مشیت الهی و نقش آن در سرنوشت انسان

ستاره | سرویس مذهبی – آیا سرنوشت انسان را خدا تعیین کرده است؟ آیا انسان‌ها اختیار دارند که سرنوشت خودشان را تغییر بدهند؟ اگر سرنوشت انسان‌ها به دست خداست پس جایگاه اختیار انسان کجاست؟ آیا انسان فاقد اختیار است؟ تعریف مشیت الهی چیست؟ این‌ها سؤالاتی است که قرار است ستاره در این مقاله به آن‌ها پاسخ بدهد.

معنی لغوی مشیت الهی

مشیت در قرآن

مشیت و اراده خداوند در طول افعال الهی هستند. این بدان معناست که کارهای خداوند وقتی انجام می‌شود که به ترتیب علم خدا، مشیت او، اراده او، تقدیر، قضا و امضای خداوند به آن تعلق بگیرد.
از معصوم (ع) روایت است که:

«خداوند می‌داند، می‌خواهد، اراده می‌کند، مقدر می‌سازد، حکم صادر می‌کند سپس امضا می‌فرماید. پس امضا کند آنچه را حکم کرده و حکم ‌کند آنچه را مقدر ساخته و مقدر کند آنچه را اراده کرده است. بنابراین، از علم او مشیت و از مشیت اش اراده و از اراده‌اش تقدیر و از تقدیرش حکم و از حکمش امضا برمی‌خیزد. علم او بر مشیتش مقدم است. مشیت در مرتبه دوم، اراده در مرتبه سوم است و تقدیر بر قضاى مقرون به امضا و اجرا واقع می‌شود…»
امام صادق (ع) فرمود:

«هیچ چیزى در زمین و آسمان موجود نمی‌شود جز به واسطه این هفت چیز: مشیت، اراده، قضا، قدر، اذن، کتاب و اجل؛ پس کسى که گمان کند قادر بر کم کردن یکى از این‌هاست کافر است.»
امام کاظم (ع) هم در این زمینه فرموده اند:

«مشیت یعنی شروع و ابتدای یک چیز؛ قدر به معنای اندازه طول و عرض و حدود فعل؛ قضا نیز چیزی است که امضا به آن تعلق می‌گیرد و با امضای الهی آن فعل حتمی شده و به هیچ وجه برگشت نمی‌کند.»

رابطه مشیت الهی و قدرت الهی

تفاوت مشیت الهی با مشیت بندگان

 مشیت بندگان برای محقق شدن نیاز به لوازم دارد که عبارت‌اند از: تصور کردن آن، تمایل به آن، تصمیم به اجرای آن و در نهایت اذن خدا اما مشیت الهی به هیچ کدام از این موارد احتیاج ندارد:

• مشیت بندگان محدود است و در مورد آن قیدهای فراوانی وجود دارد چرا که قدرت آن‌ها محدود است.