نویسنده: ابوالفضل ناظمی
بروزرسانی: ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۱
ستاره | سرویس مذهبی – به گفته پزشکان فردی که دچار مرگ مغزی می‌شود مانند کسی است که مغز او به کلی متلاشی شده است و یا سر از تن او جدا کرده‌اند. این فرد می‌تواند به کمک وسایل تنفس مصنوعی و تغذیه تا مدتی به حیات نباتی خود ادامه دهد اما یک انسان زنده به حساب نمی‌آید و در عین حال یک انسان کاملاً مرده هم نیست. آیا می‌توان آن‌ها را از دستگاه جدا کرد؟ آیا احکام میت در مورد آن‌ها جاری است؟ آیا می‌توان اعضای آن‌ها را پیوند داد؟ ستاره این احکام را برای شما بازگو می‌کند.
تعریف مرگ مغزی
وقتی به دلیل ضایعات مغزی فرد فعالیت‌های قشر مغز و ساقه مغز خود را از دست بدهد و به حالت اغمای کامل فرو برود در این صورت نسبت به تحریکات خارجی (نوری و فیزیکی) پاسخی نخواهد داد و توانایی تنفس ندارد. در این صورت احتمال بازگشت فعالیت‌های ذکر شده وجود ندارد و ضربان خودکار قلب بیمار به طور موقتی و به مدت چند ساعت تا حداکثر چند روز به کمک دستگاه‌های مخصوص ادامه خواهد داشت. در این صورت به اصطلاح بیمار دچار مرگ مغزی شده است.
احکام ویژه افراد مرگ مغزی
اگر مرگ مغزی به طور کامل و قطعی ثابت شود و احتمال بازگشت مطلقاً وجود نداشته باشد طبق نظر آیت‌الله مکارم شیرازی:
- اموال کسی که مرگ مغزی شده است در این شرایط تقسیم نمی‌شود و همسرش تا زمانی که این مقدار از حیات او تمام نشده عده وفات نگه نمی‌دارد.
- وکلای فرد مرگ مغزی شده از وکالت ساقط می‌شوند و حق خرید و فروش یا ازدواج برای آن‌ها یا طلاق همسر از طرف آن‌ها را ندارند.
آیا می‌توان دستگاه فرد مرگ مغزی را قطع کرد؟
آیت‌الله مکارم شیرازی:
ادامه معالجات در مورد افراد مرگ مغزی واجب نیست.
ادامه معالجات در مورد افراد مرگ مغزی واجب نیست.
آیت‌الله خامنه‌ای:
اگر دستگاهى به او وصل شده و برداشتن دستگاه موجب مرگ وى می‌شود، نمی‌توان چنين كارى را انجام داد.
اگر دستگاهى به او وصل شده و برداشتن دستگاه موجب مرگ وى می‌شود، نمی‌توان چنين كارى را انجام داد.
آیا فرد مرگ مغزی میت به حساب می‌آید؟
آیت‌الله مکارم شیرازی:
تا زمانی که قلب این فرد از کار نیفتاده و بدنش سرد نشده نمی‌توان او را غسل داد و برایش نماز میت خواند و او را دفن کرد. همچنین دست زدن به کسی که دچار مرگ مغزی شده است غسل مس میت را واجب نمی‌کند.
تا زمانی که قلب این فرد از کار نیفتاده و بدنش سرد نشده نمی‌توان او را غسل داد و برایش نماز میت خواند و او را دفن کرد. همچنین دست زدن به کسی که دچار مرگ مغزی شده است غسل مس میت را واجب نمی‌کند.
آیت‌الله سیستانی:
در صدق عنوان «مرده» که موضوع عده‌ای از احکام شرعی است، نظر عرف شرط است که او را مرده نامند و در مورد مرگ مغزی چنین نیست.
در صدق عنوان «مرده» که موضوع عده‌ای از احکام شرعی است، نظر عرف شرط است که او را مرده نامند و در مورد مرگ مغزی چنین نیست.
اهدای اعضای مرگ مغزی
آیت‌الله مکارم شیرازی:
برداشتن بعضی از اعضای بدن آن‌ها در صورتی که حفظ جان مسلمانی متوقف بر آن باشد اشکالی ندارد.
برداشتن بعضی از اعضای بدن آن‌ها در صورتی که حفظ جان مسلمانی متوقف بر آن باشد اشکالی ندارد.
آیت‌الله خامنه‌ای:
اگر استفاده از اعضای بدن بیماران مرگ مغزی برای معالجه بیماران دیگر، باعث تسریع در مرگ و قطع حیات آنان شود جایز نیست، در غیر این صورت اگر عمل مزبور با اذن قبلی وی صورت بگیرد و یا نجات نفس محترمی متوقف بر آن عضو مورد نیاز باشد، اشکال ندارد.
اگر استفاده از اعضای بدن بیماران مرگ مغزی برای معالجه بیماران دیگر، باعث تسریع در مرگ و قطع حیات آنان شود جایز نیست، در غیر این صورت اگر عمل مزبور با اذن قبلی وی صورت بگیرد و یا نجات نفس محترمی متوقف بر آن عضو مورد نیاز باشد، اشکال ندارد.
آیت‌الله سیستانی:
اگر کسى که از نظر مغزى مرده است در حالى که قلب و ریه او هر چند به کمک دستگاه وظیفه خود را انجام می‌دهند شرعاً مرده شمرده نمی‌شود و قطع اعضاى او براى الحاق به افراد زنده به هیچ وجه جایز نیست. همچنین نفوذ وصیت به اهداى عضو بعد از مرگ مشکل است و ثبت‌نام برای اهدای عضو در صورت مرگ مغزی جایز نیست.
اگر کسى که از نظر مغزى مرده است در حالى که قلب و ریه او هر چند به کمک دستگاه وظیفه خود را انجام می‌دهند شرعاً مرده شمرده نمی‌شود و قطع اعضاى او براى الحاق به افراد زنده به هیچ وجه جایز نیست. همچنین نفوذ وصیت به اهداى عضو بعد از مرگ مشکل است و ثبت‌نام برای اهدای عضو در صورت مرگ مغزی جایز نیست.
