نویسنده: زهرا بنک دار
بروزرسانی: 28 مهر 1403
قبلا در مطلبی جداگانه به بیان حقایقی جالب درباره عملکرد مغز پرداخته‌ایم که پیشنهاد می‌کنیم حتما این مطلب را مطالعه کنید؛ اما جدای از آن، مغز از آنچه که فکر می‌کنیم پیچیده‌تر است و هنوز اسرار بی‌شماری در ارتباط با آن بی‌پاسخ باقی مانده است.
در ادامه به بررسی علت و چرایی قرارگیری مغز و نخاع که دو قسمت مهم از دستگاه عصبی انسان هستند در محفظه‌های محکم بدن می‌پردازیم.
چرا مغز درون جمجمه و نخاع درون ستون مهره قرار گرفته است؟
سوال: چرا مغز درون جمجمه و نخاع درون ستون مهره قرار دارد؟
پاسخ کوتاه: مغز و نخاع هر دو جسم نرم و اسفنجی هستند و خیلی آسیب پذیر هستند، بنابراین برای محافظت از آنها، هر دو در درون یک جسم سخت به نام استخوان نگهداری می شوند. همانطور که می‌دانید، نخاع حامل دستورهای عصبی به سایر قسمت های بدن است و نیاز دارد تا در همه جا باشد و چون آسیب پذیر و خیلی حساس و انعطاف پذیر است، درون ستون فقرات که جسم سختی است قرار می گیرد تا هم دستورهای عصبی را برساند و هم با انعطاف کمر آسیب نبیند.
همچنین مغز ما به عنوان فرمان دهنده اصلی بدن ما است و نیازی به جابجایی در سطح بدن ندارد و علاوه بر این مغز به خاطر بافتش بسیار آسیب پذیر است، بنابراین برای آنکه در امان بماند با یک جسم سخت و ثابت (جمجمعه) پوشانده شده است.
توضیحات تکمیلی:
حفاظت فیزیکی: جمجمه و ستون مهره به عنوان پوشش و حفاظت فیزیکی برای مغز و نخاع عمل می‌کنند. جمجمه به عنوان ساختار استوانه‌ای و سفت، مغز را از ضربه‌ها و صدمات مستقیم در معرض خطر قرار نمی‌دهد. همچنین، ستون مهره به عنوان پوششی استوانه‌ای و انعطاف‌پذیر برای نخاع عمل می‌کند و آن را از فشارها و صدمات مکانیکی محافظت می‌کند.
حفاظت در برابر عوامل زیستی: جمجمه و ستون مهره علاوه بر حفاظت فیزیکی، به مغز و نخاع در برابر عوامل زیستی نیز محافظت می‌کنند. جمجمه مغز را از عوامل خارجی مانند میکروب‌ها، ویروس‌ها و مواد شیمیایی حفظ می‌کند. همچنین، ستون مهره نخاع را در برابر عوامل زیستی ناخواسته محافظت می‌کند.
سازماندهی و استحکام ساختاری: قرار گرفتن مغز درون جمجمه و نخاع درون ستون مهره، به سازماندهی و استحکام ساختاری بدن کمک می‌کند. این قرارگیری باعث تثبیت و ثبات مغز و نخاع در بدن می‌شود و موقعیت صحیح آنها را حفظ می‌کند. این امر از اهمیت بسیاری برای عملکرد صحیح سیستم عصبی و انتقال اطلاعات نورونی است.
رابطه با سیستم عصبی مرکزی: مغز و نخاع با یکدیگر در ارتباط مستقیم هستند و پیام‌های عصبی را از سراسر بدن دریافت و ارسال می‌کنند. قرارگیری آنها در ساختارهای استخوانی به حفظ ارتباط مؤثر و سریع این پیام‌ها کمک می‌کند و این دو عضو حیاتی را از عوامل خارجی محافظت می‌کند.
بنابراین، قرارگیری مغز درون جمجمه و نخاع درون ستون مهره از نظر جلوگیری از آسیب فیزیکی و زیستی، سازماندهی و استحکام ساختاری، و همچنین حفاظت و عملکرد سیستم عصبی بسیار مهم است.
