آموزش مسئولیت پذیری کودکان با انجام کارهای خانه

ستاره | سرویس روانشناسی – کودکان نیاز دارند تا ارزش کار کردن را بدانند. وقتی کودکان انجام دادن کارهای خانه را یاد می‌گیرند در واقع اصول مهارت‌های زندگی مستقلانه را یاد می‌گیرند. مسئولیت ‌پذیری کودکان، اعتماد به نفس و عزت نفس آنها را تقویت می‌کند و کار کردن روحیه تعاون و کار گروهی را به آنها می‌بخشد. در ادامه با آموزش مسئولیت پذیری کودکان با شریک کردن کودکان در کارهای خانه بیشتر آشنا می‌شویم.

 

مسئولیت پذیری کودکان با دادن مسئولیت به او

کودکان نیاز دارند بدانند که کار منزل بخشی از زندگی است. در کنار کودکان به کار مشغول شده و با آنها به تفریح و سرگرمی بپردازید. داشتن روحیه تعاون و همکاری مهمتر از آن است که کودک مثلا بتواند تمامی قاشق‌ها را در جای مخصوص خود به نحوه درست قرار بدهد. برای تلاش‌ها و کارهایی که کودکان به نحو مطلوب انجام داده‌اند از بازخورد مثبت زیادی استفاده کنید و هر وقت دیدید که کودکان کار را به نحو مطلوب به پایان رساندند احساس رضایتمندی خود را به آنها نشان بدهید.

هرگز بیشتر از ظرفیت کودکان مسئولیت و یا کار به آنها ندهید. اگر کار انجام شده کودک مطابق با معیار شما نباشد آن را پذیرفته و نسبت به تلاش‌هایش قدردان باشید. تقویت نگرش درست در این زمینه مهمتر از انجام یک کار کاملا بی‌عیب و نقص است. حق انتخاب به آنها دادن، مقاومتشان را در برابر کار نکردن پایین می‌آورد. ابتدا مسئولیت‌های کمتری را به آنها بدهید و به موازات بزرگ شدنشان مسئولیت آنها را افزایش بدهید. مسئولیت پذیری کودکان بایستی با سن کودک همخوانی داشته باشد. در پایان مقاله در این خصوص به مثال‌هایی اشاره شده است.

 

 

کارهای بسیاری در منزل هستند که کودکان می‌توانند آنها را به خوبی انجام بدهند. کار کردن مسئولیت پذیری کودکان را تقویت کرده و به آنان یاد می‌دهد که هرکس باید در منزل گوشه‌ای از کار را به دست گرفته و مفید باشد. بسیاری از والدین زمانی که کودکانشان کار خواسته شده از آنها را انجام نمی‌دهند به عنوان تنبیه پول توجیبی شان را از آنها می‌گیرند. سعی کنید این راهبرد را برعکس و به شکل مثبت استفاده کنید. می‌توانید از یک جدول تشویقی برای تشویق کودکان به کار برای کسب پول توجیبی استفاده کنید. این کار در مورد هر کودکی و خصوصاً در مورد نوجوانان بسیار موثر است.

• لیستی از کارهایی را که می‌تواند در منزل انجام شود درست کرده و آنرا لیست پولساز بنامید.
• به هر کاری یک مقدار پول اختصاص بدهید.
• کودکی که آن کار را انجام می‌دهد می‌تواند پولی را بابت آنها به عنوان پول توجیبی دریافت بکند.
• کار را به نحو عادلانه بین کودکان خود تقسیم کنید.
• پول زیادی را به کودک ندهید که مجبور باشید بعد از آن را از پس بگیرید.
• اول هر هفته را بدون پول شروع کنید و در ازای کار به کودکان پول بدهید.
• زمان شروع و اتمام کار و نیز امتیاز هر یک از کارها را معین کنید.
• بین کودکان تقسیم کرده طوری که کودکان بزرگتر بیشتر کار بکنند و بیشتر پول از شما بگیرند. این عمل به کودکان یاد می‌دهد که مسئولیت پذیری کودکان و گرفتن امتیاز با سن آنها رابطه مستقیم دارد.
• در صورت نیاز کارها را به کودکان به صورت چرخشی توزیع کنید.
• اگر کودکی کار خود را در زمان تعیین شده انجام ندهد کودک دیگر ممکن است به جای آن کار را انجام داده و امتیاز آن را بگیرد. اگر خودش بخواهد که کار را تمام کند بگذارید کار را تمام کند اما امتیازی به او تعلق نمی‌گیرد.
• محکم و استوار باشید اما منصفانه عمل کنید. اگر کودکتان با جدیت در طول زمان معین در کار را شروع کرده اما نتواند به موقع آن را تمام کند نشانگر این است که شما زمان کافی به آن اختصاص نداده‌اید. در این صورت بگذارید کودکتان کار را تمام کرده و امتیازش را بگیرد. بعد زمان انجام این کار را در جدول تغییر داده و برای اتمام آن زمان بیشتری اختصاص دهید.

این برنامه به کودکان یاد می دهد تا زمان دقیق انجام کارهای خود را به خاطر داشته باشند. کودکان بیشتر از آنکه فکر می‌کنیم توانمند هستند.

برای هر کاری پول پرداخت نکنید

برای هر کاری که کودک انجام می‌دهد پول پرداخت نکنید. بهتر است بعضی از کارها را جزء وظایف او به حساب آورده و پولی بابت آن پرداخت نکنید. این کار به او یاد می‌دهد که لازم است همه افراد خانواده برای رسیدن به موفقیت تلاش کنند. همچنین به آنها یاد بدهید که برای کسب درآمد بیشتر می‌توانند پرداخت اضافی داشته باشند. وقتی نوجوان یا کودک شما برای فعالیت یا مورد خاصی نیاز به پول دارد اجازه بدهید با انجام کار خاصی مثل تمیز کردن باغچه یا شستشوی ماشین آن را به دست بیاورد.

 

 

شیوه آموزش مسئولیت پذیری کودکان

با بچه‌هایتان صحبت کنید و فعالیت‌ها و مسئولیت‌ها را به سه بخش تقسیم کنید: بعضی از مسئولیت‌ها و کارها الزامی، بعضی قابل مذاکره و بعضی هم بسته به خود بچه‌هاست. برای هر یک از آن دسته یک لیست درست کنید. به موازات بزرگتر شدن و افزایش مسئولیت پذیری کودکان موارد زیادی را از بالای لیست به پایین لیست بیاورید. به عنوان مثال آرایش کردن دختر نوجوان در ابتدا می‌تواند از موارد قابل مذاکره باشد. یعنی اینکه او حق انتخاب دارد ولی باید انتخاب او مورد تایید شما باشد. به موازات بزرگتر شدن او و انتخاب‌های درست‌تر در آرایش می‌توانید این مورد را از بالای لیست به پایین لیست بیاورید. به او نیز بگویید که دیگر برای انتخاب این مورد نیازی به من نداری، در این مورد درست عمل کرده‌ای و لذا به تو اطمینان دارم و اطمینان دارم که به خوبی از خود مراقبت خواهی کرد. اتخاذ چنین راهبردی به بچه شما کمک خواهد کرد تا ارزش رفتار مسئولانه را به خوبی درک نماید.

 

کارهایی که فرزند شما می‌تواند انجام بدهد

در اینجا مثال‌هایی از کارهای متناسب با سن آورده شده که می‌توانید مسئولیت آن را به کودکتان بسپارید و مسئولیت پذیری کودکان را تقویت کرد.

کودک ۳ تا ۴ ساله:

• مسواک زدن
• گذاشتن لباسهای کثیف در سبد لباس
• کمک به شما در تمیز و مرتب کردن اتاق و اسباب بازی‌ها

کودک ۴ تا ۵ ساله:

• کمک کار شما در چیدن میز ناهار خوری و تمیز کردن آن
• آب دادن به گل‌ها
• خشک کردن ظروف پلاستیکی

کودک ۶ تا ۸ ساله:

• اتاق خود را تمیز کند
• از بهداشت فردی خود مراقبت کند
• رختخوابش را مرتب کند
• میز را بچیند یا آن را تمیز بکند
• سطل زباله را بیرون ببرد

کودک ۹ تا ۱۲ ساله:

• تمام موارد مربوط به بهداشت فردی را رعایت بکند
• اسباب و اثاثیه منزل را تمیز و مرتب کند
• بخشی از غذا را تهیه کند
• بعضی از لباس‌ها را بشوید
• در کارهای باغچه به شما کمک کند
• ساندویچ خود را خودش درست بکند
• در کار خرید خواروبار به شما کمک کند
• اتومبیل خانواده را بشوید

کودک ۱۳ تا ۱۵ ساله:

• از کودک پرستاری کند
• لباس‌های خود را خودش بشوید.
• بعضی از لباسها رو خودش اتو کند
• پول توجیبی خود را خودش مدیریت ‌کند
• بعضی از غذاها را درست بکند

۱۶ سال به بالا

• در اوقات فراغت برای پول درآوردن کار بکند
• با نظارت والدین به مسافرت برود
• برای خود اهداف تحصیلات عالی را پایه‌ریزی کند

 

منبع: کتاب چگونه با کودک خود رفتار کنیم؟