۳۰ خرداد؛ روز جهانی پناهندگی

ستاره | سرویس عمومی – علاوه برروز جهانی مهاجران، مجمع عمومی سازمان ملل متحد، دسامبر سال ۲۰۰۰ میلادی روز بیستم ژوئن هر سال را به‌عنوان روز جهانی پناهندگی نام‌گذاری کرد. به گزارش آژانس پناهندگان سازمان ملل، شمار پناهندگان و آوارگان جهان در سال ۲۰۱۵ میلادی به رقم بی‌سابقه ۶۵/۳ میلیون نفر رسید که بسیاری از آنها افرادی هستند که از مناطق جنگی گریخته‌اند، این رقم طی دو سال گذشته روبه رشد بوده است. تعداد پناهندگان و آوارگان از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ میلادی حدود ۵۰ درصد افزایش یافت. این آمار به این معنی است که در حال حاضر در جهان از هر ۱۱۳ نفر، یک نفر در زمره پناهجویان، پناهندگان، یا جنگ‌زدگان آواره شده در داخل یا خارج از کشور خود قرار می‌گیرد.

 

 

روز جهانی پناهندگی
تاریخ	۲۰ ژوئن برابر با ۳۰ خرداد
علت نامگذاری	بزرگداشت جرات، قدرت و عزم زنان، مردان و کودکانی که به دلیل آزار و اذیت، درگیری و خشونت مجبور به فرار از خانه های خود شدند

 

تاریخچه روز جهانی پناهندگی

۲۰ ژوئن روزی متعلق به پناهندگان است، روزی که کنوانسیون پناهندگی سازمان ملل به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل رسید، در واقع این روز دو ماده ۱۳ و ۱۴ از اعلامیه جهانی حقوق بشر اعلام شد. ماده ۱۳ و ۱۴ اعلامیه جهانی حقوق بشر مربوط به پناهندگان است. مفاد این دو ماده عبارتند از :

۱. ماده ۱۳ اعلامیه جهانی حقوق بشر

• هر فردی حق دارد که در داخل هر کشوری آزادانه عبور و مرور کند و محل اقامت خود را انتخاب کند.
• هر فردی حق دارد هر کشوری و از جمله کشور خود را ترک کند یا به آن بازگردد.

 

۲. ماده ۱۴ اعلامیه جهانی حقوق بشر

• هر فردی حق دارد در برابر تعقیب، شکنجه و آزار، پناهگاهی جستجو و در کشورهای دیگر پناه اختیار کند.
• در مواردی که تعقیب واقعا مبتنی به جرم عمومی و غیر سیاسی یا رفتارهائی مخالف با اصول و مقاصد ملل متحد باشد، نمی‌توان از این حق استفاده کرد.

 

تعریفی از روز جهانی پناهندگی

روند مهاجرت و جابه‌جایی جمعیت در نقاط مختلف جهان، ملازم با تحولات تاریخی، ابعاد و شکل‌های مختلفی به خود گرفته است. در طول تاریخ عوامل طبیعی و زیست محیطی از قبیل حوادث و بلایای طبیعی و عوامل سیاسی مانند جنگ‌ها همواره در جابه‌جایی توده‌ای جوامع موثر بوده‌اند. در قرون اخیر کشف قاره آمریکا و سیل مهاجرت اروپائیان در جست‌وجوی کار و شرایط زندگی بهتر و موج انتقال بردگان سیاه‌پوست آفریقایی به این قاره نقطه عطفی در تحولات مهاجرت‌های بین‌المللی بود. از دیگر تحولات تاریخی بزرگ موثر بر مهاجرت‌های بین‌المللی، رشد سرمایه‌داری، انقلاب صنعتی و گسترش صنعتی شدن و شکل‌گیری نظام‌های سیاسی مبتنی بر ناسیونالیسم و دولت-ملت‌های جدید بود.

هر ساله در ۲۰ ژوئن دفاتر کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در سرار دنیا و تعداد بی شماری از گروه‌های مدنی و افراد عادی روز جهانی پناهنده را جشن می گیرند.

 

کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR)

کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل با نام مخفف UNHCR از زیرمجموعه‌های سازمان ملل است. این کمیساریا که دفتر آن در ژنو سوئیس قرار دارد ۱۴ دسامبر سال ۱۹۵۰ میلادی به منظور محافظت و حمایت از پناهندگان و یاری رساندن در امر بازگشت یا اسکان مجدد آنها تاسیس شد. کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل به عنوان جایگزین سازمان بین‌المللی پناهندگان و پیش‌تر از آن اداره کل نجات و توانبخشی سازمان ملل، تاسیس گردید. مهمترین وظیفه این کمیساریا، رهبری و هماهنگ نمودن فعالیت‌های بین‌المللی جهت محافظت و رفع مشکلات پناهندگان در سراسر جهان است.

کميساريای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد تلاش می‌کند به جهانيان يادآوری کند ميليون‌ها انسان پناهنده که مجبور به ترک خانه خود شده‌اند، با چه مشکلاتی روبرو هستند. براساس منشور “كمیساریای عالی پناهندگان” تمامی افراد از حق خود برای درخواست پناهندگی و جستجوی پناه و مامن مطمئن در یک كشور دیگر، امكان برگشت داوطلبانه به كشور خود یا سكونت در یک كشور دیگر باید برخوردار باشند.

 

فعالیت‌های كمیساریا بر طبق قوانین و مقررات سازمان در چارچوب كنوانسیون سازمان ملل متحد است. كمیساریا سازمانی بی‌طرف محسوب می‌شود كه حمایت و كمک‌های خود را برای رفع نیازهای پناهندگان بدون توجه به نژاد، جنسیت، دین و دیدگاه‌های سیاسی آنها انجام می‌دهد. كمیساریا اهمیت ویژه‌ای به نیازهای كودكان می‌دهند و همچنین برای ارتقا و كسب حقوق برابر برای زنان و دختران تلاش می‌كند. به همین مناسبت، هرساله از طرف مقامات سازمان ملل متحد در امور پناهندگان و برخی کشورهای مهاجرپذیر مراسم‌هایی برگزار می‌شود.

گفتنی است، سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (UNHCR) بزرگترین و رسمی‌ترین ارگان بین‌المللی درامور ساماندهی و حمایت از پناهجویان و پناهندگان جهان به شمار می‌آید و فعالیت گسترده‌ای نیز در این خصوص دارد.

یکی از کشورهایی که تعداد زیادی پناهنده دارد جمهوری اسلامی ایران است، کشور ما دومین کشور پناهنده پذیر در دنیا است و در حال حاضر با وجود خروج بسیاری از پناهندگان هنوز حدود یک میلیون پناهنده دارد.

 

روز جهانی پناهندگی در ایران

جمهوری اسلامی ایران که میزبان یکی از بزرگترین جمعیت‌های پناهنده دنیا است به همراه کمیساریا به بزرگداشت این روز مهم خواهند پرداخت، تا بیش از ۳۰ سال میزبانی سخاوتمندانه دولت و مردم ایران از پناهندگان را یادآور شود و نیز بر نیاز به حمایت مستمر جهت تداوم کمک‌های بشردوستانه و پیشبرد راه حل‌ها تاکید کند.

در ایران، روز جهانی پناهنده توسط اداره کل امور اتباع و مهاجرین خارجی و دفاتر کمیساریا طی مدت ۱۰ روز و در استان های تهران، اصفهان، سمنان، فارس، خراسان و کرمان برگزار خواهد شد.

 

 

هدف روز جهانی پناهندگی

روز جهانی پناهنده، روزی است که کميساريای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد تلاش می‌کند به جهانيان يادآوری کند ميليون‌ها انسان پناهنده که مجبور به ترک خانه خود شده‌اند، با چه مشکلاتی روبرو هستند.

براساس منشور “كمیساریای عالی پناهندگان” تمامی افراد از حق خود برای درخواست پناهندگی و جستجوی پناهگاه و مامن مطمئن در یک كشور دیگر، امكان برگشت داوطلبانه به كشور خود یا سكونت در یک كشور دیگر باید برخوردار باشند.

فعالیت‌های كمیساریا بر طبق قوانین و مقررات سازمان در چارچوب كنوانسیون سازمان ملل متحد است. كمیساریا سازمانی بی‌طرف هستند كه حمایت و كمک‌های خود را برای رفع نیازهای پناهندگان بدون توجه به نژاد، جنسیت، دین و دیدگاه‌های سیاسی آنها انجام می‌دهد. كمیساریا اهمیت ویژه‌ای به نیازهای كودكان می‌دهند و همچنین برای ارتقا و كسب حقوق برابر برای زنان و دختران تلاش می‌كند.

همانطور که گفته شد، هرساله از طرف مقامات سازمان ملل متحد در امور پناهندگان و برخی کشورهای مهاجرپذیر مراسم‌هایی برای بزرگداشت روز جهانی پناهندگی و معطوف کردن توجه جهانیان به این مسئله برگزار می‌شود.