روش‌ های خشک کردن زعفران در خانه

زعفران خشک معمولا از نخ‌های پررنگ و نخ‌های کمرنگ ترکیب شده است. رنگ طلایی و خوش‌رنگ زعفران از نخ‌های پررنگ و عطر دلنشین آن به نظر بسیاری از مردم از نخ‎های کم‌رنگ زعفران است. نخ‌های زعفران در واقع خامه و کلاله گل زعفران است که به روش‌های صنعتی یا سنتی خشک شده‌اند.

در این مقاله نحوه خشک کردن زعفران در منزل به روش سنتی را به شما آموزش می‌دهیم. با یادگیری این روش شما می‌توانید علاوه بر کاشت زعفران در گلدان، خودتان این ادویه گران‌قیمت را در منزل خشک و در هزینه‌های خود صرفه‌جویی کنید و از خواص زعفران بیشتر بهره ببرید.

 

نحوه خشک کردن زعفران در خانه (روش سنتی) 

۱- اولین مرحله برای خشک کردن زعفران برداشت گل زعفران است. بهترین زمان برای برداشت گل‌های زعفران صبح زود، پیش از طلوع خورشید و قبل از باز شدن گل‌های زعفران است. (هنگامی که گل‌ها هنوز به شکل غنچه هستند).

۲- گل‌های برداشت شده را در ظرف مناسبی بریزید. از تمیز و خشک بودن دستان خود و ظرف جمع‌آوری گل مطمئن باشید و شرایط بهداشتی آن را رعایت کنید. زیرا گل‌های برداشت شده به همان صورت برای خشک شدن و مصرف آماده می‌شوند.

۳- بعد از چیده شدن گل‌ها بایستی در کوتاهترین زمان ممکن، کلاله‌های گل از گلبرگ‌ها جدا شود. زیرا گل زعفران به سرعت فاسد می‌شود و ارزش خود را از دست می‌دهد. همچنین ممکن است گرده‌های زرد رنگ پرچم، روی کلاله‌ها قرار بگیرند و جداسازی آن‌ها باعث آسیب دیدن کلاله‌ها شده و کیفیت و ارزش رعفران کم شود.

۴- کلاله که در اصطلاح عام به ریشه زعفران معروف است بایستی به طور کامل از گلبرگ‌ها جدا شود و هرچه این مرحله را سریع‌تر انجام دهید، کیفیت، عطر و رنگ زعفران شما بهتر خواهد بود. توجه داشته باشید در صورتی که بلافاصله امکان جدا کردن کلاله‌ها را ندارید، بهتر است گل‌ها را در داخل یخچال نگهداری کنید تا از فساد آن‌ها پیشگیری شود.

۵- گل زعفران را به آرامی و با دقت شکافته و از نقطه اتصال سه کلاله را باهم جدا کنید، بطوریکه کلاله‌ها هر سه با هم جدا شوند. ریشه‌های زعفران را داخل الکی با سوراخ‌های ریز بریزید و روی آن را با پارچه نخی نازک و تمیز بپوشانید. همچنین می‌توانید ریشه‌های زعفران را روی پارچه تمیزی پهن کنید و در فضای آزاد در محیطی سایه آفتاب پهن کنید تا به تدریج خشک شوند.

 

 

۶- دقت کنید نیازی به پخش کردن ریشه‌های زعفران روی پارچه نیست، پخش کردن و جدا کردن ریشه‌های زعفران باعث کاهش مرغوبیت زعفران بعد از خشک شدن آن می شود. ظرف‌ها را در اتاقی خشک و خنک دور از گرد و غبار و آلودگی قرار دهید.

۷- پیشنهاد می کنیم در این مرحله از خشک کردن زعفران برای جلوگیری از فاسد شدن و کپک زدن ریشه‌های زعفران، ظرف‌ها را از جایی آویزان کنید تا تهویه به خوبی انجام شود و هر چند روز یک بار ریشه‌ها را زیر و رو کنید تا همه قسمت‌های آن خشک شود.

۸- می‌توانید برای تسریع در خشک شدن زعفران ظرف‌ها را یکی دو ساعت در معرض نور خورشید (مکانی سایه آفتاب) قرار دهید. در این روش حدود ۸ تا ۱۲ روز طول می‌کشد تا ریشه زعفران کاملا خشک شود.

۹- هنگامی که ریشه‌های زعفران به رنگ نارنجی تیره یا قرمز در آید و با فشار بین دو انگشت به راحتی خرد شود، زعفران شما کاملا خشک شده است.

۱۰- زعفران خشک شده را در ظروف شیشه‌ای و در محلی خشک و خنک نگهداری کنید. مکان نگهداری زعفران باید بهداشتی، با درجه حرارت و رطوبت مناسب و دور از نور باشد. بهترین دما برای نگهداری زعفران دمای بین ۴ تا ۲۰ درجه سانتیگراد است، هرچه دما و رطوبت مکان نگهداری کمتر باشد، رنگ، طعم و عطر زعفران بیشتر و بهتر خواهد بود. از نگهداری زعفران در ظروف و مواد پلاستیکی پرهیز کنید، زیرا در مدت کوتاهی اسانس آن کم شده و از مرغوبیت آن کاسته می‌شود.

 

 

خشک کردن زعفران با دستگاه زعفران خشک‌کن خانگی

یکی دیگر از روش‌های خشک کردن زعفران در منزل، استفاده از دستگاه‌های زعفران خشک‌کن خانگی است. این دستگاه بر اساس جریان هوای گرم عمل می‌کند و شامل هیتر برقی، فن، ترموستات برای کنترل دما، رطوبت‌سنج، محفظه نگهداری کلاله‌های زعفران و صفحه نمایشگر دما و رطوبت است. استفاده از این تکنیک علاوه بر تسریع در فرایند خشک کردن زعفران، احتمال آلودگی، فاسد شدن و کپک زدن کلاله‌های زعفران نسبت روش سنتی کمتر خواهد بود.

 

 

خشک کردن زعفران به روش اسپانیایی

در این روش از الک‌هایی با قطر ۳۰ سانتیمتر و دارای توری ابریشمی استفاده می‌شود. بدین منظور، کلاله های تازه زعفران را در لایه‌ای به ضخامت ۲ تا ۳ سانتی‌متر بر روی توری قرار داده و سپس الک با فاصله مناسبی از منبع حرارتی قرار می‌گیرد.

 

خشک کردن زعفران با آون الکتریکی

با دمای قابل تنظیم ۵۰ تا ۶۰ درجه سانتیگراد، در این روش زعفران در لایه ای به ضخامت ۲- ۱ سانتیمتر برای مدت ۴۰ – ۳۰ دقیقه در حرارت فوق خشک شد.

 

خشک کردن زعفران با دستگاه مخصوص

زعفران خشک شده با این نوع دستگاه‌ها تحت شرایط خاصی بهترین کیفیت را از لحاظ قدرت رنگدهی و طعم دارد.در این روش از الک هایی با قطر ۳۰ سانتیمتر و دارای توری ابریشمی استفاده می‌شود.

کلاله‌های تازه زعفران را در لایه ای به ضخامت ۲-۳ سانتی متر روی توری قرار داده و سپس الک را به فاصله مناسب از منبع حرارتی قرار می‌دهند. با ردیف نمودن چندین الک بر روی هم و تغییر در موقعیت آنها محصول به طور دقیق و یکنواخت خشک می‌شود.

 

خشک کردن زعفران با ماکروویو

استفاده از  مایكروویو در خشک کردن کلاله زعفران باعث كاهش آلودگی میكروبی زعفران را سبب می‌شود. محققان به این نتیجه رسیده‌اند كه میزان‌ آلودگی و بار میكروبی از پارامترهای اصلی كیفیت زعفران محسوب می‌شود که در این روش خشک کردن زعفران به حداقل می‌رسد.

 

 

بهترین روش خشک کردن زعفران

یکی از روش‌های مناسب برای خشک کردن زعفران که کم هزینه بوده و زمان بر نیست این است که ۴ پایه فلزی به ارتفاع یک متر بسازیم که دارای ۳ یا ۴ طبقه با فاصله ۲۰سانتیمتر از هم باشد. طبقه‌ها از جنس توری حریر (تور‌هایی که به عنوان پرده از آن‌ها استفاده می‌شود) می‌باشد. با قرار دادن ۴ پایه در کنار بخاری و با حرارت مناسب و استفاده از باد پنکه سقفی یا رومیزی (دورکم) اقدام به خشک کردن زعفران کنیم.

نکته: کلاله‌های زعفران‌تر را باید به صورت یکنواخت داخل طبقه‌ها پهن کنیم و آن‌ها را خیلی زیاد روی هم انباشت نکنیم تا سریع‌تر خشک شوند.

به طور متوسط مقدار انباشت روی هر طبقه حدودا باید اندازه یک بند انگشت باشد. لازم به ذکر است که دو نکته بسیار حائز اهمیت است.

• باید شرایط را طوری فراهم کنیم تا زعفران در حداقل زمان ممکن خشک شود تا رنگ اش در اثر دیر خشک شدن سیاه نشود.
• باید فاصله طبقه‌های توری از حرارت مستقیم به اندازه‌ای باشد که زعفران نسوزد.

توجه کنید که بسته به منطقه و مرغوبیت محصول، هر یک کیلو گل زعفران، ۱۳ تا ۱۶ گرم زعفران خشک می‌دهد! (۳ مثقال ناقابل!)

 

 

سخن آخر

آیا شما تاکنون اقدام به کاشت زعفران در گلدان و خشک کردن آن کرده‌اید؟ نظرات و پیشنهاد‌های خود را در مورد خشک کردن زعفران از طریق بخش ارسال نظر با ما به اشتراک بگذارید. می‌توانید فواید بی نظیر زعفران برای پوست و مو و نحوه دم کردن زعفران و تشخیص زعفران ایران را نیز در سایت ستاره بخوانید.