درباره عید مبعث پیامبر اکرم و وقایع آن

همگی نام مبعث را شنیده‌ایم و هر ساله این عید بزرگ را به یکدیگر تبریک گفته‌ایم اما شاید سوال برایتان پیش بیاید که دقیقا در روز مبعث چه اتفاقاتی افتاده است و چرا این روز از اعیاد بزرگ مسلمین است؟ با مراجعه به منابع و کتب تاریخی می‌توانید پاسخ این پرسش را بیابید اما ما به طور خلاصه مقاله‌ای را در ادامه این قسمت از مجله “ستاره” برای علاقه‌مندان و حقیقت‌جویان درباره عید مبعث قرار داده‌ایم.

 

فلسفه عید مبعث

بعثت انبیا و پیامبران، یک ضرورت و نیاز طبیعی و فطری انسان است؛ زیرا هرگز کتاب آسمانی به تنهایی کارساز نیست؛ خداوند پیامبران را برای تبیین راه و ارشاد و هدایت مردم به سوی حق و خیر و صواب، مبعوث کرده است تا حق برای همگان روشن گردد و این چنین بود که در طول تاریخ، پیامبران و یا اوصیای آنان برای راهنمایی و ارشاد مردم آمدند و مردم را انذار و هشدار دادند تا مبادا در نتیجه تبعیت از هواهای نفسانی از صراط مستقیم منحرف شوند.

خداوند در سوره آل عمران یادآور می‌شود که یکی از انگیزه‌های بعثت رسول اکرم (ص)، تلاوت آیات و آموختن احکام شریعت بر مردم است. یعنی پیامبر مبعوث شد تا آیات و احکام قرآن را بر مردم تلاوت کند و واسطه فیض از سوی ذات اقدس ربوبی بر بندگانش باشد تا حجت را بر مردم تمام گرداند و مجالی برای بهانه و عذرهای سست و واهی نماند. از این روی خداوند هم قرآن را فرستاد و هم قرآن‌شناس را؛ هم آیاتش را فرستاد و هم کسی را که آیاتش را بر مردم ابلاغ کند تا آنان را از برگزیدن راه انحرافی باز دارد.

 

مبعث چه روزی است؟

درباره عید مبعث می‌توان گفت روزی است که حضرت محمد (ص)، پیامبر گرانقدر اسلام، به درجه پیامبری برگزیده شد. در تقویم هجری قمری، ۲۷ رجب روز مبعث است. در ۲۷ رجب سال چهلم عام‌الفیل پیامبر (ص) بر فراز کوه حرا و در میان غار مشغول مناجات با خدا بود، ناگاه پیک وحی، جبرئیل امین بر آن حضرت نازل شد و آیات آغازین سوره علق را همراه مژده رسالت، برای آن حضرت خواند: «بخوان به نام پروردگارت که جهان را آفرید، همان کس که انسان را از خون بسته‌ای خلق کرد، بخوان که پروردگارت از همه بزرگوارتر است، همان کسی که به وسیله قلم تعلیم داد، و به انسان آن چه را نمی دانست، آموخت». به این ترتیب آغاز وحی و بعثت، با نام خدا و با خواندن و قلم و علم و آموزش آمیخته با توحید، شروع شد و این واژه های زرین وحی، بیانگر آن است که بعثت یعنی: رستاخیز معنوی، و انقلاب در همه امور، که اساس آن انقلاب‌ها، انقلاب فرهنگی و آگاهی بخشی در همه زمینه‌هاست.

 

بعثت یک نعمت الهی است

بعثت، نعمت خدا بر بشریت است و منت آفریدگار، بر انسان‌ها! اگر هستی، صدفی گوهرپرور است، آن گوهر، وجود حضرت رسول (ص) است که به «تکوین»، معنی بخشیده است. و خداوند را، چه تدبیرهایی شگفت و زیباست، در آراستن چهره خلقت و افروختن مشعل هدایت! آن‌گاه که خدا خواست تا چهره آفرینش را روشن کند «محمد» را آفرید.

و آن‌گاه که خواست تا بر آدمیان منت نهد و تاریخشان را به طراوت بهار مبدل سازد و شب کائنات را به روز روشنایی و فروغ وحی، بیاراید، «مصطفی» را برگزید و برانگیخت. آری، بعثت، طلوعی بود که خورشید حق را از خاور تاریخ، تابانید. محمد مبعوث شد، تا شرک بت پرستی رخت بربندد، جهل و جور بمیرد، جاهلیت از صحنه زندگی‌ها بگریزد و چشم جهان به روی فروغ وحی گشوده شود.

 

مبارزه با جاهلیت

حضرت علی (ع) در بیان وضعیت اجتماعی اعراب دوران رسول خدا (ص) و نیز بعثت پیامبر گرامی اسلام می‌فرمایند: «خداوند حضرت محمد (ص) را برای هشدار به جهانیان و پاسداری از قرآن فرستاد، در حالی که شما گروه اعراب بر بدترین آیین و در فاسدترین جایگاه، قرار داشتید. در میان سنگ‌های درشت فرود می‌آمدید و با مارهای خشن سر و کار داشتید. آب گندیده می‌نوشیدند و نان خشکیده می‌خوردید. با این حال خون یکدیگر را می‌ریختید و با خویشان خود بد عمل می‌کردید.

بت‌ها در میان شما بر افراشته و گناهان سراسر وجودتان را فرا گرفته بود. در چنین محیطی که مه غلیظ خرافه پرستی و سنت‌های زشت جاهلی سرتاسر جامعه را فرا گرفته بود، خداوند حضرت پیامبر (ص) را مبعوث فرمود تا آنان را به چشمه حقیقت و راه مستقیم هدایت رهنمون گرداند.

درباره نجات از گمراهی اعراب در زمان بعثت این گونه می‌توان نوشت که: “روز مبعث، روز برانگیختن خردهایی است که در تابوت خرافه‌گرایی، هوس پرستی و جهل پیشگی دفن شده بود. روز مبعث روز تولد عاطفه‌هاست؛ عاطفه‌هایی که در رقص شمشیرها زخمی می‌شد و در جنگل نیزه‌ها جان می‌باخت.

آن روزها، دخترکان معصوم، به جای آغوش گرم مادر، در دامان سرد خاک می‌خفتند. جوانان بلندقامت، در جنگ جهالت‌ها، جان به بارش تیرها می‌دادند و زنان بی پناه، در بند اسارت می‌زیستند. آه که چه خارهایی به پای بشریت می‌خلید و چه زخم‌هایی دل عاطفه‌ها را می‌خست. روز مبعث، روز مرگ قساوت‌ها و شرارت‌ها بود؛ روز مرگ کرامت‌هایی که به پای بت‌ها قربانی می‌شد؛ روز مرگ جهل و شرک و پرستش‌های ناروا بود.”

 

 

هدف از بعثت پیامبر اکرم (ص)

اهداف بعثت پیامبر (ص) را می‌توان موارد زیر برشمرد:

• دعوت به یکتا پرستی
• قیام به برپایی عدالت
• مبارزه با جهل و خرافه پرستی
• تقویت و ارتقای سطح اندیشه و تفکر
• برداشتن اختلافات از میان مردم
• تلاوت آیات و احکام الهی برای مردم

 

در نزد اهل سنت درباره عید مبعث تاریخ دقیقی مشخص نیست ولی بعضی معتقدند که این واقعه در شب ۲۱ ماه رمضان بوده‌ است. به دلیل نامعلوم بودن تاریخ، مبعث نزد اهل سنت جشن گرفته نمی‌شود.