چگونگی رحلت پیامبر اکرم (ص) و روایاتی درباره آن

ستاره | سرویس مذهبی – درباره علت وفات پیامبر اکرم (ص) نقل قول‌هایی است مبنی بر اینکه ایشان به شهادت رسیدند. برخی هم معتقندن که ایشان به مرگ طبیعی از دنیا رفته‌اند. در این میان روایات متعددی وجود دارد که تا حدود زیادی نشان می‌دهد کدام یک از این گمانه‌ها صحت دارد که در ادامه به ذکر تعدادی از آن‌ها خواهیم پرداخت.

چگونگی رحلت پیامبر اکرم (ص)

یکی از مسایلی که ابهام دارد، آن است که “آیا حضرت به مرگ طبیعی از دنیا رفتند و یا شهید شدند؟! در این خصوص لازم است بدانیم که پیامبر ما در بستر به مرگ طبیعی جان نداد بلکه شهید شدند. اما دلیل ادعای ما علاوه بر تاریخ صحیح صدر اسلام روایتی است که از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که فرمود: هیچ پیامبر و وصی پیامبری نیست الّا اینکه به شهادت می‌رسد. یعنی در راه خدا کشته خواهد شد. شیخ عباس قمی در کتاب منتهی الامال روایتی در همین مضمون از امام صادق (علیه السلام) نقل می کنند و تصریح می‌کنند که روایت صحیحه است.

روایاتی مبنی بر به شهادت رسیدن پیامبر اکرم (ص):
– در معتبرترین کتاب اهل سنت، نقل شده که پیامبر (ص) در بیماری منجر به رحلتشان، خطاب به همسرشان عائشه فرمودند: “من همواره درد ناشی از غذای مسمومی را که در خیبر تناول نموده‌ام، در بدنم احساس می‌کردم و اکنون گویا وقت آن فرا رسیده که آن سم، مرا از پای درآورد”. همین موضوع در سنن دارمی نیز بیان شده است. علاوه بر این که در این کتاب، به شهادت برخی از یاران پیامبر (ص)، بر اثر تناول همان غذای مسموم نیز اشاره شده است.

– احمد بن حنبل در مسند خود، ماجرایی را بیان می‌نماید که طی آن، بانویی به نام ام مبشر که فرزندش به دلیل خوردن غذای مسموم در کنار پیامبر (ص)، به شهادت رسیده بود؛ در ایام بیماری ایشان به عیادتشان آمده و اظهار داشتند که من احتمال قوی می‌دهم که بیماری شما ناشی از همان غذای مسمومی باشد که فرزندم نیز به همین دلیل به شهادت رسید! پیامبر (ص) در پاسخ فرمودند که من نیز دلیلی به غیر از مسمومیت، برای بیماری خویش نمی‌بینم و گویا نزدیک است که مرا از پای در آورد.

اکثر اهل سنت معتقدند شهادت پیامبر (ص) به‌واسطه غذای مسموم زنی یهودی به نام زينب دختر حارث بوده است؛ بخاری از عایشه نقل کرده است: «رسول خدا (ص) در مرضی که با آن مرض از دنیا رفت می‌فرمود: ای عایشه ! دائماً درد غذایی که در خیبر خوردم را احساس می‌کنم و حال وقت آن است که رگ قلبم از آن سمّ قطع شود».

بیهقی نیز از عبدالله بن مسعود نقل کرده است: «ا گر ۹ بار قسم بخورم که رسول خدا (ص) کشته شده، برای من بهتر است از این که یک بار قسم بخورم که او کشته نشده است و این به خاطر آن است که خداوند او را نبی گردانید و شهید کرد».

همچنین احدی از علمای شیعه نگفته است، حضرت پیامبر (ص) به مرگ طبیعی از دنیا رفته است. بلکه مشهور و معروف در میان علمای شیعه نیز شهادت آن حضرت است. علمای بزرگی چون شیخ مفید، شیخ طوسی، مرحوم مجلسی، علامه حلی و مرحوم اردبیلی بر این باورند که آن حضرت در سن ۶۳ سالگی مسموم و به شهادت رسیده است.

دو دلیل شیعه بر شهادت آن حضرت :

1. رسول خدا (ص) فرمودند: «ما من نبیٍّ أو وصیٍّ إلا شهیدٌ»، «هیچ نبی و یا وصی نیست مگر این که شهید می‌شود.
2. سلیم بن قیس هلالی از عبدالله بن جعفر نقل می‌کند که رسول خدا (ص) خطبه ای خواندند و فرمودند: «ای مردم! زمانی که من شهید شوم، علی أولی به نفس شماست، و زمانی که علی به شهادت برسد، فرزندم حسن أولی به نفس مؤمنین است و وقتی فرزندم حسن به شهادت برسد، فرزندم حسین أولی به نفس مؤمنین است و زمانی که فرزندم حسین به شهادت برسد،فرزندم علی بن حسین أولی به نفس مؤمنین است، با وجود او امر به دست مؤمنین نیست.

به این ترتیب از مجموع روایات نقل شده در کتب شیعه و اهل سنت، می‌توان نظریه شهادت ناشی از مسمومیت پیامبر (ص) را تقویت نمود که در قریب به اتفاق این روایات، زمان مسمومیت ایشان، هم زمان با جنگ خیبر و توسط زنی یهودی بیان شده است.