جاذبه‌ های گردشگری خوی؛ شمال غربی‌ترین نقطه ایران

طبق مدارک موجود خوی از زمان‌های قدیم اهمیت بسیاری داشته است. پیش از اسلام ، شعبه ای از بزرگ راه معروف ابریشم که شرق و غرب را به هم متصل می‌نموده از خوی عبور می‌کرده است. درصدر اسلام طبق نوشته اصطخری و نقشه موجود در کتاب المسالک و الممالک ، بزرگراهی که عربستان را به ماورای خزر و ارس و اردبیل و مرکز آذربایجان وصل می‌کرده از خوی می‌گذشته است.

آداب و رسوم خوی تلفیقی از آیین‌های پیش از اسلام و اسلامی است. عاشیق‌ها (و یا همان اوزان‌های قدیمی) نماد فرهنگ اصیل منطقه، هنوز نیز در زندگی مردم حضوری چشمگیر دارند و هرچند که بسیاری آداب و رسوم ملی در اثر زندگی نوین‌شده امروزی به ورطه فراموشی سپرده شده‌اند ولی باز گاه گاهی در گوشه و کنار خصوصا در روستاها دیده می‌شوند. کوسا، سایاچی، آیین برداشت گندم (تاخیل)، عروسی‌های پر دبدبه و مفصل، نامگذاری فرزندان، ختنه پسران (سنت)، طلب باران، روز قوچ رسم ننه تپه، رسم خضر نبی (خیدیر نبی) و… نمونه‌هایی از این آیین‌های در حال فراموشی هستند.

تولیدات خوی

پل قطور در ۲۵ کیلومتری جنوب غربی شهر خوی و در قسمت سرحدی کردنشین بخش قطور از توابع شهرستان خوی در استان آذربایجان غربی قرار دارد.ساخت این پل در سال ۱۳۴۹ در مسیر راه آهن ایران و ترکیه در نزدیکی خوی به دست یک مهندس زن آلمانی به اتمام رسید. این پل از نوع زیر قوسی است و تا مدت ها بزرگ ترین دهانه قوسی را در بین پل های ایران داشت. پل قطور که بر روی دره ای وسیع و با تکنولوژی جدید جهت عبور راه آهن و قطار احداث شده است، یکی از پل های مهم و شناخته شده خاورمیانه هم محسوب می‌شود.

 

پل قطور یکی از جاذبه های گردشگری خوی

دروازه سنگی تنها دروازه باقیمانده از حصار شهر خوی است که دارای ارزش تاریخی زیادی می باشد. دروازه سنگی تنها دروازه ی باقیمانده از تاریخ کهن ایران می باشد. تاریخ ساخت این بنای آجری را به دوره ایلخانیان یا دوره قاجاریه نسبت می دهند و هنوز قطعیتی درباره ی آن وجود ندارد. آن گونه که از سبک معماری این اثر بر می آید می توان از ساخت دروازه در دوره ی قاجار سخن گفت چرا که آثار باقی مانده از قاجار در تبریز و خوی تشابهات بسیاری به این اثر دارند.

از نظر کارشناسان دلیل دیگری که ساخت این بنا را در دوران قاجار تایید می کند این است که ساخت آخرین حصار یا بدنه شهر به دستور عباس میرزا نایب السلطنه (فرزند فتحعلی شاه قاجار) صورت گرفته و شواهد، حکایت از پابرجا بودن آن تا سال ۱۳۲۰ هجری شمسی دارند. از سوی دیگر، سر در باقی مانده این بنا نشانه های معماری دوره ایلخانی را دارد و برخی کارشناسان معتقدند که معماران در زمان عمران و آبادانی خوی به دستور همسر آباقاخان، دومین پادشاه سلسله ی ایلخانی، این دروازه را ساخته اند.

 

نمایی از دروازه سنگی خوی

ساختمان شهرداری خوی یا بلدیه سابق مربوط به دوره پهلوی اول است و در خوی، مرکز شهر واقع شده بنای شهرداری خوی در سال ۱۳۱۲ هجری شمسی به دست استاد علی اکبر توانا (معمار مشهور خویی) در محل ساختمان قدیم شهرداری واقع در خیابان شهید صمدزاده (فعلی) ساخته شد.

در فضای شهرداری قدیم صدها درخت اصله تبریزی تنومند وجود داشت. در گذشته به شهردار قدیم رئیس بلدیه شهر می‌گفتند و در زمان تاسیس ۵ الی ۶ نفر کارگر روز مزد داشت. کوچه‌های شهر اکثراً خاکی بودند. در سال ۱۳۱۲ خیابان‌های اصلی شهر احداث شد (خیابان طالقانی و خیابان شریعتی) و در سال ۱۳۱۶تنها در چند محل از شهر آسفالت وجود داشت از ۱۳۳۰ سر آغاز آسفالت خیابانهای شهر بوده است. وظایف شهرداری در بدو تشکیل بیشتر نظافت و رفت روب شهر بوده است و در سال ۱۳۳۰، ۳۵ نفر کارمند و ۲۰ نفر کارگر داشته است.

 

ساختمان شهرداری خوی

برج شمس تبریزی روی مزاری منسوب به شمس تبریزی در دوره صفویان در شهر خوی ساخته شد.این بنا در محله امامزاده سید بهلول در شمال غربی شهر خوی در آذربایجان غربی واقع است.سطح بیرونی این مناره با شاخ‌هایی از قوچ وحشی که شاه اسماعیل صفوی طی اقامت ۴۰ روزه‌اش در کوه چله خانه خوی شکار کرده بود، تزیین شده است.

طبق اسناد موجود، این بنا به دستور شاه اسماعیل صفوی ساخته شده و مناره آن به وسیله شاخ قوچ‌های وحشی تزئین شده است. از شاخ قوچ در مناره یاد شده برای نشان دادن قدرت و مهارت شاه اسماعیل در شکار قوچ در یک روز صورت گرفته است. مدارک و تصاویر مینیاتوری باقیمانده از مقبره شمس تبریزی در شهرستان خوی نشان می‌دهد این بنا در ابتدا از ۳ مناره دور قبر شمس تشکیل شده بود که به دلایل طبیعی اکنون تنها یکی از آنها مانده است.

 

برج شمس تبریزی یکی از جاذبه های گردشگری خوی

در سه كيلومتري جنوب شهرستان خوي بر روي رود خانه قطور و در راستاي جاده خوي به اروميه پلي كهن وجود دارد، كه در زبان مردم و اسناد و مدارك موجود به نام پل خاتون معروف است، اين پل داراي پايه ها و موج شكن هايي به شكل پشت ماهي از سنگ هاي نسبتا بزرگ و منظم با ملاط ماسه و آهك ساخته شده است، در قسمت فوقاني پل، آجر به كار رفته است و داراي هفت دهانه بزرگ آب رو بوده و در بين دهانه هاي بزرگ پايه هاي سنگي، به طور منظم، هفت دهانه طاق نماي تزئيني قرار گرفته است.

در گذشته كاروان هايي كه از عثماني مي آمدند، از اين پل عبور كردند و تا چند سال پيش نيز گذرگاه مردم بوده، ولي در سال هاي اخير در راستاي آن، پلي جديد ساخته شده و راه ارتباطي مردم از روي پل جديد مي باشد.

 

پل خاتون یکی از جاذبه های گردشگری خوی

بازار خوی بازاری عظیم از دوران صفویه و مرکز تجاری آن دوره آذربایجان بوده که در ضلع شرقی شهر خوی قرار دارد. این بازار دومین بازار بزرگ ایران بشمار میرود. عمده صادرات به علت قرار گرفتن در جاده ابریشم ایپک یولی قرار داشت نفت را با شتر از قفقاز به بازار خوی انتقال و از آنجا به بازارهای ارومیه، تبریز و… صادر میکردند. و بازمانده بازار گسترده است. تاریخ احداث بازار فعلی دوره صفویه به بعد است و بیشتر قسمت‌های آن به دستور عباس میرزای قاجار و توسط امیر احمدخان دنبلی، در اوایل دوره قاجاریه ساخته شده‌است.

 

راسته ادویه فروشان در بازار خوی

کلیسای سورپ سرکیس در شمال غربی شهر خوی و در میدان قمسال قرار دارد. تاریخ ساخته شدن این بنا به دو دوره متفاوت در سده چهارم میلادی نسبت داده می‌شود اما تعمیراتی اساسی در دوره صفویه بر روی آن انجام شده است و شکل فعلی کلیسا محصول آن است.

 

نمای بیرونی کلیسای سورپ سرکیس خوی

بهترین زمان برای دیدن جاذبه های گردشگری خوی فصل بهار و تابستان می‌باشد و حتی در فصل تابستان، خوی یکی از خنک‌ترین شهرهای ایران محسوب می‌شود. پس دیدن این شهر را از دست ندهید.

 

منابع: همگردی، ویکی پدیا، سیری در ایران