نویسنده: الناز صفاجوئی
بروزرسانی: 26 خرداد 1402
ستاره | سرویس فرهنگ و هنر – در زبان فارسی بین دو واژه “زلت” و “ذلت” تفاوتهایی وجود دارد که در بیشتر مواقع به آن‌ها دقت نمیشود. بسیاری از ما شاید تفاوت این دو کلمه را ندانیم و به اشتباه در متون خود با کاربرد یکسانی از آن‌ها استفاده کنیم. پس با توجه به این مسئله لازم است معانی و کاربرد صحیح هر کدام از این دو کلمه را بدانیم. از این‌رو در این مطلب ابتدا معنا و کاربرد “ذلت” و “زلت” را خواهیم خواند و سپس به بررسی فرق ذلت با زلت خواهیم پرداخت.
کلمه زلت
- (مصدر) لغزیدن
- (اسم) لغزش
- (اسم) خطا، گناه و خطیئه
- (جمع) زلات
- مهمانی ولیمه
- مترادف‌ها: عثرت. هفوت. ذنب. خطیئه. خطا. گناه. لغزش لغزش پای. لغزش زبان درسخن.
این کلمه به صورت زَلت خوانده می‌شود و به معنای کار ناپسندیده است. جالب است بدانید که “زِلت” دهی از دهستان کیاکلا در استان مازندران است که در بخش مرکزی شهرستان شاهی واقع شده و ۳۳۰ تن سکنه دارد.
مثال برای کلمه زلت
۱. شفیع باش بر شه مرا بدین زلت
چو مصطفی بر دادار بر روشنان را
۲. نه وقت زلت بر من به دل گرفتی خشم
نه وقت خشم ز من بازداشتی احسان
۳. امیر گفت: چه سخت است که شما می‌گوئید اگر به آخر عمر چنین یک جفا واجب داشت و اندر این او را غرضی بود، بدان هزار مصلحت بباید نگریست که از آن ما نگهداشت و بسیار زلت به افراط درگذاشته است.
۴. هفتاد زلت از نظر خلق در حجاب
بهتر ز طاعتی که به روی و ریاکنیم
۵. فی‌الجمله بنشستم و از هر دری سخن در پیوستم تا حدیث زلت یاران در میان آمد.
۶. هیچ‌کس از سهو و زلت معصوم نتواند بود
کلمه ذلت
- (مصدر) خوار شدن، ذلیل شدن و فصاحت
- (اسم) خواری، مذلت، بدبختی، پستی و سرشکستگی
- مترادف‌ها: پستی، حقارت؛ خواری؛ فلاکت؛ مذلت؛ مهانت؛ نکبت و هوان
- متضاد: عزت
این کلمه به صورت ذِلت خوانده می‌شود. به‌طور کلی یعنی پرداختن به اموری که موجب خواری انسان می‌شود. لازم به ذکر است که ذِلّ به معنی رام شدن است و ذلیل شخصی است که آشکارا خوار باشد. جالب است بدانید که از این واژه در قرآن کریم بسیار استفاده شده‌است.
مثال برای کلمه ذلت
۱. دروغ گویان باعث ذلت خود می‌شوند و در میان مردم اعتباری نخواهند داشت.
۲. عزت و ذلت هر دو از سوی خداست؛ هر که را خواهى ارجمند مى‌دارد و هر که را خواهد خوار مى سازد.
۳. فروتنی از برای کسی که متکبّر باشد موجب پستی و ذلت خود است.
۴. اگر کسی مقابل خداوند ذلت نشان داد، عزیز می‌شود، اما اگر کسی در مقابل خداوند با کبر و غرور رفتار کرد، در دنیا و آخرت ذلیل خواهد شد.
۵. انسانی که طعم شیرین عزت را بچشد، هیچ‌گاه به ننگ ذلت و خواری، تن در نمی‌دهد.
فرق ذلت با زلت
بر اساس آنچه در بالا توضیح داده شد، فرق ذلت با زلت در موارد زیر است.
- تفاوت در املا و نگارش (ذلت و زلت)
- قرائت متفاوت (ذِلت و زَلت)
- معنای متفاوت (ذلت: خواری – زلت: لغزش)
سخن آخر
در این مقاله به بررسی تفاوت‌های میان کلمات “زلت” و “ذلت” پرداخته شد؛ با توجه به تفاوت‌های گفته شده در این مقاله، به راحتی می‌توان کاربرد صحیح این دو کلمه را تشخیص داد و در جای درست آن‌ها را به کار برد. همچنین با توجه به تفاوت در قرائت این دو کلمه، لازم است در زمان خواندن متون، به املای آن‌ها توجه کرده و ذِلت و زَلت را به درستی ادا کرد. در صورت تمایل می‌توانید مطلب «فرق حوزه با حوضه» و «فرق هست و است؛ است یا هست؟!» را نیز در ستاره مطالعه کنید.
لطفا نظرات خود را با ما در قسمت “نظرات و پرسش‌ها” در میان بگذارید.
