نویسنده: مجله ستاره
بروزرسانی: 2 مرداد 1401
روز مباهله روز ۲۴ ذی الحجه سال دهم هجری است که در این روز پیامبر (ص) با مسیحیان نجران قرار بر مباهله گذاشتند تا حقیقت آشکار شود و دروغگو رسوا گردد. برای آشنایی با جزئیات این واقعه با ما همراه باشید.
مباهله یعنی چه؟
مباهله به معنی لعن و نفرین کردن است. وقتی افرادی بر سر یک مساله مذهبی مهمی نظرات متناقضی دارند در یک جا جمع می شوند و از درگاه خداوند تقاضا می کنند که دروغگو را رسوا و مجازات کند.
ماجرای مباهله پیامبر (ص)
در زمان پیامبر (ص) وقتی که ایشان اقوام مختلف را به دین اسلام دعوت می کرد نامه ای نیز به اسقف نجران که ابوحارثه نام داشت نوشت و آن ها را به آئین اسلام دعوت نمود. مشروح نامه چنین بود:
«به نام خدای ابراهیم و اسحاق و یعقوب (ع).
[این نامه ای است] از محمد، پیامبر خدا، به اسقف نجران. خدای ابراهیم و اسحاق و یعقوب (ع) را ستایش می کنم و شما را از پرستش بندگان به پرستش خدا فرا می خوانم. شما را دعوت می کنم که از ولایت بندگان خدا خارج شوید و در ولایت خداوند در آیید و اگر دعوت مرا نپذیرفتید باید به حکومت اسلامی مالیات (جزیه) بپردازید تا در برابر این مبلغ، از جان و مال شما دفاع کند و در غیر این صورت به شما اعلام خطر می شود».
وقتی نامه پیامبر به اسقف نجران رسید او چجلسه ای با بزرگان قومش ترتیب داد. یکی از بزرگان گفت: «ما بارها از پیشوایان خود شنیده ایم که روزی منصب نبوت از نسل اسحاق (ع) به فرزندان اسماعیل (ع) انتقال خواهد یافت و هیچ بعید نیست که محمد (که از اولاد اسماعیل (ع) است) همان پیامبر موعود باشد»
بنابراین تصمیم گرفتند که نمایندگان خود را به مدینه بفرستند تا از نزدیک محمد (ص) را دیده و دلایل نبوت او را بررسی کنند.
آنها در مدینه با پیامبر (ص) سخن گفتند اما همچنان بر ادعای خود مبنی بر خدا بودن حضرت عیسی (ع) اصرار می کردند و دلیل آن ها نیز این بود که حضرت عیسی (ع) بدون واسطه پدر به دنیا آمده است. در این زمان جبرئیل بر پیامبر نازل شد و آیه ۵۹ سوره آل عمران را نازل کرد:
«إِنَّ مَثَلَ عِيسَىٰ عِنْدَ اللَّهِ كَمَثَلِ آدَمَ ۖ خَلَقَهُ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ قَالَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ»
«مَثَل عیسی در نزد خدا، همچون آدم است؛ که او را از خاک آفرید و سپس به او فرمود: «موجود باش!» او هم فوراً موجود شد. (بنابراین ولادت مسیح بدون پدر، هرگز دلیل بر الوهیّت او نیست.)»
اما باز هم آن ها قانع نشدند. به همین دلیل پیامبران (ص) فرستادگان آن ها را به دستور خداوند به مباهله دعوت نمود تا حقیقت مشخص شده و دروغگو رسوا گردد. در آیه ۶۱ سوره آل عمران می خوانیم:
«فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ»
«هرگاه بعد از علم و دانشی که (درباره مسیح) به تو رسیده، (باز) کسانی با تو به محاجه و ستیز برخیزند، به آنها بگو: بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را؛ ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را؛ ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود؛ آن گاه مباهله کنیم؛ و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.»
در روز مباهله چه گذشت؟
روز ۲۴ ذی الحجه سال دهم هجرت، موعد مقرر شده برای مباهله بین پیامبر (ص) و مسیحیان نجران بود. بزرگان نجران تصمیم گرفتند که اگر پیامبر با سر و صدا و جمعیت و جار و جنجال به عرصه مباهله آمد با او مباهله کنند و معتقد بودند که در این صورت حقیقتی در کار نیست و پیامبر (ص) متوسل به جار و جنجال شده تا پیروز شود. اما در روز مباهله، آنها با کمال تعجب دیدند که پیامبر (ص) در کمال آرامش به همراه حضرت فاطمه (س)، حضرت علی (ع) و حسنین (ع) به میعادگاه آمد و به آن ها سفارش کرد که هرگاه من دعا کردم شما آمین بگویید.
مسیحیان با دیدن این صحنه سخت به وحشت افتادند و وقتی دیدند که پیامبر (ص) برای مباهله عزیزترین کسان خودش را به میدان آورده است دریافتند که او به ادعای خود ایمان راسخ دارد. برای همین از انجام مباهله خودداری کرده و مصالحه نمودند.
پیامبر (ص) شرط مصالحه با نجرانی ها را اینچنین تعیین کرد که آن ها برای هر سال ۲۰۰۰ حله (هر حله برابر با یک قواره پارچه براى یک دست لباس) بدهند که هر حله ۴۰ درهم باشد و اگر روزی جنگی روی داد آنها باید ۳۰ زره و ۳۰ نیزه و ۳۰ اسب به مسلمانان امانت بدهند.
نزول آیه مباهله (آیه تطهیر)
زمانی که پیامبر (ص) تصمیم گرفت که اهل بیتش را برای مباهله به میدان ببرد خداوند آیه تطهیر را در شان ایشان نازل فرمود. آیه تطهیر که قسمتی از آیه ۳۳ سوره احزاب است به این شرح می باشد:
«…إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا»
«…خداوند فقط می‌خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملاً شما را پاک سازد.»
در روز مباهله انجام اعمال مخصوصی توصیه شده که به اعمال روز مباهله مشهور است. چنانچه نظر و سوالی در رابطه با انجام این اعمال در روز مباهله دارید آن را با کارشناسان ما در میان گذارید.
