معنی لغات و آرایه‌های ادبی درس چشمه معرفت، درس دوم فارسی هفتم

چشمه معرفت نام داستان روایت شده در کتاب فارسی پایه هفتم است. در مطلب پیش رو به بررسی کامل این داستان می‌پردازیم. برای خواندن معنی لغات، آرایه‌های ادبی و مفاهیم بخش‌های مختلف آن تا انتهای مطلب با ما همراه شوید.

معنی جمله‌ها و آرایه‌های ادبی چشمه معرفت

با نگاه‌های کنجکاوانه و تشنه، به درس بزرگ طبیعت می‌نگریستم. گوش می‌دادم، چشم می‌دادم، دل می‌دادم و روحم چنان غرق فهمیدن بود که از هیجان می‌لرزید.

معنی: با نگاه‌های سرشار از اشتیاق و علاقه و با کنجکاوی به طبیعت که پر از درس زندگی است، نگاه می‌کردم. با دقت گوش می‌کردم و با تمام وجودم توجه می‌کردم. روحم به قدری غرق در توجه و درک آن‌چه می‌دید بود که از هیجان می‌لرزید.

معنی لغات: 

• نگاه‌های کنجکاوانه: دقیق
• روحم چنان غرق فهمیدن بود: روح و جانم لبریز درک کردن و فهمیدن بود
• گوش و چشم دادن: با دقت گوش کردن و با دقت نگاه کردن
• دل دادن: عاشق شدن

آرایه‌های ادبی:

•  آرایه تشبیه: درس بزرگ طبیعت: مشبه: طبیعت، مشبه به: درس بزرگ
• مراعات نظیر: گوش، چشم، دل، روح
• آرایه تشخیص: لرزیدن روح، نگاه‌های تشنه، روحم از هیجان می‌لرزید
• کنایه: دل دادن کنایه از با تمام وجود توجه کردن

∼∼∼

احساس می‌کردم هم اکنون چشمه‌های معرفت از درون من سر باز خواهندکرد و آب‌های زلال و سرد و گوارای فهم و دانایی در من خواهدجوشید.

معنی:  احساس می‌کردم درست در همین لحظه، چشمه‌های دانش و معرفت الهی مثل جویباری از درونم بیرون ریخته و شناخت و فهم عمیق نسبت به خداوند مانند آب‌های زلال و خنک و گوارا در وجودم می‌جوشد.

معنی لغات: 

• سر باز کردن: جاری شدن
• چشمه‌های معرفت از درون من سر باز خواهندکرد: تمام وجودم سرشار از شناخت و معرفت خدا می‌شود

آرایه‌های ادبی:

• مراعات نظیر: چشمه، آب، زلال، سرد، گوارا
• آرایه تشبیه: معرفت به چشمه تشبیه شده‌است. فهم و دانایی به آب‌های زلال و گوارا

∼∼∼

یقین دارم که در کلاس شگفت آفرینش و زیبایی طبیعت، عظمت و جلال و جاذبه خالق درس را با همه وجودم لمس می‌کردم.

معنی: بی‌شک معتقدم در معجزه آفرینش و زیبایی طبیعت که همچون کلاس درسی است، درس بزرگی را درباره عظمت و شکوه آفریدگار این همه زیبایی با تمام وجودم دریافت می‌کنم.

آرایه‌های ادبی:

• آرایه تشبیه: آفرینش به کلاس تشبیه شده‌است.
• مراعات نظیر: کلاس، درس
• مترادف: عظمت و جلال

∼∼∼

غرقه شکوه و اعجاز زیبایی خلقت بودم.

معنی: در بزرگی، شکوه، زیبایی‌ها و معجزه‌ی آفرینش غرق بودم.

معنی لغات:

غرقه: محو، مبهوت

∼∼∼

آب، این روح مذاب امید و زندگی، تازه نفس، جوان، زلال و نیرومند با گام‌های استوار و امیدوار شتابان می‌رفت تا خود را به دهان خشک زمین و صدها گشت‌زار سوخته و نگاه‌های پژمرده هزاران درخت تشنه برساند و در رگ‌های خشکیده جوی‌های مزرعه و کوچه باغ‌های مرده، جاری گردد.

معنی: آب مثل روحی پر از امید و زندگی، شاداب، جوان، شفاف و پرانرژی با قدم‌های محکم و امیدوارانه با عجله و شتاب جریان داشت تا خود را به زمین‌های خشک و تشنه، مزارع و باغ‌هایی که مثل دهانی خشکیده می‌مانند و درختانی که با نگاهی افسرده منتظر آب بودند، برساند. آب می‌خواست در جویبارها و نهرهای خشک شده مزارع و کوچه باغ‌های بی‌روح، دوباره جاری شود و حیات بخشد.

معنی لغات:

روح مذاب: اشاره به روان و جاری بودن آب

آرایه‌های ادبی:

• آرایه تشبیه: تشبیه آب به روح
• آرایه تشبیه: رگ‌های خشکیده جوی‌های مزرعه
• آرایه تشخیص و انسان‌نمایی: آب می‌رفت، دهان خشک زمین، نگاه‌های پژمرده درختان، درخت تشنه، کوچه باغ‌های مرده

∼∼∼

درختان سرسبز باغ و صحرا را دیدم که شاخه دست‌های خویش را به آسمان برافراشته بودند و دعا می‌کردند و کودکان پرنشاطِ گل بوته‌ها و نوجوانان امیدوار ذرّت‌ها در گوش نسیم، آمین می‌گفتند.

معنی: درخت‌های سرسبز باغ و صحرا را دیدم که شاخه‌های خود را مانند دست‌هایی به طرف آسمان بلند کرده و دعا می‌کردند. گل‌ها و ذرت‌های تازه و شاداب در گوش نسیم، آمین می‌گفتند.

معنی لغات:

آمین: درخواست اجابت دعا

آرایه‌های ادبی:

• آرایه تشبیه: تشبیه شاخه به دست 
• آرایه تشبیه: تشبیه گل بوته‌ها به کودکان پرنشاط
• آرایه تشبیه: تشبیه ذرت‌ها به نوجوانان امیدوار
• آرایه تشخیص: درختان دعا می‌کردند
• آرایه تشخیص: گوش نسیم، آمین می‌گفتند
• مراعات نظیر: درخت، باغ، صحرا، بوته، شاخه

∼∼∼

نسیم، مانند مادری مهربان و آداب‌دان که به کودکان خویش، حق‌شناسی و ادب می‌آموزد، سرهای نهال‌های جوان و بوته‌های نوزاد خویش را به نشانه احترام و وداع با من خم کرده‌بود.

معنی: نسیم ملایم مثل مادر مهربانی که به فرزندانش درس ادب و قدردانی می‌آموزد، سر شاخه‌های جوان درختان و بوته‌ها را به نشانه ادای احترام و خداحافظی با من خم کرده‌بود.

آرایه‌های ادبی:

• آرایه تشبیه: تشبیه نسیم به مادری مهربان آداب‌دان
• آرایه تشخیص: نشیم ادب می‌آموزد، نسیم سرهای نهال‌ها را خم کرده‌بود
• آرایه تشخیص: احترام و وداع نهال‌ها، خم شدن سر بوته‌ها
• مراعات نظیر: کودک، جوان، نوزاد

∼∼∼

«برگ درختان سبز، در نظر هوشیار
هر ورقش دفتری است، معرفت کردگار»

معنی: از نظر افراد باهوش و اهل تفکر، هر برگ درخت مانند دفتری برای شناخت خداوند است.

آرایه‌های ادبی:

• مراعات نظیر: برگ، ورق، دفتر
• مراعات نظیر: برگ، درخت
• آرایه تشبیه: برگ درختان سبز شبیه دفتر است: مشبه: برگ درختان مشبه به: دفتر
• ترکیب وصفی: درختان سبز
• قافیه: هوشیار، کردگار

معنی تمام لغات درس چشمه معرفت

• آداب‌دان: باادب، آگاه به شیوه‌ی صحیح زندگی
• استوار: پایدار، محکم
• اعجاز: معجزه
• برافراشته: بالا برده
• تازه نفس: آماده، شاداب
• جاذبه: کشش، نیرویی که جسم را به طرف خود می‌کشد
• جلال: شکوه و بزرگی
• خویشاوند: فامیل، آشنا
• دیرینه: قدیمی
• رفیق: دوست، یار
• زلال: پاک، شفاف، صاف
• زمزمه: زیر لب خواندن
• سیراب: پر از آب، سیر شده از آب
• عظمت: بزرگی
• غرور: به خود افتخار کردن
• کشت‌زار: مزرعه
• کشته: کاشته شده
• کنجکاوی: جست‌وجو، بررسی
• گام: قدم
• گوارا: لذیذ، خوش‌مزه
• مذاب: ذوب شده
• معرفت: شناخت
• معصوم: پاک و بی‌گناه
• نهال: درخت جوان و کوچک
• وداع: خداحافظی
• یقین: بدون شک

سخن پایانی

شما همراهان عزیر ستاره می‌توانید با بررسی بخش محتوای درسی سایت، پاسخ بسیاری از پرسش‌ها، متن و شعرهای کتاب‌های درسی تمام مقاطع تحصیلی را بیابید.