بیماری ام اس؛ تعریف، علائم و نحوه مبارزه با آن

ستاره | سرویس سلامت – بیماری ام اس (multiple sclerosis) یک بیماری است که موجب ناتوانی قسمت‌هایی از مغز و نخاع (سیستم عصبی مرکزی) می‌شود. در بیماری ام اس سیستم ایمنی، غلاف میلین که دور آکسون‌ها قرار دارد را مورد هجوم قرار داده که نتیجه آن ایجاد اختلال ارتباطی بین مغز و سایر قسمت‌های بدن است. در نهایت، بیماری باعث می‌شود که عصب‌ها خودشان را تخریب کرده و به طور دائمی آسیب ببینند.

علائم بیماری ام اس

علائم و نشانه‌های ام اس در افراد بسته به میزان عصب‌هایی که آسیب دیده‌اند و نیز نوع آنها متفاوت است. برخی افراد ممکن است توانایی راه رفتنشان را تا حدی و یا به طور کامل از دست بدهند در حالیکه ممکن است فرد دیگری فقط احساس بی حالی کند و هیچ نشانه دیگری در خود نبیند.

برای این بیماری درمان قطعی وجود ندارد. با این وجود داروهایی هستند که می‌توانند ریکاوری پس از حمله‌های عصبی را سرعت ببخشند، بیماری را تعدیل کنند و به فرد کمک نمایند تا بتواند علائم بیماری را کنترل کند. همانطور که گفته شد بیماری ام اس سیستم عصبی مرکزی را که کنترل همه اعمال بدن را بر عهده دارد، تحت تأثیر قرار می‌دهد. وقتی آکسون‌ها که وظیفه انتقال پیام‌ها از سوی مغز و به سمت مغز را بر عهده دارند مورد آسیب قرار می‌گیرند یعنی علائم بیماری در هر کجای بدن می‌تواند نمایان گردد.

برای برخی از بیماران علائم متعادلند به صورتی که بیمار تا مدت‌ها بعد، چیزی از بیماری خود متوجه نمی‌شود. اما دیگران ممکن است از همان ابتدای بیماری شاهد بروز علائم  آن باشند.

علائم عمومی بیماری ام اس 

• ضعف ماهیچه‌ها
• اختلال در دید
• مشکل در حفظ تعادل و جهت‌یابی
• بی حسی و خواب رفتگی
• مشکل در فکر کردن و به خاطر سپردن
  

اثرات ام اس

• مشکل در مثانه: ایجاد مشکل در تخلیه کامل مثانه، تکرار ادرار و بی اختیاری در ادرار
• مشکلات روده: یبوستی که بتواند باعث فشردگی مدفوع گردد و نتیجه آن بی اختیاری در مدفوع باشد.
• خستگی و ضعف: این مشکل تقریبا در ۹۰ درصد بیماران اتفاق می‌افتد و می‌تواند عملکرد آن‌ها را در محل کار و منزل تحت تأثیر قرار دهد.
• سرگیجه و دوران سر: سرگیجه نیز عموما همراه با ایجاد مشکل در حفظ تعادل در بیماران دیده می‌شود.
• ناکارآمدی جنسی:  بیماران دچار از دست رفتن تمایل به برقراری رابطه جنسی می‌گردند.  
• اسپاسم عضلانی: آکسون‌های تحت تأثیر قرار گرفته در نخاع و مغز می‌توانند موجب اسپاسم دردناک عضلات شود. ماهیچه‌ها گاهی سفت می‌شوند و در حرکت مشکل ایجاد می‌کنند که به آن اسپاستیسیتی می‌گویند.

• لرزش بدن: لرزش غیر ارادی در بدن نیز می‌تواند ناشی از بیماری ام اس باشد
• مشکل در دید: در این بیماری ممکن است افراد دچار دوبینی و یا تاری دید شوند. همچنین برخی بیماران ممکن است دیدشان را ناقص و یا به صورت کامل از دست دهند و کوررنگی را تجربه کنند. عموما این مشکل در زمان واحد بر روی یک چشم اثر می‌گذارد. همچنین ممکن است ورم عصب‌های بینایی باعث می‌شود چشمان شما در زمان حرکت دچار درد شود.
• ایجاد تغییر در حرکت و راه رفتن: بیماری ام اس می‌تواند در راه رفتن مشکل ایجاد کند. این مشکل نتیجه ضعیف شدن ماهیچه‌ها و ایجاد مشکل در تعادل، سرگیجه و خستگی است.
• تغییرات احساسی و افسردگی: ایجاد مشکل در آکسون‌های عصبی می‌تواند عاملی برای تغییرات در احساسات و ایجاد افسردگی در افراد شود. این تغییرات، جدا از خستگی و اضطراب حاصل از چالش‌های موجود برای خود بیماری ام اس است و می‌تواند غیر قابل پیش‌بینی و ناتوان کننده باشد. تحقیقات نشان می‌دهد ام اس ۵۰ درصد احتمال افسردگی را بالا می‌برد.

نشانه‌هایی که فقط در برخی از بیماران دیده می‌شود 

• سردرد
• از بین رفتن شنوایی
• خارش
• مشکلات تنفسی
• تشنج
• اختلال کلام
• مشکل در بلعیدن
  

دلایل بیماری و عوامل تأثیرگذار

دلیل ایجاد ام اس ناشناخته است اما به نظر می‌رسد ایجاد اختلال در خودایمنی مسبب ایجاد این مشکل است. این بدین معناست که سیستم ایمنی میلین را به عنوان یک عامل ناشناخته مورد حمله قرار می‌دهد و آن را به عنوان یک ویروس و یا باکتری می‌شناسد.

عوامل تأثیرگذار 

• سن: به نظر می‌رسد این بیماری بیشتر در بین افراد ۲۰ تا ۵۰ سال به وجود می‌آید.
• جنس: بیشتر زنان دچار این بیماری می‌شوند تا مردان
• قومیت: این بیماری در بین افرادی با اجداد اروپایی بیشتر دیده می‌شود.
• فاکتورهای ژنتیکی: این بیماری همچنین می‌تواند از طریق عوامل وراثتی به افراد منتقل شود.

درمان بیماری ام اس

درمان قطعی برای ام اس وجود ندارد. از این رو، درمان‌هایی که پیشنهاد می‌گردد برای سرکوب کردن واکنش سیستم خودایمنی بدن و کنترل علائم است.

داروها

داروهایی که برای کنترل علائم بیماری و نیز کنترل سیستم خودایمنی ارائه می‌شوند عبارتند از:

• کورتیکواستروئید: این نوع دارو معمول‌ترین دارویی است که برای ام اس تجویز می‌شود. این داروها التهاب را کاهش می‌دهند و سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند. این داروها عودکردن ناگهانی بیماری را در انواع خاصی از بیماری ام اس کنترل می‌کنند.
• اینترفرون بتا ۱a یا b1: اینترفرون رشد علائم بیماری را کند می‌کند اما در مصرف آن باید دقت کرد چون که ممکن است موجب ایجاد بیماری‌های کبدی شود.
• کوپاکسون: این دارو برای جلوگیری سیستم ایمنی از حمله به میلین تجویز می‌گردد و به صورت تزریقی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پس از تزریق افراد سرخی و نیز تنگی نفس را ممکن است تجربه نمایند.
• تایسبری: این دارو برای کسانی تجویز می‌شود که نمی‌توانند درمان‌های دیگر را تحمل کنند و یا از آنها سودی نبرده‌اند. این دارو احتمال ابتلا به بیماری لکوانسفالوپاتی چند کانونی پیشرونده که یک بیماری عفونی مغزی و البته متأسفانه کشنده است را افزایش می‌دهد.

• میتوکسانترون: این دارو نیز یک داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی است که عموما در مراحل بعدی استفاده می‌شود. این دارو متأسفانه می‌تواند به قلب آسیب بزند اما اگر علائم بیماری به سرعت در حال وخیم‌تر شدن بود می‌تواند رشد آن را کند نماید.
• عصاره کانابیس: تحقیقات نشان می‌دهد که این دارو می‌تواند درد را التیام بخشیده، سختی ماهیچه‌ها را کاهش دهد و بی خوابی را درمان کند.
• تریفلونومید: این دارو یک قرص روزانه برای بزرگسالان است.

تجربیات شما درباره بیماری ام اس چیست؟ تجربیات خود را با مخاطبان ستاره درمیان بگذارید.

برگرفته از: mayoclinic و medicalnewstoday