قریه راویه در نزدیکی‌های دمشق مربوط به زینب صغری (ام کلثوم) است، نه زینب کبری.

حضرت زینب (س) به اعتقاد بعضی از تاریخ نگاران به علت افشاگری علیه دستگاه بنی امیه مجبور شد که مدینه را ترک کند و راهی مصر بشود و در همان جا هم از دنیا رفت. هم اکنون در شهر قاهره زیارتگاه باشکوهی به نام سیده زینب وجود دارد. البته بعضی این قبر را متعلق به زینب بنت یحیی بن حسن الانور بن زید بن حسن بن علی بن ابی طالب می‌دانند.