نویسنده: الناز صفاجوئی
بروزرسانی: 10 مرداد 1401
ستاره | فرهنگ و هنر – ادبیات؛ گستره رمان، داستان و شعر را در برمی‌گیرد و رمان‌های معروف ایرانی بسیار زیاد هستند. آنقدر رمان‌های مختلف در بازار فراوان شده که در انتخاب آن‌ها دچار سردرگمی می‌شویم. از دهه پنجاه که می‌توان آن دوره را دوران طلایی ادبیات نامید تا به امروز و ده نود، هستند رمان‌هایی که ارزش خواندن داشته باشند. خواندن هر قصه صرف نظر از اسم نویسنده، همیشه می‌تواند جذاب باشد و تصویری ذهنی از ذهنیت نویسنده و شخصیت‌هایی را به ما دهد که ما در دنیای واقعی با آن‌ها روبرو نبوده‌ایم. در این مطلب بهترین رمان های ایرانی با موضوعات مختلف مانند عاشقانه، مذهبی، جنایی، خانوادگی و … آورده شده است.
بهترین رمان های ایرانی
در این لیست ترتیب به معنی برتری نیست و بیشتر تلاش شده رمان ها بر اساس سال انتشار و از قدیم به جدید چیده شوند.
۲۹. شوهر آهو خانم – علی محمد افغانی
داستان در سال ۱۳۱۳ در کرمانشاه رخ می‌دهد و درون مایه اصلی داستان با واقعیّت اسف‌بار زندگی زنان در لایه‌های پائینی جامعه در آن سال‌ها ارتباطی نزدیک دارد. آهوخانم زن زحمتکش و بردبار و نمونه واقعی یک زن ایرانی در آن سال‌هاست که حق و حقوقی ندارد و همین سبب خواری می‌شود.
۲۸. چشم هایش – بزرگ علوی
این رمان روایت یکی از طرفداران نقاش بزرگی به اسم ماکان است که در پی راز مرگ مشکوک استاد در تبعید است. داستان از زبان ناظم مدرسه استاد ماکان روایت می‌شود که شیفته “تابلوی چشمهایش” استاد شده بود و حس می‌کند رازی پشت چشم‌های نقاشی شده در این تابلو وجود دارد. برای همین تصمیم می‌گیرد برای رمزگشایی از این تابلو، زنی را که سوژه نقاشی بوده پیدا کند.
۲۷. تنگسیر – صادق چوبک
این کتاب، رمانی است که صادق چوبک آن را براساس واقعیت نوشته است و شخصیت‌های کتاب واقعی هستند. ماجرای رمان در تنگستان، دواس و بوشهر می‌گذرد. داستان درباره زندگی مردی به نام “زائر محمد” است؛ او مردی است ساده و خانواده دوست که برخی از شهرنشینان بندری سرمایه و دارایی وی را به امانت گرفته و خرج کرده‌اند. این شخصیت تصمیم می‌گیرد تا از آنان انتقام سختی بگیرد. امیر نادری فیلم تنگسیر را برگرفته از این رمان، با بازی بهروز وثوقی ساخته است.
۲۶. آینه های دردار – هوشنگ گلشیری
نویسنده در این کتاب به شرح حالی از سفر برون‌مرزی یک نویسنده معاصر به نام ابراهیم به اروپا، می‌پردازد. کتاب دارای چند روایت و موضوع است و از طرفی به چگونگی بحث‌ها و زندگی ایرانی‌های مقیم خارج، فراری‌ها و … می‌پردازد. از سوی دیگر، در این رمان شاهد روند داستان‌های ابراهیم در طول کتاب هستیم.
۲۵. عزاداران بیل – غلامحسین ساعدی
این کتاب مجموعه‌ای از هشت داستان پیوسته است که فلاکت‌های مردمان روستایی به نام بَیَل را توصیف می‌کند. در داستان‌های ساعدی، دنیای غم‌انگیز فقر و دربدری دهقانان آواره، روشنفکران سرگردان و بی‌هدف و ولگردان آواره اجتماع ترسیم می‌شود. در این داستان هم شاهد هستیم که مردم روستا به فقر اجتماعی، فقر فرهنگی، خرافات و … گرفتار هستند.
همچنین بخوانید: بیوگرافی غلامحسین ساعدی؛ نویسنده و پزشک ایرانی
۲۴. سووشون سیمین دانشور از بهترین رمان های ایرانی
این کتاب روایت عشق و فداکارى است. داستانِ سووشون در بحبوحه جنگ جهانى دوم روایت مى‌شود، آنگاه که نیروهاى انگلیسى وارد مرزهاى جنوبى ایران شده‌اند و اینجا را تصاحب کرده‌اند. زری و یوسف در میهمانی عقدکنان دختر حاکم شرکت می‌کنند. حاکم سعی دارد به خاطر منافع خود با فروش آذوقهٔ مردم به ارتش بیگانه به قحطی دامن بزند و یوسف که حاضر به فروش آذوقه مردم به ارتش بیگانه نیست، می‌خواهد از مردم پشتیبانی کند. در این کتاب سعی شده بیشتر نگاه زنانه زری را به تصویر بکشد.
۲۳. بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم – نادر ابراهیمی
این رمان روایت پسر یک کشاورز است که عاشق دختر خان شده است. با داستانی مواجه هستیم که گویای تعصب و عشق به زادگاه است. روایت داستان به این صورت است که عشق مرد یا راوی داستان، پس از گذر روز‌ها از فرارشان از شهری که در آن کودکی خود را به دست جوانی سپرده بودند، حالا او را ترک کرده و به خانه برگشته است. مرد عاشق به شهری باز می‌گردد که روزگاری به خاطر عشقش از آن گریخته بود. “باران رویای پاییز”، “پنج نامه از ساحل چمخاله به ستاره آباد” و “پایان باران رویا” سه بخش این کتاب هستند که می‌توان عاشقانه‌ترین بخش آن را “باران رویای پاییز” دانست.
۲۲. مدیر مدرسه – جلال آل احمد
داستان از جایی شروع می‌شود که یک معلم از روزگار معلمی خسته شده و تصمیم می‌گیرد به یک مدرسه در روستا برود تا مدیر آنجا باشد. به خیال اینکه کمی از سنگینی بار مسئولیتش کاسته و دغدغه‌اش کمتر شود؛ اما غافل از اینکه شغل مدیری سخت‌تر از معلمی است. در طول داستان ما رفته‌رفته با مشکل‌ها و دردسر‌هایی که برای او به وجود می‌آید برمی‌خوریم.
حتما بخوانید: بیوگرافی جلال آل احمد، همسر سیمین دانشور
۲۱. بوف کور – صادق هدایت
ماجرای این رمان در دو قسمت روایت می‌شود. در بخش اول شخصیت اصلی داستان که ساکن منطقه‌ای دور افتاده از شهر است، به شرح درد‌های خوره‌وار خود می‌پردازد. او نقاشی است که همیشه نقش یکسانی را روی قلمدان می‌کشد؛ نقش دختری که شاخه‌ای گل نیلوفر آبی به پیرمردی هدیه می‌کند. اما در بخش دوم راوی پسری جوان و بیمار است که ماجرای او در این دنیای تازه و در گذشته روایت می‌شود. او در حال شرح داستانش به سایه‌اش است که شکل جغد بوده و هر آنچه را که او می‌نویسد می‌بلعد.
بیشتر بخوانید: معرفی ۱۰ مورد از بهترین کتاب های صادق هدایت
۲۰. کلیدر – محمود دولت آبادی
کلیدر نام کوه و روستایی در خراسان است و این کتاب روایت زندگی یک خانوادهٔ کرد ایرانی است که به سبزوار خراسان کوچانده شده‌اند. در این کتاب سعی شده تا سرنوشت تراژیک رعیت‌های ایرانی و قبایل چادرنشین، در دوره‌ای که سیاست زور حاکم است، به تصویر کشیده شود. نویسنده قصد داشته حزب توده را در ماجرای داستان دخیل کند. بسیاری از منتقدان و صاحب‌نظران حوزه ادبیات، کلیدر از محمود دولت آبادی را بزرگ‌ترین و ماندنی‌ترین رمان در ادبیات فارسی می‌دانند.
۱۹. همسایه‌ها – احمد محمود
این کتاب اولین رمان محمود است. داستان از زبان خالد، پسرکی پانزده ساله روایت می‌شود. پسری که در یک محله فقیر نشین در خانه‌ای با چندین سکنه همراه خانواده‌اش زندگی می‌کند و پدرش مانع ادامه تحصیل او شده است. اما داستان دارای دو پرده است؛ پرده ابتدایی ارتباط خالد با تک تک آدم‌ها را نشان می‌دهد و اینکه او در تنگنای انتخاب میان عشق و وظیفه قرار دارد. در پرده دوم داستان در زندان با شکل گیری شخصیت‌های جدید ادامه پیدا می‌کند.
۱۸. کشتی پهلو گرفته – مهدی شجاعی
شناخت و درک زندگی بزرگان دینی سبب می‌شود از رهنمود‌های آنان برای انتخاب مسیر درست زندگی استفاده کنیم. این کتاب به شرح حال واپسین روز‌های حضرت فاطمه زهرا (س) می‌پردازد. در این رمان مصائب حضرت زهرا (س) از زبان اطرافیان ایشان بازگو می‌شود و نویسنده سعی کرده گوشه‌ای از جایگاه بی‌همتا این شخصیت بزرگوار را به تصویر بکشد.
۱۷. جای خالی سلوچ – محمود دولت آبادی
این یک رمان رئالیستی است که همان طور که از اسمش پیداست، از رفتن سلوچ (اسم مرد) شروع می‌شود. این رمان روایت دردمندانه زندگی یک زن روستایی در یکی از نقاط دورافتادهٔ ایران را نشان می‌دهد. او سعی می‌کند پس از ناپدید شدن ناگهانی شوهرش، کانون خانواده را همچنان حفظ کند.
۱۶. یک عاشقانه آرام – نادر ابراهیمی
داستان این کتاب مربوط به قبل از انقلاب سال ۵۷ در ایران است که در آن گیله‌مرد معلمی که فعالیت‌های سیاسی هم دارد، در یکی از سفر‌های خود با همسرش عسل که آذری است آشنا شده و ازدواج می‌کند. در جریان داستان، مشکل‌ها و چالش‌های فراوانی برای این مرد و زن رخ می‌دهد، اما چیزی از عشق آن‌ها کم نمی‌کند و با کمک هم از پس مشکلات بر می‌آیند. در این کتاب ما شاهد مجموعه‌اى از دیالوگ‌هاى عاشقانه و مختلف با موضوعات گوناگون هستیم.
۱۵. منِ او – رضا امیرخانی
داستان این کتاب مربوط به زندگی فردی به نام علی فتاح است که از دوران کودکی تا زمان مرگ او را روایت می‌کند. دو راوی در داستان هستند، یکی خود رضا امیرخانی و دیگر قهرمان داستان. تلاش می‌شود در این کتاب، عشق پاک علی به دختری به نام مهتاب که خدمتکار خانواده‌اش است، به تصویر کشیده شود.
۱۴. بامداد خمار – فتانه حاج سید جوادی
این رمان یک داستان عاشقانه ایرانی دارد که با شخصیت سودابه دختر تحصیل کرده و پولداری شروع می‌شود که دلباخته پسری شده است که از نظر طبقه اجتماعی و اقتصادی به او نزدیک نیست. مادرش برای پشیمان شدن از این تصمیم از او می‌خواهد با محبوبه صحبت کند. این رمان روایت داستان عبرت‌انگیز سیاه‌بختی محبوبه در زندگی با عشقش رحیم است؛ روایتگر داستان سوزناک عشق نافرجام دختری از اعیان دوره قدیم تهران به جوانی نجار از طبقه فرودست جامعه.
همچنین بدانید: رمان های معروف عاشقانه ایرانی
۱۳. پریچهر – م. مودب پور
پیرزنی به نام پریچهر راوی زندگی پرسوز خودش است. البته این رمان روایتگر داستان زندگی پسری به نام فرهاد است که بعد از هشت سال تحصیل در خارج از کشور به ایران برمی‌گردد و در کارخانه پدرش مشغول می‌شود و در ادامه ماجرا‌های عاشقانه زیادی پیش می‌آیند. این داستان قصه چندین جوان است که با مشکلاتی از قبیل اجتماعی، اقتصادی و خانوادگی مواجه می‌شوند که ممکن است برای بسیاری از جوانان رخ دهد.
۱۲. دو دنیا – گلی ترقی
این کتاب شامل هفت داستان بهم پیوسته خاطره‌گونه است. مکان و زمان وقوع داستان‌ها، پاریس و تهران در اواخر دهه ۱۳۲۰ تا ۱۳۶۷ است. با وجود اینکه در هر داستان شاهد اتفاقات مختلف هستیم، اما در طول آن‌ها از نحوه اتصال این هفت بخش به هم با خبر می‌شویم.
۱۱. سمفونی مردگان نوشته عباس معروفی از بهترین رمان های ایرانی
این رمان از ماندگارترین کتاب‌های ادبیات ایران است. شخصیت اصلی داستان سمفونی مردگان، آیدین است که درباره خانواده و از همه مهم‌تر برادر خود صحبت می‌کند و یکی یکی داستان مرگ هر کدام از اعضای خانواده‌اش را برای خواننده بازگو می‌کند. از نکات مهم این کتاب می‌توان به نوع روایتش اشاره کرده که منحصر به فرد است. راوی داستان چندین بار عوض می‌شود و هر بار داستان از دید یک شخص متفاوت بیان می‌شود.
۱۰. چراغ ها را من خاموش می کنم – زویا پیرزاد
این کتاب از زبان کلاریس بیان می‌شود. کلاریس زنی ارمنی است و ۳ فرزند دارد. نویسنده، عادی و یکنواخت بودن کلاریس برای اطرافیان از جمله شوهرش را به خوبی توصیف می‌کند، درحالی که او همواره به دیگران بیشتر از خود توجه می‌کند. وجود امیل سیمونیان، مرد جوانی که همسرش را از دست داده و دختری به نام امیل دارد، باعث اوج‌گرفتن تضاد‌های درونی کلاریس می‌شود.
۹. کافه پیانو – فرهاد جعفری
شخصیت اصلی صاحب یک کافه است که داستان برشی از زندگی او و دخترش گل‌گیسو است. در شغل قبلی خود، شکست خورده است و اکنون در پی اختلافاتی با همسرش، جدا از او زندگی می‌کند. او در فصل‌های مختلف کتاب از آدم‌های گوناگونی حرف می‌زند و اتفاقاتی که در هر روز افتاده را بازگو می‌کند.
۸. دا – اعظم حسینی
واژه دا، در زبان کردی و لری به معنی مادر است و این کتاب روایت خاطرات سیده زهرا حسینی است که در مورد جنگ ایران و عراق صحبت می‌کند و نویسنده سعی کرده به موضوع مقاومت مادران ایرانی در طول جنگ ایران و عراق بپردازد. کتاب شامل سه قسمت است. قسمت اول سال‌های ابتدایی زندگی حسینی در عراق و مهاجرت اجباری خانواده، قسمت دوم شرح فعالیت‌های حسینی در جریان جنگ ایران و عراق و قسمت سوم زندگی شخصی حسینی و ماجرای ازدواج وی است.
۷. همنوایی شبانه ارکستر چوب ها – رضا قاسمی
این رمان یک رمان پست مدرن و سوررئال ایرانی است. رمان در مورد مردى چهل ساله به اسم یدالله است که در زیر شیروانى طبقه ششم ساختمانى در فرانسه زندگى می‌کند که اکثر ساکنان آن طبقه ایرانى هستند. راوى با اسباب کشىِ ایرانى دیگرى به اسم پروفت (یعنى پیامبر) که ادعاى دریافت وحى مى‌کند و همینطور حمله پروفت با چاقو به دوستش سید الکساندر، احساس خطر مى‌کند.
۶. سال بلوا – عباس معروفی
کتاب سال بلوا در هفت شب اتفاق می‌افتد. این کتاب حاوی خاطراتی است که در ذهن نوش آفرین مرور می‌شود. او دختر یک سرهنگ است و عاشق کوزه‌گری است به گونه‌ای که تمام وجودش را در بر گرفته است. با این حال تقدیر تصمیم دیگری برای نوشا گرفته است. البته این تنها شخصیت اصلی داستان نیست و شخصیت‌های اصلی دیگری هم وجود دارند. شخصیت‌هایی که هر کدام بر اساس دلایل خود فعالیت‌های خاصی انجام می‌دهد.
۵. احتمالا گم شده ام – سارا سالار
این رمان از زبان زنی روایت می‌شود که در طول یک روز، میان خیال و واقعیت در رفت و آمد است. روایتی متفاوت از زندگی زنی است که بیشترین دغدغه او رابطه‌اش با دختری به نام گندم است. در این کتاب راوی سعی دارد اتفاقات مهم زندگیش، آشفتگی‌های ذهنی و خاطرات‌اش و نقش هر کدام بر زندگیش را بازگو کند.
۴. پاییز فصل آخر سال است – نسیم مرعشی
این رمان برش‌هایی از زندگی سه دختر جوان به نام‌های شبانه، روجا و لیلا را نشان می‌دهد. دخترانی که زندگی‌شان از دوران دانشگاه با هم گره خورده و حالا در حالی که راهشان کاملا از هم جداست، کماکان روی زندگی هم تاثیر می‌گذارند. این کتاب دو بخش با عنوان‌های تابستان و پاییز دارد. در بخش اول هر کدام از سه شخصیت چند ساعت از یک روز خاص را روایت می‌کنند و بخش دوم سه ماه بعد اتفاق می‌افتد و در آن شخصیت‌ها، سه روز متفاوت غیر متوالی را روایت می‌کنند.
۳. روی ماه خداوند را ببوس – مصطفی مستور
یک داستان درباره چیستی رابطه بین انسان و خداست. شخصیت اصلی این داستان، یونس، دانشجوی دکترای پژوهشگری علوم اجتماعی است که برای تز دکترا در حال تحقیق و جستجوی دلیل جامعه‌شناختی خودکشی دکتر جوانی به اسم پارساست. موضوع خودکشی محسن پارسا و مسئله مرگ همسر مهرداد دوستش، یونس را که قبلا اعتقادات دینی محکم‌تری داشته، دچار ابهامات و پرسش‌هایی فلسفی درباره وجود خدا و معنای هستی می‌کند. این کتاب در واقع سعی دارد موضوعی فلسفی و هستی‌شناسانه را مطرح کند.
۲. ناتمامی – زهرا عبدی
داستان این رمان در مورد دو دختر دانشجو در تهران است که یکی از آن‌ها مفقود می‌شود و هم‌اتاقی او به دنبال پیدا کردن و یافتن او با شخصیت‌ها و موقعیت‌هایی برخورد می‌کند. در واقع لیان دختر جنوبی قوی و خودساخته‌ای است که ناگهان یک روز ناپدید می‌شود. دوست و هم اتاقی‌اش، سولماز، دختری است که تماما متفاوت با لیان بوده و با خواندن یادداشت‌های لیان سعی در پیدا کردنش دارد. این کتاب ۲۳ فصل دارد و دو راوی، که تقریبا هر فصل را یک راوی روایت می‌کند.
۱. قیدار – رضا امیرخانی
شخصیت اصلی داستان مردی است به نام قیدار که نامش برگرفته از اسم فرزند حضرت اسماعیل است و تمام داستان حول شخصیت او تعریف می‌شود. فضای داستان نیز به دهه پنجاه و زمان‌های قبل از انقلاب بر می‌گردد. این کتاب راجع به تصادفی است که شخصیت اصلی و همسرش به هنگام سفر به اصفهان دارند. این رمان ۹ فصل دارد که در هر فصل با حکایتی از زندگی قیدار روبه‌رو می‌شویم.
سخن آخر
در این بخش سعی شد کتاب‌هایی معرفی شود که از لحاظ محتوا، قوی باشند و علاوه بر سرگرمی، به شما درس‌هایی نیز بیاموزند. امیدواریم از خواندن این مقاله لذت برده باشید و با خواندن هر کدام از کتاب‌های بالا لحظات خوبی را تجربه کنید. به شما پیشنهاد می‌کنیم مطلب “معرفی ۱۴ رمان طنز جذاب و پرفروش” را نیز در ستاره مطالعه کنید و با این رمان‌های جذاب نیز آشنا شوید. لطفا نظرات و پیشنهادات خود را با ما و خوانندگان این مطلب در میان بگذارید.
