چهل حدیث موضوعی از امام هادی (ع)

امام هادی (ع) دهمین امام شیعیان هستند که از ایشان احادیث فراوانی روایت شده است. حدیث درباره اخلاق، دعا، مرگ و … از جمله احادیث امام علی النقی است. با ستاره همراه باشید تا چهل حدیث موضوعی از این امام همام را بخوانیم.

 

 

مجموعه حدیث موضوعی از امام هادی (ع)

۱. تقوای الهی

مَنِ اتَّقىَ اللّهَ يُتَّقى، وَ مَنْ اطاعَ اللّهَ يُطاعُ، وَ مَنْ اطاعَ الْخالِقَ لَمْ يُبالِ سَخَطَ الْمَخْلُوقينَ، وَ مَنْ اسْخَطَ الْخالِقَ فَقَمِنٌ انْ يَحِلَّ بِهِ سَخَطُ الْمَخْلُوقينَ.

كسى كه تقوى الهى را رعايت نمايد و مطيع احكام و مقررات الهى باشد، ديگران مطيع او مى شوند و هر شخصى كه اطاعت از خالق نمايد، باكى از دشمنى و عداوت انسان ها نخواهد داشت و چنانچه خداى متعال را با معصيت و نافرمانى خود به غضب درآورد، پس سزاوار است كه مورد خشم و دشمنى انسان ها قرار گيرد.

 

۲. شب زنده داری

السَّهَرَ اءُلَذُّ الْمَنامِ، وَالْجُوعُ يَزيدُ فى طيبِ الطَّعامِ.

شب زنده دارى، خواب بعد از آن را لذيذ مى گرداند و گرسنگى در خوشمزگى طعام مى افزايد.

 

۳. طلب نصیحت از اهلش

لا تَطْلُبِ الصَّفا مِمَّنْ كَدِرْتَ عَلَيْهِ، وَ لاَ النُّصْحَ مِمَّنْ صَرَفْتَ سُوءَ ظَنِّكَ إ لَيْهِ، فَإنَّما قَلْبُ غَيْرِكَ كَقَلْبِكَ لَهُ.

از كسى كه نسبت به او كدورت و كينه دارى، صميّميت و محبّت مجوى و از كسى كه نسبت به او بدگمان هستى، نصيحت و موعظه طلب نكن، چون كه ديدگاه و افكار ديگران نسبت به تو همانند قلب خودت نسبت به آن ها مى باشد.

 

۴. اثرات سوء رذائل اخلاقی

الْحَسَدُ ماحِقُ الْحَسَناتِ، وَ الزَّهْوُ جالِبُ الْمَقْتِ، وَ الْعُجْبُ صارِفٌ عَنْ طَلَبِ الْعِلْمِ داعٍ إلَى الْغَمْطِ وَ الْجَهْلِ، وَ البُخْلُ اءذَمُّ الاْ خْلاقِ، وَالطَّمَعُ سَجيَّةٌ سَيِّئَةٌ.

حسد موجب نابودى ارزش حسنات مى گردد و تكبّر و خودخواهى جذب كننده دشمنى و عداوت افراد مى باشد و عُجب و خودبينى مانع تحصيل علم خواهد بود و در نتيجه شخص را در پَستى و نادانى نگه مى دارد. بخيل بودن بدترين اخلاق است ؛ و نيز طَمَع داشتن خصلتى ناپسند و زشت مى باشد.

 

۵. مسخره کردن

الْهَزْلُ فكاهَةُ السُّفَهاءِ، وَ صَناعَةُ الْجُهّالِ.

مسخره كردن و شوخى هاى -بى مورد- از بى خردى است و كار انسان هاى نادان مى باشد.

 

۶. دنیا و بهره بردن از آن

الدُّنْيا سُوقٌ رَبِحَ فيها قَوْمٌ وَ خَسِرَ آخَرُونَ.

دنيا همانند بازارى است كه عده اى در آن براى آخرت سود مى برند و عده اى ديگر ضرر و خسارت متحمل مى شوند.

 

۷. تفاوت شهرت در دنیا و آخرت

النّاسُ فِى الدُّنْيا بِالاْمْوالِ وَ فِى الاَّْخِرَةِ بِالاْعْمالِ.

مردم در دنيا به وسيله ثروت و تجمّلات شهرت مى يابند ولى در آخرت به وسيله اعمال محاسبه و پاداش داده خواهند شد.

 

۸. غضب و تندی

الْغَضَبُ عَلى مَنْ لا تَمْلِكُ عَجْزٌ، وَ عَلى مَنْ تَمْلِكُ لُؤْمٌ.

غضب و تندى در مقابل آن كسى كه توان مقابله با او را ندارى، علامت عجز و ناتوانى است ولى در مقابل كسى كه توان مقابله با او را دارى علامت پستى و رذالت است.

 

۹. جایگاه علما در آخرت

يَاْتى عَلماءُ شيعَتِنا الْقَوّامُونَ بِضُعَفاءِ مُحِبّينا وَ اءهْلِ وِلايَتِنا يَوْمَ الْقِيامَةِ، وَالاْ نْوارُ تَسْطَعُ مِنْ تيجانِهِمْ.

علماء و دانشمندانى كه به فرياد دوستان و پيروان ما برسند و از آن ها رفع مشكل نمايند، روز قيامت در حالى محشور مى شوند كه تاج درخشانى بر سر دارند و نور از آن ها مى درخشد.

 

۱۰. یادآوری لحظه مرگ

اُذكُرْ مَصْرَعَكَ بَيْنَ يَدَىْ اهْلِكَ لا طَبيبٌ يَمْنَعُكَ، وَ لا حَبيبٌ يَنْفَعُكَ.

بياد آور و فراموش نكن آن حالت و موقعى را كه در ميان جمع اعضاء خانواده و آشنايان قرار مى گيرى و لحظات آخر عمرت سپرى مى شود و هيچ پزشكى و دوستى و ثروتى نمى تواند تو را از آن حالت نجات دهد.

 

 

۱۱. بی برکتی مال حرام

إنَّ الْحَرامَ لايَنْمى، وَ إنْ نَمى لا يُبارَكُ فيهِ، وَ ما اَنْفَقَهُ لَمْ يُؤْجَرْ عَلَيْهِ، وَ ما خَلَّفَهُ كانَ زادَهُ إلَى النّارِ.

همانا اموال حرام، رشد و نموّ ندارد و اگر هم احياناً رشد كند و زياد شود بركتى نخواهد داشت و با خوشى مصرف نمى گردد و آنچه را از اموال حرام انفاق و كمك كرده باشد اجر و پاداشى برايش نيست و هر مقدارى كه براى بعد از خود به هر عنوان باقى گذارد معاقب مى گردد.

 

۱۲. جایگاه حرم امام حسین (ع)

اِنّ لِلّهِ بِقاعاً يُحِبُّ انْ يُدْعى فيها فَيَسْتَجيبُ لِمَنْ دَعاهُ، وَ الْحيرُ مِنْها.

براى خداوند بقعه ها و مكان هائى است كه دوست دارد در آن ها خدا خوانده شود تا آن كه دعاها را مستجاب گرداند كه يكى از بُقْعه ها حائر و حرم امام حسين (ع) خواهد بود.

 

۱۳. تواضع

اَلتَّواضُعُ اءنْ تُعْطَيَ النّاسَ ما تُحِبُّ اءنْ تُعْطاهُ.

تواضع و فروتنى چنان است كه با مردم چنان كنى كه دوست دارى با تو آن كنند.

 

۱۴. قیام امام زمان (عج)

اِذا قامَ الْقائِمُ يَقْضى بَيْنَ النّاسِ بِعِلْمِهِ كَقَضاءِ داوُد عليه السلام وَ لا يَسْئَلُ الْبَيِّنَةَ.

زمانى كه حضرت حجت (عج) قيام نمايد در بين مردم به علم خويش قضاوت مى نمايد؛ همانند حضرت داوود (ع) كه از دليل و شاهد سؤال نمى فرمايد.

 

۱۵. علم و ادب

اَلْعِلْمُ وِراثَةٌ كَريمَةٌ وَ الاْدَبُ حُلَلٌ حِسانٌ، وَ الْفِكْرَةُ مِرْآتٌ صافَيةٌ.

علم و دانش بهترين يادبود براى انتقال به ديگران است و ادب زيباترين نيكى ها است و فكر و انديشه آئينه صاف و تزيين كننده اعمال و برنامه هاست.

 

۱۶. غرور و خودبینی

الْعُجْبُ صارِفٌ عَنْ طَلَبِ الْعِلْمِ، داعٍ إ لىَ الْغَمْطِ وَ الْجَهْلِ.

خودبينى و غرور، انسان را از تحصيل علوم باز مى دارد و به سمت حقارت و نادانى مى كشاند.

 

۱۷. ناامید کردن دیگران

لا تُخَيِّبْ راجيكَ فَيَمْقُتَكَ اللّهُ وَ يُعاديكَ.

كسى كه به تو اميد بسته است نااميدش مگردان، وگرنه مورد غضب خداوند قرار خواهى گرفت.

 

۱۸. پرخاشگری

الْعِتابُ مِفْتاحُ التَّقالى، وَ العِتابُ خَيْرٌ مِنَ الْحِقْدِ.

(مواظب باش كه) عتاب و پرخاش گرى، مقدمه و كليد غضب است، ولى در هر حال پرخاشگرى نسبت به كينه و دشمنى درونى بهتر است (چون كينه، ضررهاى خطرناك ترى را در بردارد).

 

۱۹. عدالت اجتماعی

إذا كانَ زَمانُ الْعَدْلِ فيهِ أغْلَبُ مِنَ الْجَوْرِ فَحَرامٌ أنْ يُظُنَّ بِأحَدٍ سُوءاً حَتّى يُعْلَمَ ذلِكَ مِنْهُ.

در آن زمانى كه عدالت اجتماعى، حاكم و غالب بر تباهى باشد، نبايد به شخصى بدگمان بود مگر آن كه يقين و معلوم باشد.

 

۲۰. ولایت اهل بیت

إنَّ لِشيعَتِنا بِوِلايَتِنا لَعِصْمَةٌ، لَوْ سَلَكُوا بِها فى لُجَّةِ الْبِحارِ الْغامِرَةِ.

همانا ولايت ما اهل بيت براى شيعيان و دوستانمان پناهگاه امنى مى باشد كه چنانچه در همه امور به آن تمسّك جويند، بر تمام مشكلات (مادى و معنوى ) فائق آيند.

 

 

۲۱. صبر و بردباری

سَالْتُهُ عَنِ الْحِلْمِ؟ فَقالَ عليه السلام: هُوَ انْ تَمْلِكَ نَفْسَكَ وَ تَكْظِمَ غَيْظَكَ، وَ لا يَكُونَ ذلَكَ إلاّ مَعَ الْقُدْرَةِ.

يكى از اصحاب از آن حضرت پيرامون معناى حِلم و بردبارى سؤال نمود؟ حضرت در پاسخ فرمود: اين كه در هر حال مالك نَفْس خود باشى و خشم خود را فرو برى و آن را خاموش نمائى و اين تحمّل و بردبارى در حالى باشد كه توان مقابله با شخصى را داشته باشى.

 

۲۲. آزمایش در دنیا

اِنّ اللّهَ جَعَلَ الدّنيا دارَ بَلْوى وَ الاْخِرَةَ دارَ عُقْبى، وَ جَعَلَ بَلْوى الدّنيا لِثوابِ الاْخِرَةِ سَبَباً وَ ثَوابَ الاْخِرَةِ مِنْ بَلْوَى الدّنيا عِوَضاً.

همانا خداوند، دنيا را جايگاه بلاها و امتحانات و مشكلات قرار داد و آخرت را جايگاه نتيجه گيرى زحمات، پس بلاها و زحمات و سختى هاى دنيا را وسيله رسيدن به مقامات آخرت قرار داد و اجر و پاداش زحمات دنيا را در آخرت عطا مى فرمايد.

 

۲۳. تواضع

مَن تَواضَعَ فِِی الدُّنیا لِاخوانِهِ فَهُوَ عِندَ اللهِ مِنَ الصِّدّیقینَ وَ مِن شیعَةِ عَلِیِّ بنِ أَبِی طالبٍ حَقّاً

کسی که در معاشرت با برادران دینی خود، تواضع کند، به راستی چنین کسی نزد خدا از صدیقین و از شیعیان علی بن ابی طالب (ع) خواهد بود.

 

۲۴. نفس انسان

وَ اعلَمُوا اَنَّ النَّفسَ أقبَلُ شَیءٍ لِما أُعطِیَت وَ أمنَعُ شَیءٍ لِما مُنِعَت

و بدانید که نفس آدمی آنچه را که مطابق میل اوست به آسانی می پذیرد و اما چیزهایی که مورد میل و قبول او نیست بسیار سخت می پذیرد.

 

۲۵. شکر نعمت

أَلشّاکِرُ أسعَدُ بِالشُّکرِ مِنهُ بِالنِّعمَةِ الَّتی أوجَبَتِ الشُکرَ لَأَنَّ النِّعَمَ مَتاعٌ و الشُکرُ نِعَمٌ وَ عُقبی

شکرگزاری از نعمت، از خود نعمت بهتر است چون نعمت متاع دنیای فانی است و لکن شکر، نعمت جاودانه آخرت است.

 

۲۶. زیارت قبر امام رضا (ع)

مَن کانَت لَهُ اِلَی اللهِ حاجَةٌ فَلیَزُر قَبرَ جَدِّیَ الرِّضا بِطوُسٍ وَ هُوَ عَلی غُسلٍ وَلیُصَلِّ عِندَ رَأسِهِ رَکعَتَینِ وَلیَسئَلِ اللهَ حاجَتَهُ فی قُنوُتِهِ فَاِنَّهُ یَستَجیبُ لَهُ ما لَم یَسئَل مَأثَماً أو قَطیعَةَ رَحِمٍ

کسی که از خدا حاجتی را می خواهد؛ قبر جدم حضرت رضا (ع) را در طوس با غسل، زیارت کند و دو رکعت نماز بالای سرش بخواند و در قنوت نماز، حاجت خویش را طلب نماید در این صورت حوائج وی مستجاب می شود، مگر آن که طلب انجام گناه و یا قطع رحم را کند.

 

۲۷. رضایت والدین

العُقُوقُ یُعَقِّب القِلَّة و یُؤدِّی إِلی الذِّلَّة

نارضایتی پدر و مادر، کم توانی را به دنبال دارد و آدمی را به ذلت می کشاند.

 

۲۸. خشم خداوند

مَن أطاعَ الخالِقَ فَلَم یُبالِ بِسَخَطِ المَخلُوقینَ وَ مَن أسخَطَ الخالِقَ فَلیَیقَنَ أن یَحِلَّ بِهِ سَخَطُ المَخلُوقینَ

هر کس از خدا اطاعت کند از خشم مخلوق و مردم نمی ترسد و آن که خدا را به خشم آورد پروردگار، وی را دچار خشم مخلوق خود می نماید.

 

۲۹. بخل و طمع

البُخْلُ أذَمُّ الاْخْلاقِ ، وَالطَّمَعُ سَجیَّةٌ سَیِّئَةٌ

بخیل بودن بدترین اخلاق است و نیز طمع داشتن خصلتى ناپسند و زشت مى باشد.

 

۳۰. فساد دل

اَلْحِكْمَةُ لا تَنْجَعُ فِى الطِّباعِ الْفاسِدَةِ

حكمت، اثرى در دل ها و قلب هاى فاسد نمى گذارد.

 

 

۳۱. تقدیر

المَقادِیر تَریكَ مَا لا یخطِرِببالِك

مقدرات چیزهایی را بر تو نمایان می سازد كه به فكرت خطور نكرده است.

 

۳۲. تلاش

أُذكر حَسراتِ الَتفرِیطِ بِأخذِ تَقدِیم الحَزم

افسوس كوتاهی كارهای گذشته را با تلاش در آینده جبران كنید.

 

۳۳. جاهل

الجاهِلُ أَسیرُ لِسانِه.

نادان، اسیر زبان خویش است.

 

۳۴. خوبی و بدی

مَن يَزرَع خَيرا يَحصُد غِبطَةً و مَن يَزرَع شَرّا يَحصُد نَدامَةً.

هر كه بذر خوبى بكارد، شادمانى درو کند و هر كه تخم بدى بيفشاند، پشيمانى برداشت خواهد کرد.

 

۳۵. اعیاد شیعیان

إنَّمَا الأعيادُ أربَعَةٌ لِلشّيعَةِ: الفِطرُ و الأضحى و الغَديرُ و الجُمُعَةُ.

شيعيان فقط چهار عيد دارند: فطر، قربان، غدير و جمعه.

 

۳۶. صلوات فرستادن

إنَّمَا اتَّخَذَ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ إبراهِيمَ خَليلاً لِكَثرَةِ صَلاتِهِ عَلى مُحَمَّدٍ و أهلِ بَيتِهِ عليهم السلام؛ حديث

حضرت عبدالعظيم از امام هادى (ع) چنين روايت مى كند: خداوند متعال، ابراهيم (ع) را دوست خود برگرفت زيرا او بر محمد و اهل بيت او بسيار درود مى فرستاد.

 

۳۷. رعایت حدود

لا تَعْدُ وَ لا تَجْعَلْ لِلاَْيّامِ صُنْعًا فى حُكْمِاللّهِ:

از حدّ خود تجاوز نكن و براى روزگار هيچ اثرى در حكم خدا قرار نده.

 

۳۸. تملّق

أَقْبِلْ عَلى شَأْنِكَ، فَإِنَّ كَثْرَةَ المَلَقِ يهْجُمُ عَلَى الظِّنَّةِ وَ إِذا حَلَلْتَ مِنْ أَخيكَ فى مَحَلِّ الثِّقَةِ، فَاعْدِلْ عَنِ الْمَلَقِ إِلى حُسْنِ النِّيَّةِ.

امام هادى (ع) به كسى كه در ستايش از ايشان افراط كرده بود فرمودند: از اين كار خوددارى كن كه تملّقِ بسيار، بدگمانى به بار مى آورد و اگر اعتماد برادر مؤمنت از تو سلب شد از تملّق او دست بردار و حسن نيّت نشان ده.

 

۳۹. جايگاه حسن ظن و سوءظن

إِذا كانَ زَمانُ الْعَدْلِ فيهِ أَغْلَبَ مِنَ الْجَوْرِ فَحَرامٌ أَنْ يَظُنَّ بِأَحَد سُوءً حَتّى يَعْلَمَ ذلِكَ مِنْهُ، وَ إِذا كانَ الْجَوْرُ أَغْلَبَ فيهِ مِنَ الْعَدْلِ فَلَيْسَ لاَِحَد أَنْ يَظُنَّ بِأَحَد خَيْرًا ما لَمْ يَعْلَمْ ذلِكَ مِنْهُ.

هرگاه در زمانه اى عدل بيش از ظلم رايج باشد، بدگمانى به ديگرى حرام است، مگر آن كه [آدمى] بدى از كسى ببيند. و هرگاه در زمانه اى ظلم بيش از عدل باشد، تا وقتى كه [آدمى] خيرى از كسى نبيند، نبايد به او خوشبين باشد.

 

۴۰. بهتر از نيكى و زيباتر از زيبايى

خَيْرٌ مِنَ الخَيْرِ فاعِلُهُ، وَ أَجْمَلُ مِنَ الْجَميلِ قائِلُهُ، وَ أَرْجَحُ مِنَ الْعِلْمِ حامِلُهُ، وَ شَرٌّ مِنَ الشَّرِّ جالِبُهُ، وَ أَهْوَلُ مِنَ الْهَوْلِ راكِبُهُ:

بهتر از نيكى، نيكوكار است و زيباتر از زيبايى، گوينده آن است و برتر از علم، حامل آن است و بدتر از بدى، عامل آن است و وحشتناكتر از وحشت، آورنده آن است.