شناخت کودکان ADHD و نحوه رفتار با آنها

بر اساس تحقیقات، این دسته از کودکان نسبت به ناکامی‌ها و شکست‌های فردی، حساس و آسیب پذیر می‌باشند. از این رو جملاتی مانند “هرگز موفق به انجام این کار نخواهم شد” یا “من خیلی احمقم” را با خود تکرار می‌کنند.
اگر کودکی مضطرب باشد، این وضعیت بدتر خواهد شد. تحقیقات نشان داده‌اند که اختلالات اضطرابی در کودکان مبتلا به ADHD بسیار شایع بوده و ۴۰ تا ۵۰ درصد این کودکان از این اختلالات رنج می‌برند. زمانی که چنین کودکی مشاهده می‌کند که اطرافیان، وی را به خاطر رفتارش سرزنش می‌کنند، نسبت به رفتارهایش دچار اضطراب شده و از قرار گرفتن در موقعیت‌ها یا شرایطی که موجب این احساس شوند، اجتناب خواهد کرد. بنابراین، به خاطر گفته‌های دیگران، دچار افکار منفی نسبت به خودش می‌شود.

 

علائم کودکان ADHD چیست؟

• بی توجهی: کودکانی که بی توجه هستند و به راحتی حواسشان پرت می‌شود، با تمرکز و توجه بر روی وظایفشان مشکل دارند. آنان ممکن است بخوبی به راهنمائی‌های دیگران خوب گوش ندهند، اطلاعات مهم در خصوص موضوعی را فراموش کنند و ممکن است کاری را که شروع کرده‌اند به پایان نرسانند. آن‌ها ممکن است بیش از حد به خیال پردازی و پرداختن به افکار پوچ مشغول شوند، حواس پرت یا فراموشکار بنظر برسند و مسیر دنبال کردن فعالیت‌هایشان را دست بدهند.
• بیش فعال: کودکان بیش فعال، بی قرار و مضطرب بوده و به راحتی خسته می‌شوند. آن‌ها ممکن است با نشستن در یکجا یا ساکت بودن در شرایطی که لازم است، مشکل داشته باشند؛ بر سر انجام یکسری کار‌ها یورش ببرند و اشتباهات بدی انجام دهند؛ در شرایطی که نباید، ورجه وورجه کنند و خودشان را تا حد زیادی خسته کنند و دیگران را با کارهایشان کلافه کنند.
• غیر قابل پیش بینی: کودکان با رفتار‌های غیر قابل پیش بینی، بدون کوچکترین فکری اقدام به انجام کاری می‌کنند؛ آن‌ها اغلب به میان صحبت دیگران می‌پرند، دیگران را چنگ می‌زنند یا هول می‌دهند و منتظر ماندن را بسیار سخت می‌دانند. همچنین ممکن است بدون اجازه گرفتن کار‌هایی را انجام دهند که به آن‌ها مربوط نیست و از همه بدتر در شرایط خطرناکی آن کار‌ها را انجام دهند. از ویژگی‌های دیگر این کودکان داشتن واکنش‌های شدید احساسی نسبت به شرایطی است که واقعا برای آن وضعیت شدید به نظر می‌رسد.

گاهی اوقات والدین و معلمان متوجه علائم ADHD در کودکان می‌شوند؛ ولی برای کودکان ویژگی‌هایی همچون آشفتگی، بی قراری، بی حوصلگی و غیر قابل پیش بینی بودن در اغلب موارد عادی است و الزاما نشانه‌ای از ابتلا به این بیماری نیست.
مهارت‌های توجه کردن، فعال بودن و کنترل بر خود با رشد کودکان، آرام آرام پرورش می‌یابند؛ کودکان این مهارت‌ها را با کمک والدین و معلم‌هایشان یاد می‌گیرند، ولی در برخی از کودکان این مهارت‌ها بهبود نمی‌یابند؛ وقتی این شرایط ادامه دار شده و باعث بوجود آمدن مشکلات بعدی در مدرسه، خانه و در میان دوستان شوند، ممکن است نشانه‌ای از بیماری ADHD باشد.

 

راه‌های تشخیص ADHD در کودکان چگونه است؟

اگر گمان می‌کنید کودک شما به این بیماری مبتلا است، یک وقت ملاقات با پزشک کودک خود ترتیب دهید؛ پزشک معاینه‌های اولیه‌ای (شامل بررسی شنوایی و بینایی) را برای اینکه مطمئن شود مورد دیگری باعث بروز این علائم شده است یا خیر، بر روی کودک شما انجام می‌دهد و در صورت لزوم شما را به یک روانپزشک یا روانشناس کودکان ارجاع می‌دهد. پس از آن پزشک برای تشخیص ADHD از شما سوالاتی در خصوص سلامت فرزندتان، رفتار‌ها و فعالیت‌هایی که انجام می‌دهد خواهد پرسید. آن‌ها در مورد چیز‌هایی که در خصوص کودک شما متوجه شده‌اند با شما و کودکتان صحبت خواهند کرد؛ همچنین ممکن است از شما بخواهد که چک لیستی در خصوص رفتار کودکتان را پر کنید و نسخه‌ای از آن را نیز جهت تمیل کردن به معلم فرزندتان بدهید. پس از جمع آوری این اطلاعات، در صورتی که موارد زیر روشن شدند، پزشک بیماری ADHD را برای کودک شما تشخیص خواهد داد:

• حواس پرتی، بیش فعالی یا غیر قابل پیش بینی بودن فراتر از سن کودک شما باشد
• این رفتار‌ها از زمانی که کودک شما خردسال‌تر بود ادامه دار بوده باشد
• علائم ADHD باعث تاثیر بر عملکرد او در خانه و مدرسه شده باشد
• بررسی‌ها نشان دهد که بیماری یا مشکل دیگری باعث بروز این مشکلات نشده است

بسیاری از کودکان ADHD با یادگیری مشکل داشته و رفتار‌های تضاد گونه و مشکلات اضطرابی دارند. پزشکان معمولا این مشکلات را به همراه بیماری ADHD حل می‌کنند.

دارو: استفاده از دارو‌های مختلف تا حد زیادی می‌توانند این نوع اختلال را کنترل کنند.
آموزش‌های مخصوص: بهتر است که این دسته از کودکان در مدارس یا کلاس‌های مخصوص به خودشان شرکت کنند. به عنوان مثال، آموزش در این نوع کلاس‌ها در فواصل زمانی کوتاه مدت صورت می‌گیرد، در نتیجه کودک به خاطر عدم توجه‌اش مضطرب و ناراحت نخواهد شد.
رفتار درمانی شناختی (CBT): ما معمولا بر روی رفتار‌های کودکان مبتلا به ADHD تمرکز کرده و اغلب مبحث “شناختی” درباره چنین کودکانی را فراموش می‌کنیم. در نتیجه کودکانی که مبتلا به اضطراب شدید می‌باشند، با افکار منفی احاطه خواهند شد؛ بنابراین از درمان‌هایی برای کودک خود استفاده کنیم که به آن‌ها یاد دهد افکار منفی خود را شناسایی کرده و نحوه مواجه شدن با این افکار را به آن‌ها آموزش دهد.